TEMEL VETERİNER ANATOMİ

Organum olfactus, koku duyusu organı

Organum gustus, tad duyusu organı

Organum visus, görme duyusu organı

Organum vestibulocochleare, işitme duyusu ve denge organı

Organum tactus, dokunma duyusu organı

Burun boşluğunun üst konka bölgesini örten mukoza glanduler özelliktedir. Ductus incisivus: Burun - damak kanalı. Üst kesici dişlerin caudal’inde sağlı sollu bulunan ve ağız boşluğu ile burun boşluğunu birleştiren kanal. Burun boşluğunun tabanında septum nasi’nin her iki tarafında arkası kör olarak sonlanan tubuler organa organum vomeronasale (Jacobson organı) denir. Dördüncü azı dişinden canin diş bölgesine kadar uzanan organum vomeronasale ductus incisivus’a bağlanmıştır. Böylece ağız boşluğu ile burun boşluğunun birbiri ile ilişki kurması sağlanmış olur. Bu organ özellikle etçilde ağız içindeki besinin kokusunu ve kısmen de tatını almada görev yapmaktadır.

Tat duyusunu alan tat tomurcukları (caliculus gustatorius), Dilde iki papillae vallatae arasından geçirilen transversal çizgi dilin ön 2/3’ünü ayırır. Bu bölgenin tad alma siniri nervus lingualis ve chorda tympani’dir. İki sinir birlikte dilin belirtilen bölgesinde bulunan tad papillalarına dağılır. Dokuzuncu çift beyin siniri olan nervus glossopharyngeus, dilin kök kısmının 1/3’ünü sensitif olarak innerve eder. Bu sinir yumuşak damağa, yutak girişine (isthmus faucium) ve tonsilla’ya kollar verir. Bu sinirlerden başka n. vagus da dil kökünün arka kısmının tad duyusunu alır. Dil ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört esas tad duyusunu alır.

Omurgalı hayvanlarda görme duyusu organı göz küresi (bulbus oculi) dir. Ayrıca ona yardımcı organlar olan göz kapakları (palpebrae), göz çukuru (orbita), göz kasları (mm. bulbi) ile gözyaşı aygıtı (apparatus lacrimalis) bulunur. Tunica conjunctiva: Göz kapaklarının iç yüzünü sardıktan sonra göz küresinin üzerini örten özelleşmiş bir mukozadır.

Tapetum lucidum: Choroidea’da discus n. optici’nin hemen üzerinde rastlayan bölgede tapetum lucidum denilen parlak ve renkli bir bölge bulunur. Türlere göre mavi-yeşil (at), mavi ya da sarışyeşil (gevişgetirenler), portakal veya altın sarısı (etçil) renkte olan bu oluşum üzerine düşen ışığı yansıttığı için hayvanların karanlıkta daha iyi görmesini sağlar. Domuz ve insanda tapetum lucidum iyi gelişmemiştir.

Glokom: Göz içersinde üretilen sıvının gözü terk etmesinde doğan aksaklıktan kaynaklanan, artan göz içi basıncının görme sinirini olumsuz etkilemesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.

Kulak kepçesi (auricula), dış kulak işitme yolu (meatus acusticus externus), kalkan kıkırdağı (scutulum) ve dış kulak kasları, dış kulağı oluşturan yapılardır. İnsanlar, sesin geldiği yöne doğru her zaman başını çevirdiği halde hayvanlar başlarını sabit tutup kulak kepçelerini çevirir. İnsanda bulunmayan scutulum isimli kıkırdağın varlığı ve dış kulak kaslarının hayvanda iyi gelişmiş olması, kulak kepçesinin hayvan türlerinde oldukça hareketli olmasını sağlamıştır. Kulak kepçesinin dik ya da sarkık olması hayvan türlerine göre değişiklik göstermektedir. Sesi toplayan kulak kepçesi, dış kulak yolu (meatus acusticus externus) aracılığı ile ses dalgalarını orta kulağa doğru getirir. Orta kulağa açılan oval bir delik olan anulus tympanicus üzerinde kulak zarı (membrana tympani) gerilmiştir.

Boynuz, derinin epidermis katmanından meydana gelmiş bir oluşumdur. Os frontale’deki boynuz çıkıntısının (processus cornualis) üzerinde yer alır. Onun şekline uyan bir kalıp oluşturur ya da onun üzerine bir kılıf gibi geçer. Kıl ve bez kapsamaz. Hayvanın korunma organı olan cornu’nun şekil ve yapısı ırk ve türe göre değişir.

Epidermis’in çok fazla kalınlaşıp boynuzlaşmasıyla oluşmuş bez ve kılları içerme­yişle karakterize olan organlardır. Örnek olarak organum digitale (tırnak), etçilde tori, atta mahmuz ve kestaneler ve gevişgetirenlerde boynuzlar verilebilir. Organum visus, görme duyusu organıdır. Deri ve Deri Altı Dokusu Integumentum Commune’dur. Organum gustus, tad duyusu organıdır.

Tüycüklerle alınan koku duyusu aksonlar aracılığıyla beynin koku lobunda yer alan sinir hücrelerine iletilir. Bu aksonlar nervi olfactorii’ yi yani koku sinirlerini oluşturur.

Yaprak benzeri papillalar (papillae foliatae) gevişgetirenlerde bulunmaz. Transversal yönde ve birbirine paralel birtakım mukoza oluklarından meydana gelmiştir. Dil kökünün yakınında corpus linguae’nın yan tarafında dil ile damak arasında yer almıştır. Genel olarak dilin bir yarımında bir adet olarak bulunur. Doğru cevap C’dir.

Discus n.optici’nin biraz lateral’inde yer alan en iyi ışık ve görüntü alan bölge insanda sarıya yakın bir renkte olduğu için macula lutea, hayvanda ise area centralis rotunda olarak adlandırılmış­tır. Area centralis rotunda çift gözle (binoculer) görmeye yarar. Doğru cevap B’dir.

Göz kapaklarının iç yüzünü kaplayan conjunctiva, orbita’nın giridi yakınında göz küresi üzerine atlayarak sclera’nın bir kısmı ile cornae’nın tümünü örter. Doğru cevap E’dir.

Kemiksel iç kulak (laby­rinthus osseus), giriş kısmı (vestibulum), kemiksel yarım halka kanalları (canales semicirculares ossei) ve salyangoz (cochlea) olmak üzere üçe ayrılır. Cochlea orta kulakta değil iç kulakta bulunur. Doğru cevap B'dir.

Orta kulak membrana tympani ile dış kulaktan ayrılır. Doğru cevap A'dır.

Özel deri bezleri gll.sebaceae ve gll. sudoriferae gibi bezlerin büyümesi ve değişmesi sonucu meydana gelmiş oluşumlardır. Sığırda merme (planum nasolabiale) eki gll. plani lasolabiales, koyunda medial göz açısı altındaki çukurlukta yer alan gll. sinus infraorbitales, keçilerde boynuz kökünde bulunan gll. cornuales, dış kulak yolunda görülen gll. ceruminosae, koyunda parmak arası boşluğunda yeralan gll. sinus interdigitales, köpekte anus bölgesinde gll. circumanales, evcil etçillerde aynı bölgedeki gll. paranales, koyunda inguinal bölgedeki gll. sinus inguinales bu tür bezlerdendir. Doğru cevap A’dır.

Her bir corpus mammae için bir papilla mammae mevcuttur. Küçük gevişgetirenler ve tektırnaklılarda her bir yarımda bir adet, sığırda iki, kedide dört adet, köpektede 4-5 adet, domuzda ise ortalama yedi adet meme kompleksi bulunur. Doğru cevap D'dir.

Paries ungulae ile solea ungulae’nin ortak sınırında açık renkli oldukça yumuşak bir doku bulunur beyaz çizgi şeklinde görülen bu bölgeye linea alba adı verilir. Doğru cevap D’dir.

Boynuz, derinin epidermis katmanından meydana gelmiş bir oluşumdur. Doğru cevap A'dır.