TEMEL VETERİNER BİYOKİMYA

Bir vitaminin yokluğuna avitaminozis, ihtiyacın altında yetersiz vitamin alınmasına hipovitaminozis ve aşırı derecede (özellikle vitamin A ve D) yüksek vitamin alımından oluşan hastalık haline de hipervitaminozis adı verilmektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Vitaminler suda ve yağda eriyenler olmak üzere iki grupta incelenirler. Suda eriyen vitaminler B vitaminleri ve C vitamini, yağda eriyenler A (retinol), D (kalsiferol), E (tokoferol) ve K (fillokinon) vitaminleridir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Bir enzimi aktif hale getiren, enzimin protein olmayan organik kısmına koenzim denmektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

İnsanda nikotinamid (vitamin B3) eksikliğinde 4D adını verdiğimiz belirtiler; dermatitis (deri yangısı), diyare (ishal), demansia (bunama) ve death (ölüm) ile karakterize pellegra hastalığı tablosu oluşur. Fazla miktarda mısır ve mısır ürünleri ile beslenme, mısırda çok az triptofan bulunması nedeniyle nikotinamid eksiklik belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Niasin ve niasinamid, hayvansal ve bitkisel dokularda yaygındır, en çok ette ve özellikle karaciğerde bulunur. Bundan başka bira mayası, yeşil sebzeler, çay, kahve, ceviz, fındık, buğday, çavdar, baklagiller bu vitamin için iyi birer kaynaktır. Mısır, niasin yönünden fakirdir. Fazla miktarda mısır ve mısır ürünleri ile beslenme, mısırda çok az triptofan bulunması nedeniyle nikotinamid eksiklik belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Vitamin B6 hayvansal ve bitkisel kaynaklarda yaygın olarak bulunur. En fazla maya, pirinç kabukları, yumurta sarısı, tahıl ve sebzelerde, daha az miktarda karaciğer, böbrek, yumurta, balık ve sütte bulunur. Piridoksal fosfat merkezi sinir sistemi için spesifik olan glutamik asidin γ-aminobütirik aside (GABA) çevrilmesi reaksiyonuna katılır. GABA’nın “nöronal aktiviteyi düzenleyici” fonksiyonu bulunmaktadır. Vitamin B6 yetersizliği dolayısıyla GABA’nın eksikliği oluşacak ve bunun sonucunda epileptiform nöbetler meydana gelecektir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Vitamin C’nin en önemli biyofonksiyonu kıkırdak, kemik ve dişlerin interselüler dolgu maddesinin sentezinin sürekliliğini sağlamasıdır. Ayrıca enfeksiyonlara karşı vücut direncinin arttırılması, kolesterolün safra asitlerine dönüşümü, antistres etkinlik, karnitin sentezi, serbest radikallerin zararlı etkilerinin önlenmesi, T-lenfositlerin aktivasyonu ve fagositozu güçlendirerek enfeksiyonları azaltması gibi önemli etkileri bulunmaktadır. Askorbik asit, demirin ince bağırsaklardan emilimini ve depolardan mobilizasyonunu arttırır, glukozdan glikojen oluşumunda önemli rol oynadığı bildirilmiştir. Antienfeksiyöz etkisi bulunmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Askorbik asit (vitamin C) eksikliğinde insanlarda skorbüt hastalığı meydana gelir. Skorbüt hastalığında, dişlerin gevşemesi ve düşmesi, deride sertlik ve çatlaklar görülür. Askorbik asit eksikliği olan hayvanlar iştahlarını kaybederler, eklemleri şişer ve duyarlılık kazanır, arka ayaklarını uzatarak yatarlar. Gizli askorbik asit eksikliğinin belirtileri arasında ilkbahar yorgunluğu, enfeksiyonlara yakalanma riskinin artması sayılabilir. Kronik olarak aşırı derecede yüksek doz vitamin C alınması, kalsiyum okzalat taşları oluşmasına ve gastrointestinal kanaldan diğer vitaminlerin ve ilaçların emilmesinin engellenmesine neden olabilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Vitamin A eksikliğinin erken belirtilerinden biri, karanlığa karşı adaptasyon bozukluğu ile karakterize gece körlüğüdür. Vitamin A’dan eksik diyetle beslenmede, 3-3,5 ay sonra göz konjunktivasının kalınlaşması, 7 ay sonra gece körlüğü ve epitel oluşumunda bozukluklar başlıca eksiklik belirtilerini oluşturur; bütün dokularda epitel hücreleri çekirdeklerini kaybederek keratinleştirici bir metaplaziye uğrarlar, deride ter bezlerinin bozulmasına bağlı kuruluk ve kabalaşma, sık solunum yolu enfeksiyonu, böbrek taşı oluşumu, dişlerde ve kemikte anormal gelişmeler görülür. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yağda ve organik çözücülerde eriyen vitamin D’ye antiraşitik vitamin veya kalsiferol adı da verilmektedir. Özellikle bazı mekanizmalarda güneş ile sentezlendiğinden dolayı diğer vitaminlerden farklılık gösterir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Vitaminler vücutta metabolik olayların normal bir şekilde meydana gelmesi ve yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan, vücutta sentez edilemeyen veya yetersiz derecede sentez edilen ve besinler ile dışarıdan alınması zorunlu olan organik maddelerdir.

Beriberi Hastalığı: B1 Vitamini eksikliğinde oluşan bir sinir sistemi hastalığıdır.

Dengeli Beslenme: Vücudun ihtiyaç duyduğu besin maddelerinin, vücudun ihtiyacı oranında tüketilmesine dengeli beslenme denir.

Koenzim: Bir enzimi aktif hale getiren, enzimin protein olmayan organik kısmıdır.

Vitamin B6’nın diğer adı piridoksin’dir.

Sebzelerde B12 vitamini bulunmaz.

B12 vitaminine aynı zamanda kobalamin adı verilmektedir.

Mikroorganizmalar askorbik aside gereksinim duymazlar ve sentez etmezler.

Fagositoz: İltihap odağında etken ve ölmüş hücre artıklarının bazı özel hücreler tarafından yutulması ve eritici enzimlerle sindirilmeye çalışılmasıdır.

Lökopeni: Dolaşımdaki kanda bulunan lökosit (akyuvar veya beyaz kan hücresi) sayısının azalması durumuna verilen isimdir