TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ - Deneme Sınavı - 13

Melatonin koyun, keçi ve atlarda fertilitenin mevsimsel kontrolünü tedavi edici olarak kullanılır. Özellikle koyun ve dişi keçilerde siklik yumurta aktivitesinin başlamasında etkili olur. Bu da koyun sürülerinde sezon içinde erken çiftleşme ve üreme performansında düzelme ile sonuçlanır. Melatonin ayrıca, köpek ve kedilerde uyku ve davranış bozukluklarını düzeltmek için, köpeklerde alopesi (kıl dökülmesi) tedavisi
amacıyla da kullanılır.

Tiroid Salıverici Hormon (Tirotropin, TSH)
İlaç örnekleri: Tirotropin alfa.
Etkileri: İyodun tiroid bezi içine alınmasını artırır ve tiroid bezinden tiroid hormon (tiroksin-T4, triiyodotironin-T3) salınımını uyarır.
Kullanılmaları: Özellikle köpek ve kedilerde hipotiroidizmin, atlarda ise daha seyrek olarak hipofiz adenomunun tanısı amacıyla kullanlır.

Fizyopatolojik etki: Organ veya sistemlerde görev bozuklukları yapma demektir.

İdrar söktürücüler, kimyasal yapıları ve etkilerine göre sınıflandırılırlar; karbonik anhidrazı engelleyenler, tiazidler, kıvrım işeticiler, potasyum tutanlar, ozmotik işeticiler, metilli ksantinler diye ayrılabilirler.
İlaç örnekleri: Asetazolamid (karbonik anhidraz engelleyici); klorotiazid, hidroklorotiazid, bendrofluazit (tiazid grubu işeticiler); furosemid (kıvrım işetici), etakrinik asit (kıvrım işetici); triamteren ve amilorid (potasyum tutan işeticiler); mannitol (ozmotik işetici); kafein, teofilin, teobromin (metilli ksantinler) başlıcalarıdır.

Balgam Söktürücüler (Ekspektoranlar):
İlaç örnekleri: Benzoin, balsam, okaliptus yağı, gayakol, amonyum klorür, asetatlar, asetik asit, kreozot, guafenezin, potasyum iyodür, ipeka, sodyum sitrat.

nazal mukozadaki damarları daraltıp, havanın rahat geçişini sağlayarak

Prokinetikler

Solunum, Kalp-Damar ve Diüretik sistem ilaçlarında metill ksantinler kullanılır

Farmakolojinin Dalları: Farmakoloji bilimi kendi içinde değişik konularla uğraşan birçok altbilim dalına ayrılır; altbilim dallarının başlıcaları ve ilgilendikleri konular aşağıdaki gibidir.

Drog bilgisi

Doz bilgisi

Deneysel farmakoloji

Klinik farmakoloji

Terapötik farmakoloji

Galenik farmasi

Reçete bilgisi

Kemoterapi

Türkiye’de Cumhuriyetin ilk Kodeksi 1930’da, son Kodeksi de (Türk Farmakopesi ismi ile bilinir) 1974’de (TF 1974) yayınlanmıştır; halen yürürlüktedir.

İlaç, hastalıkları sağaltmak, hafifletmek veya önlemek ya da tanı amacıyla veya fiziki ve cerrahi müdahaleleri kolaylaştırmak ya da fizyolojik olayları değiştirmek için vücuda uygulanan maddeler olarak tanımlanabilir.

Alkaloitler: Bitkilerde yaygın şekilde bulunan ve asitlerle tuzlar yapabilen azotlu bazlardır; alkaloit ismi alkaliye benzer olmaları sebebiyle verilmiştir.

Madensel Maddeler: Bakır, çinko, demir, iyot, kalsiyum, kobalt, manganez, sodyum, selenyum gibi maddeler ve tuzları madensel maddelerin başlıca örnekleridir

Tıbbi ürünler: Çeşitli firmaların yetkili kurumdan (Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü) imalat veya dış alım ruhsatı aldıkları ve pazarda kullanıma hazır halde bulunan ilaçlardır.

İlaçların hazırlanması ve hastalara uygulanabilir bir şekle sokulması sanatına ve bilimine Galenik Farmasi adı verilir.

Enva: Parçalanmış veya parçalanmamış haldeki çeşitli bitki kısımlarının (çekirdek, çiçek, kabuk, kök, meyve, odun, tohum, yaprak, yumru gibi) birbirleriyle veya diğer maddelerle olan karışımlarıdır. Enva genellikle infüzyon ve dekoksiyon şeklinde kullanılır. Halk ilacı olarak bilinen birçok enva örneği (yumuşatıcı, sadri, idrar söktürücü, sürgüt, aromatik enva gibi) vardır.

Kloramfenikol, kemik iliğinde alerjik nitelikte aplastik anemi tehlikesi sebebiyle, Nisan-1993’den itibaren ülkemizde besi değeri olan hayvanlarda kullanımı yasaklanmıştır.

Bazı maddelere bazı hayvanlar ileri derecede duyarlıdır. Piretroidlere balıklar duyarlılık göstermektedir.

Aminoglikozidler böbrekler ve iç kulak (işitme ve denge organı) için çok zehirlidirler; bu sebeple, çok dikkatli kullanılmalıdırlar.

Bakteriyostatik ilaçlar bakterilerin gelişmesi ve üremesini yavaşlatır-engellerler. Tetrasiklinler, makrolidler, fenikoller, sülfonamidler ve kinolonlar örnek olarak verilebilir.