TEMEL VETERİNER BİYOKİMYA

Enzimler katalize ettikleri reaksiyonun hızını, katalize edilmemiş reaksiyonlara göre 10³-10¹² kata kadar artırırlar.  Yüksek oranda metabolik faaliyetleri düzenleme kapasitesine sahiptirler. Hücre içi ve hücre dışı hasarlarda meydana değişikliklere cevap olarak, belirli metabolik geçitlerin çalışmasını hızlandırabilir veya yavaşlatabilirler. Hem canlı ortamda (in vivo) hem de laboratuvar koşullarında etkilerini gösterebilirler. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Bazı enzimlerin katalitik etki gösterebilmeleri için metal iyonu ya da protein olmayan organik bir bileşiğe veya her ikisine de ihtiyaçları vardır. Karbonik anhidraz Zn (çinko), tirozinaz ve askorbik asit oksidaz Cu (bakır), katalaz ve sitokrom oksidaz Fe (demir) taşırlar. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Enzimin hücre içinde inaktif (aktif olmayan) durumda olan haline proenzim (ön enzim) veya zimojen denir. İnaktif enzimi aktif enzim hale getiren maddeler kinaz olarak adlandırılır. Enzimin etki ettiği maddeye substrat, bu etki sonucunda meydana gelen madde veya maddeler ürün olarak isimlendirilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Uluslararası Biyokimya Birliği bir enzim komisyonu kurmuş ve bu komisyon 1964 yılında sistematik bir isimlendirme ve sınıf­landırma yapmıştır. Daha sonra sistem üzerinde bazı değişiklikler yaparak, enzimleri altı ana enzim sınıfına ayırmışlardır.

Enzimlerin altı ana grubu şöyledir;
1. Oksidoredüktazlar
2. Transferazlar
3. Hidrolazlar
4. Liyazlar
5. İzomerazlar
6. Ligazlardır

Doğru yanıt B seçeneğidir.

Sisteme enzim ilave edilmesi, ES (enzim-substrat) bileşiğinin oluşması ve daha düşük enerji gereksinimi ile ürün oluşmasını sağlamaktadır. Buraya kadar anlatılan kısmı özetleyecek olursak; enzimler kimyasal reaksiyonların aktivasyon enerjisini düşürerek reksiyonların hızını artırmaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Transferazlar: Aldehit, keton, fosfat gibi fonksiyonel grupları taşıma görevi yapan enzim ana sınıfıdır. Örnek; aspartat aminotransferaz (AST), alanin aminotransferaz (ALT)
Ax + B → A + Bx

Doğru yanıt D seçeneğidir.

Enzimlerin aktivitesine etki eden çok fazla etken bulunmaktadır. Bunlardan önemli olan bazı faktörler sıcaklık, pH ve zamanın etkisi, enzim konsantrasyonu, substrat konsantrasyonu, reaksiyon ürünleri, çeşitli maddelerin ortamda bulunması olarak sıralanabilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Birden fazla molekül şeklinde bulunan enzimlere izo­en­zim­ler denir. Aynı kimyasal reaksiyonu katalize ettikleri halde kinetik özellikleri, aminoasit bileşimleri ve hatta dizeleri bakımından farklılık gösterirler. Aynı zamanda izoenzimlerin fiziksel, kimyasal ve immunolojik özellikleri bakımından belirgin farklar vardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Transisyon Durumu (Geçiş Noktası): Enerji engelinin tepe noktasına denir.

Enzimlerin altı ana grubu şöyledir;
1. Oksidoredüktazlar
2. Transferazlar
3. Hidrolazlar
4. Liyazlar
5. İzomerazlar
6. Ligazlar

Transferazlar: Aldehit, keton, fosfat gibi fonksiyonel grupları taşıma görevi yapan enzim ana sınıfıdır. Örnek; aspartat aminotransferaz (AST), alanin aminotransferaz (ALT)

Enzimlerin aktivitesine etki eden çok fazla etken bulunmaktadır. Bunlardan önemli olan bazı faktörler sıcaklık, pH ve zamanın etkisi, enzim konsantrasyonu, substrat konsantrasyonu, reaksiyon ürünleri, çeşitli maddelerin ortamda bulunması olarak sıralanabilir.
Sıcaklığın Etkisi
pH’nın Etkisi
Zaman
Enzim Konsantrasyonu
Substrat konsantrasyonu

Enzimatik reaksiyonun hızını azaltan veya tamamen durduran maddelere inhibitörler denir.

Effektör: Allosterik enzimlere etki eden maddelere effektör veya modülatör denir.

Bio­tin: Karboksil gruplarının taşınmasında görevi vardır

C, H, O ve Elektron Taşıyan Koenzimler
a. NAD (Ni­ko­ti­na­mid ade­nin di­nük­leo­tid) ve NADP (Ni­ko­ti­na­mid adenin di­nük­leo­tid fos­fat: Altı ana enzim grubundan olan oksidoredüktazların koenzimidirler,
b. FAD (Fla­vin ade­nin di­nük­leo­tid) ve FMN (Fla­vin mo­no nük­leo­tid):
Oksidoredüksiyon reaksiyonlarının büyük bir kısmını katalize ederler,
c. Ko­en­zim Q (Ubi­ki­non): Biyolojik oksidasyon sisteminde elektron taşınmasında yer alır,
d. De­mir­li por­fi­rin­ler: O2 ve elektron taşıyan enzimlerin prostetik grubudur,
e. Ko­en­zim ola­rak Cu: Askorbik asit oksidaz, ürikaz, tirozinaz ve benzeri enzimlerin prostetik grubudur.

Grup Nakleden Koenzimler
a. Pri­dok­sal Fos­fat: Aminoasitlerin transaminasyon ve dekarboksilasyon reaksiyonlarında görev yapar,
b. Ti­ya­min Pi­ro­fos­fat: Alfa-ketoasit dekarboksilazların aktif merkezini oluşturur,
c. Ko­en­zim A (Co­A): Asetil gruplarının taşınmasında görev yapar,
d. Tet­ra­hid­ro­fo­lik Asit (Fol H4): Metanol, formaldehit gibi bir karbonlu birimlerin metabolizmasında rol oynar,
e. Bio­tin: Karboksil gruplarının taşınmasında görevi vardır,
f. Ko­ba­la­min (B12 vi­ta­mi­ni): Metil malonil CoA’nın süksinil CoA’ya dönüşümünde gereklidir,
g. Li­po­ik asit: Açil gruplarının taşınmasında görev yapar.

Koenzimler, genellikle bir atom veya atom grubu için alıcı (akseptör) veya verici (donör) rolü üstlenerek, bu grupları küçük substrat moleküllerinden alarak veya ilave ederek, grup transferinde, izomerizasyon reaksiyonlarında, oksidasyon redüksiyon olaylarının gerçekleşmesinde rol oynarlar.