TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ - Deneme Sınavı - 11

Serotonin Antagonistleri
İlaç örnekleri: Ketanserin, ondansetron, cisaprid.
Etkileri: Vagal sinir sonlarında veya beyinde kemoreseptör trigger zon(CTZ)’da bulunan 5HT3 reseptörleri bloke ederek bulantıyı keserler.
Kullanılmaları: Ondansetron, diğer kusma kesicilerin etki etmediği, sisplatin gibi
kanser tedavisinde kullanılan ilaçların neden olduğu kusmayı önlemek amacıyla köpeklerde kullanılır.

Balgam Söktürücüler (Ekspektoranlar)
İlaç örnekleri: Benzoin, balsam, okaliptus yağı, gayakol, amonyum klorür, asetatlar, asetikasit, kreozot, guafenezin, potasyum iyodür, ipeka, sodyum sitrat.
Etkileri: Bu grup ilaçlar farklı mekanizmalarla solunum yollarındaki salgının kıvamını (vizkosite) azaltarak ve hacmini artırarak atılmasını kolaylaştırırlar; Potasyum iyodür,bir oral tuz ekspektorandır. Guafenezin (gliseril gayakolat), bir gayakol (odun katranı) derivesidir. Her ikisi de mide mukozasında irritasyona neden olarak, vagal refleksle bronş sekresyonunu artırır.
Kullanılmaları: Solunum yolları hastalıklarında balgamın çıkarılmasını kolaylaştırmak için kullanılırlar.

Hücre duvarı sentezinin engellenmesi: Bakteri hücrelerinde, stoplazmik zarın dış yüzünü kuşatan sert bir hücre duvarı vardır; kalınlığı 10-25 nm arasında değişir. Bakteride hücre duvarının şekillenmesini engelleyen ilaçlar gelişmekte-çoğalmakta olan bakterilere etkilidirler; etkileri genellikle öldürücüdür. Penisilin, vankomisin, novobiosin bu tarzda etki gösterir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Ara metabolizmanın bozulması: Sülfonamidler, trimetoprim, izoniazid gibi maddeler bakterilerde ara metabolizmayı bozarak, son derece önemli bazı maddelerin (folik asit gibi) sentezini engellerler. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Hastanın savunma sistemlerinin bozuk olduğunda bağışıklık sistemi yetmezliği veya baskılandığı durumlarda öncelikle bakterileri öldürücü ilaçlar seçilmelidir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Tetrasiklinler doğrudan güneş ışığına maruz kalmayacak şekilde ve serin bir yerde muhafaza edilmelidirler. Geniş spektrumlu ilaçlardır. Gram-pozitif bakterilere Gram-negatiflere göre daha etkilidirler. Gebelik sırasında annenin uzun süreli tetrasiklin sağaltımı görmesi yavrunun diş ve kemiklerinde renk değişiklikleri yanında, gelişme ve şekil bozukluklarına da yol açabilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

İdeal bir antielmintik verildikten sonra, sindirim kanalından hızlı emilip parçalanmamalıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Sanitizer: Çevrede insan ve hayvan sağlığıyla ilgili olarak su, toprak, alet vb malzemelerdeki mikroorganizmaların yok edilmesi amacıyla kullanılan maddelerle yapılan işlemdir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Çizgili kas, kalp kası, düz kas, salgı bezleri gibi kendilerine has görev yapan hücrelere efektör hücreler adı verilir.

Nöro-medyatörler: Sinaps veya kavşaklarda bir nöronun ucundan salıverilen ve diğer hücre veya nöro-efektör yapının zarında bulunan reseptörlere etkiyerek uyarının geçişini sağlayan maddelerdir.

Veziküllerde depolanan bazı NM’ler (NA gibi) bazı yerlerde yoğunlaşır ve kümeleşirler; bu kısımlara havuz adı verilir.

Yeşil reçete: Hekim tarafından üç nüsha olarak yazılan, nüshalardan birisi hekimin kendisinde kalan, iki nüshası hasta veya hasta sahibi tarafından eczaneye bırakılan reçete şekli.

Bağımlılık: Bir maddenin tekrarlanarak kullanılması sonucu kişinin o maddeyi devamlı alma veya kullanma isteğidir.

Artık etki: Herhangi bir maddenin etkisinin ertesi gün veya iş gününde de devam etmesidir.

Auerbach pleksusu: Parasempatk sinir hücrelerinden yapılmış karın başluğundaki organları yöneten sinir hüclerinden yapılmış yumak/ küme.

Sempatik sinir sistemi (SSS) sinirsel ve hormonal diye ikiye ayrılır.

Nöro-efektör kavşaklarda uyarının geçişini NA gerçekleştirir.

α-Mimetik: Adrenalin, NA gibi ilaçlara benzer şekilde sempatik sinir uçlarındaki αA-R’leri uyararak onlara benzer etki oluşturan ilaçları ve etkiyi tanımlamak için kullanılan terim.

Solunum Yollarını Genişletenler
İlaç örnekleri: Antikolinerjiklerden atropin ve ipratropium bromür (atropine göre yan etkileri az); glikopirolat; β-adrenerjik agonistlerden klenbuterol, salbutamol, terbutalin, efedrin; teofilin, ksantin grubu ilaçlardan aminofilin, etamifilin kamsilat; antihistaminiklerden ketotifen ve kromolin sodyum; kortikosteroidlerden flutikason, butesonid, dekzameton, beklometazon, prednizon, prednizolon gibi ilaçlar bulunur.
Etkileri: Atropin antimuskarinik etkiyle, ksantinler fosfodiesterazı inhibe edip
cAMP’yi artırarak, β-adrenerjik agonistler β2 reseptörler aracılığıyla ve adenilat siklazın etkisiyle cAMP’yi artırarak (ATP’den enzim etkisiyle AMP şekillenmesi) etkilerini gösterirler.
Antihistaminikler mast hücre stabilizasyonuna neden olarak, kortikosteroidler
mast hücre ve lizozomal membran stabilizasyonuna neden olarak etkilerini gösterirler.
Kullanılmaları: Küçük hayvanların kalp ve solunum sistemi hastalıklarında tedaviye yardımcı ilaç olarak kullanılırlar.

İDRAR SÖKTÜRÜCÜLER (DİÜRETİKLER)

İdrar söktürücüler, kimyasal yapıları ve etkilerine göre sınıflandırılırlar; karbonik anhidrazı engelleyenler, tiazidler, kıvrım işeticiler, potasyum tutanlar, ozmotik işeticiler, metilli ksantinler diye ayrılabilirler.
İlaç örnekleri: Asetazolamid (karbonik anhidraz engelleyici); klorotiazid, hidroklorotiazid, bendrofluazit (tiazid grubu işeticiler); furosemid (kıvrım işetici), etakrinik asit (kıvrım işetici); triamteren ve amilorid (potasyum tutan işeticiler); mannitol (ozmotik işetici); kafein, teofilin, teobromin (metilli ksantinler) başlıcalarıdır.