TEMEL VETERİNER BİYOKİMYA - Deneme Sınavı - 8

Enzimler canlı hücreler tarafından sentezlenen protein yapıda maddelerdir. En­zimlerin bazıları basit protein yapıdadır ve katalitik etki bu protein yapı tarafın­dan gerçekleştirilir. Enzimin protein yapısındaki kısmına apoenzim denir.

Enzimlerin yapısını ve işleyişini daha iyi anlayabilmek için bazı terimlerin bilinmesinde yarar vardır. Enzimin hücre içinde inaktif (aktif olmayan) durumda olan haline proenzim (ön enzim) veya zimojen denir. İnaktif enzimi aktif enzim hale getiren maddeler kinaz olarak adlandırılır. Enzimin etki ettiği maddeye substrat, bu etki sonucunda meydana gelen madde veya maddeler ürün olarak isimlendirilir.

Anahtar Kilit Modeli: Enzimle substrat arasındaki ilişki anahtarla kilit arasındaki bağlantıya benzer. Bir kilidi açmak istediğimizde ancak o kilide tam anlamıyla uygun anahtar elimizde varsa açabiliriz. Aksi halde açamayız. Aynı bunun gibi bir enzim reaksiyonunda da olay ancak o enzimin aktif yerine tam uyan bir substrat bağlanırsa gerçekleşir ve ürün meydana gelir.

Sistematik İsimlendirme: Uluslararası Biyokimya Birliği bir enzim komisyonu kurmuş ve bu komisyon 1964 yılında sistematik bir isimlendirme ve sınıflandırma yapmıştır. Daha sonra sistem üzerinde bazı değişiklikler yaparak, enzimleri altı ana enzim sınıfına ayırmışlardır. Bu tür isimlendirme enzimin katalize ettiği reaksiyonun özelliklerini belirgin şekilde tanımlamaktadır. Enzim, kod numaraları noktalarla ayrılmış dört rakamdan oluşur. İlk rakam altı ana enzim grubundan hangisine dahil olduğunu, ikinci rakam etki ettiği kimyasal yapıyı veya bağını, üçüncü rakam alıcısı olarak ifade edilen akseptörünü yani ayrılan grubun neye bağlanarak ya da neyin yardımıyla taşındığını anlatır, dördüncü rakam ise belli bir sınıfın içerisinde o enzimin sıra numarasını belirtir.  

Enzimlerin bu isimlendirilmelerine bazı örnekler verelim;

Enzimlerin altı ana grubu şöyledir;

Enzimlerin altı ana grubu şöyledir;

E.C. 5.2.1.1

E.C. ‘den sonra 5 numara geldiği için

(5): İzomerazlar ana grubuna aittir.

Enzimin en aktif olduğu pH derecesine o enzimin optimum pH değeri denir. Enzimler pH değişimlerine çok hassastır. Optimum pH değerlerinden daha düşük veya daha yüksek değerlerde reaksiyon hızı düşer ve değişik pH’lar enzimi denatüre edebilir. Enzimlerin çoğunun optimum pH’ları 5-7 değerleri arasındadır.

Her enzimin en iyi etki ettiği yani en iyi çalıştığı sıcaklık derecesi vardır. Buna o enzimin optimum sıcaklık derecesi denir. Bu derecenin üzerinde enzimler üç boyutlu yapılarını kaybederek denatüre olurlar ve reaksiyon hızı düşer. Hayvansal enzimlerin çoğunun optimum sıcaklığı 40-50 °C arasında iken, bitkisel kaynaklı enzimlerin genellikle 50-60 °C arasındadır.

Ankompetitif inhibisyonda, inhibitör sadece enzim-substrat kompleksine bağlanır ve ESİ kompleksi oluşur. Reaksiyon gerçekleşmez. Ortama substrat ilave edilmesi inhibitörün bağlanma olasılığını artırabilir.

Bir reaksiyonu hızlandıran fakat kendisi reaksiyondan değişmeden çıkan maddelere katalizör denir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Enzimin protein yapısındaki kısmına apoenzim denir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Mitokondride bulunan enzimlerin çoğu enerji üretici veya hücresel çalışmalar için güç sağlayıcı olarak iş görür. Doğru cevap B şıkkıdır.

Moleküllerin büyük bir kısmı transisyon durumunda ise reaksiyon hızı yüksek, yalnız küçük bir kısmı transisyon durumunda ise reaksiyonun hızı düşüktür. Doğru cevap C şıkkıdır.

İlk rakam altı ana enzim grubundan hangisine dahil olduğunu, ikinci rakam etki ettiği kimyasal yapıyı veya bağını, üçüncü rakam alıcısı olarak ifade edilen akseptörünü yani ayrılan grubun neye bağlanarak ya da neyin yardımıyla taşındığını anlatır, dördüncü rakam ise belli bir sınıfın içerisinde o enzimin sıra numarasını belirtir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Steroid Yapıdaki Hormonlar; Kortizon, kortizol, aldosteron, testosteron, östrojen vb

Pankreas Hormonları; İnsülin, glukagon, somatostatin

Transferazlar, aldehit, keton, fosfat gibi fonksiyonel grupları taşıma görevi yapan enzim ana sınıfıdır. Aspartat aminotransferaz (AST), alanin aminotransferaz (ALT) bu gruba örnektir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Oksitosin ve vazopressin hipofiz arka lobundan salgılanır.

Enzimlerin çoğunun optimum pH’ları 5-7 değerleri arasındadır. Örneğin tripsin 7 pH’da en iyi çalışır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Somatotropin, özellikle gelişme döneminde büyüme hormonunun fazla salgılanması aşırı büyümeye (devlik), yetersizliği ise büyümenin durmasına (cücelik) yol açar.