TEMEL VETERİNER BİYOKİMYA

Kükürt, Fosfor, Kalsiyum ve Mağnezyum özelliklerinden dolayı makro elementler arasında yer almaktadır. Doğru cevap B'dir.

Kalsiyum doğada kalsiyum karbonat ve kalsiyum fosfat anyonları şeklinde toprakların yapısında bulunmaktadır. Kalsiyumun organizmadaki başlıca görevleri; • Kemik ve dişlerin yapısına katılır, Kas ve sinirlerin uyarılma yeteneğini düşürür, Kas kasılmalarının oluşumu ve sinirsel uyarıların iletilmesinde gereklidir, Kan ve sütün pıhtılaşmasında görev yapar, Lipaz, ATPaz gibi bazı enzimlerin aktivasyonunda rol oynar. Doğru cevap A'dır.

Doğada fosfor bileşikleri şeklinde topraklarda bulunmaktadır. Fosforun organizmadaki başlıca görevleri; Kemik ve dişlerin yapısına katılır, Kanda pH değerinin belli sınırlar içinde tutulmasını sağlar, Kanda normal kalsiyum düzeyinin sağlanması için gereklidir, Enerjinin saklanması ve gerektiği zaman gerekli yerlere aktarılmasında önemlidir, Karbonhidrat metabolizmasında maddelerin metabolize edilebilmeleri için gerekli fosfatlanma olaylarında görev alır. Doğru cevap E'dir.

Mağnezyum tohumlarda ve yeşil bitkilerde bol miktarda bulunur. Et, süt ve deniz ürünleri de bu mineral yönünden zengindir. Daha çok klorofil içeren sebzeler, fındık ve ceviz gibi kuruyemişler ile tahıllarda, daha az miktarda ise sıvı ve katı yağlarda, şekerli ürünlerde yer alır. Doğru cevap C'dir.

Kükürt organizmayı idrar, tükürük, sindirim salgıları, kıl dökülmesi, tırnak ve boynuz uzaması ile terk etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Demir, Bakır, Kobalt, Çinko, Manganez, Molibden, Flor, Selenyum ve İyot gibi elementler mikro elementler arasında yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Demir, yeryüzünde çok bulunan bir elementtir, hatta esmer renkli topraklarda daha fazla oranda bulunur. Topraklarda bulunan demirden bitkiler, bitkiler aracılığı ile de insan ve hayvanlar kolayca yararlanabilmektedirler. Doğru cevap C'dir.

Bakır, bitkisel kaynaklı besinlerde özellikle kuru nohut, bakla ve benzeri baklagillerde, ceviz fındık, fıstık, badem, ayçiçeği gibi kuruyemişlerde, istiridye, sardalye, yengeç, ıstakoz gibi deniz ürünlerinde ve yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunur. Buğday kepeği ve tüm tahıl ürünleri de bakır yönünden iyi bir kaynaktır. Doğru cevap D'dir.

Çinko, bitkisel ve hayvansal besinlerde bol bulunur. Özellikle bira mayası, marul, salatalar, karaciğer, deniz ürünleri çinko yönünden zengin gıdalar arasında yer alır. Canlı vücudunda saç, kemik, karaciğer, böbrek, dalak, pankreas ve prostatta bulunur. Doğru cevap B'dir.

Güçlü bir antioksidan olan selenyum bağışıklık sistemini güçlendirmekte, hücreleri yaşlanmaya karşı korumakta, kalp hücrelerini destekleyerek, kalp-damar sağlığının korunmasına yardımcı olmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Genel olarak minerallerin canlılardaki başlıca görevleri şunlardır;
• İskelet yapısının dayanıklılığını sağlarlar,
• Organik maddelerin yapısına katılırlar,
• Enzim sistemlerinin aktivasyonunu sağlarlar,
• Sıvı-elektrolit dengeyi düzenlerler,
• Kasların kasılma ve gevşeme fonksiyonlarının oluşumuna yardımcı olurlar. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kalsiyumun organizmadaki başlıca görevleri;
• Kemik ve dişlerin yapısına katılır,
• Kas ve sinirlerin uyarılma yeteneğini düşürür,
• Kas kasılmalarının oluşumu ve sinirsel uyarıların iletilmesinde gereklidir,
• Kan ve sütün pıhtılaşmasında görev yapar,
• Lipaz, ATPaz gibi bazı enzimlerin aktivasyonunda rol oynar. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Besinlerle beraber organizmaya alınan fosfor midede hidroklorik asidin (HCl) etkisiyle serbest hale geldikten sonra, bağırsaklara geçer, karbonhidratlarla esterler oluşturarak hızla emilir ve kan yolu ile gerekli yerlerde kullanılır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Sodyum artması: Dehidratasyon, böbrek üstü bezinin aşırı çalışması, kalp yetmezliği,
gebelik, antidiüretik hormon yetersizliği, yanıklar, yalancı şeker hastalığı (Diabetes insipidus)

Sodyum azalması: Şiddetli kusma ve ishal nedeniyle gastrointestinal kayıplar, yoğun
egzersiz veya aşırı sıcak ortam nedeniyle fazla terleme, diüretik verilmesi, şeker hastalığı (Diabetes mellitus), şiddetli yanıklar, yaygın doku harabiyeti, kronik böbrek hastalıkları

Potasyum artması: Yüksek potasyum içeren diyet ya da rasyonla beslenme, böbrek
yetmezliği, adrenal yetmezlik, alkolizm, beklemiş kan verilmesi, damar içi potasyum uygulaması, asidozis

Potasyum azalması: Şiddetli kusma ve ishal nedeniyle gastrointestinal kayıplar, diüretik
ilaçların kullanımı, böbreküstü bezinin aşırı çalışması, kronik böbrek hastalıkları, kalp kasında yapısal bozukluk, çizgili kaslarda felç, alkalozis

Klor artması: Dehidratasyon, akut böbrek
yetmezliği, uzun süreli ishal, sodyum
bikarbonat kaybı, yalancı şeker hastalığı

Klor azalması: Kronik böbrek yangısı, şeker
hastalığına bağlı asidozis, uzun süreli kusma, metabolik alkalozis Doğru yanıt E seçeneğidir.

Sodyum artması: Dehidratasyon, böbrek üstü bezinin aşırı çalışması, kalp yetmezliği,
gebelik, antidiüretik hormon yetersizliği, yanıklar, yalancı şeker hastalığı (Diabetes insipidus)

Sodyum azalması: Şiddetli kusma ve ishal nedeniyle gastrointestinal kayıplar, yoğun
egzersiz veya aşırı sıcak ortam nedeniyle fazla terleme, diüretik verilmesi, şeker hastalığı (Diabetes mellitus), şiddetli yanıklar, yaygın doku harabiyeti, kronik böbrek hastalıkları

Potasyum artması: Yüksek potasyum içeren diyet ya da rasyonla beslenme, böbrek
yetmezliği, adrenal yetmezlik, alkolizm, beklemiş kan verilmesi, damar içi potasyum uygulaması, asidozis

Potasyum azalması: Şiddetli kusma ve ishal nedeniyle gastrointestinal kayıplar, diüretik
ilaçların kullanımı, böbreküstü bezinin aşırı çalışması, kronik böbrek hastalıkları, kalp kasında yapısal bozukluk, çizgili kaslarda felç, alkalozis

Klor artması: Dehidratasyon, akut böbrek
yetmezliği, uzun süreli ishal, sodyum
bikarbonat kaybı, yalancı şeker hastalığı

Klor azalması: Kronik böbrek yangısı, şeker
hastalığına bağlı asidozis, uzun süreli kusma, metabolik alkalozis Doğru yanıt D seçeneğidir.

Demir bağırsak mukoza hücrelerinde ancak özel bir mukoza proteinine bağlanarak emilebilir. Bu özel proteine apoferritin adı verilir. Apoferritin ancak ağırlığının % 23’ü oranında Fe bağlayabilir. Bu nedenle sanki emilime karşı bir direnç
varmış gibi düşünülür. Apoferritin demirle birleşince meydana gelen yapı ferritin adını alır. Ferritin demirin organizmadaki depo şeklidir. Bu madde bağırsak mukozasında, karaciğerde, dalakta ve kemik iliğinde bulunmaktadır. Ferritin suda çözünen bir proteindir ve gerekli durumlarda iyonize olarak plazmaya demir verebilir. Bu nedenle bu bileşik organizmanın demir deposu olarak bilinir. Demir
mukoza hücrelerinden çıkıp kan plazmasında bulunan demir bağlayıcı proteinle birleştiği zaman oluşan yapıya transferrin veya siderofilin adı verilir. Bu madde demirin organizmadaki taşınma şeklini oluşturur. Kandaki demirin tamamı transferrin şeklinde bağlıdır, fakat bunun 1/3’ü taşınmaya hazır halde tutulur buna gizli demir bağlama kapasitesi denir. Plazma demiri ile demirle bağlanamamış halde bulunan transferrinin toplamına ise toplam demir bağlama kapasitesi denilmektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Bir molekül seruloplazmin sekiz Cu atomunu bağlar ve taşınmasını sağlar. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Bakır eksikliği çeşitli hayvan türlerinde farklı bozukluklara neden olur. Tavuk, köpek gibi hayvanlarda raşitizme benzer kemikleşme problemleri görülebilir. Sığırlarda ishal, kuzularda ise ekonomik kayıplara yol açan anemi, gelişme geriliği, verim düşüklüğü, döl verimi bozuklukları, kıllarda renk kaybı, yapağı kalitesinin bozulması, ishal ve sinirsel belirtilerle karakterize olan enzootik ataksi hastalığına sebep olabilir. Koyunlarda yapağı rengi ve özellikleri bozulabilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Selenyum eksikliğinde kuzu, oğlak ve buzağılarda beyaz kas hastalığı oluşmaktadır. Büyük ekonomik kayıplara sebep olan bu hastalıkta yavrular ölü doğar, ya da doğumdan hemen sonra ölür. Özellikle kalp kasında olmak üzere çizgili kaslarda tebeşir tozu görünümünde kireçlenmeler görülür. Hareketlerde bozukluk, iştahsızlık, yürümede güçlük ile karakterizedir. Hayvanlarda isteksizlik, tutuk yürüyüş, çabuk yorulma, ayağa kalkamama, hastalıklara karşı dirençte azalma, kalp krizi ve solunum güçlüğü sonucu ölümler görülmektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Ca (kalsiyum), P (fosfor), Mg (mağnezyum), K (potasyum), Na (sodyum), Cl (klor) ve S (kükürt) canlı organizmada, kanda % mg düzeyinde mevcuttur. Bu elementlere makro elementler veya major elementler denir. Doğru cevap D'dir.