TEMEL VETERİNER ANATOMİ

Boşaltım Sistemi (Systema Urinaria): Bu sistemi oluşturan organlar; İdrarı kandan süzen ren, ren’den idrarı vesica urinaria’ya götüren ureter, sidiği içerisinde depolayan vesica urinaria ve sidik kesesinden sidiği dışarı taşıyan urethra’dır.

Etçil ve küçük gevişgetirenlerin ren’i dolgun ve yuvarlakçadır. Domuzunki yassılmış izlenimi verir. Atın sağ ren’i kalp şeklini andırır. Sığır ren’inin üzerleri loplu görünümdedir ve düzgün olmayan oval şekil gösterirler.

Urethra, gerek boşaltım gerekse de üreme sisteminin ortak son bölümünü oluşturması ve daha kolay anlaşılması amacı ile erkek ve dişi üreme sistemleri içerisinde bahsedilecektir.

Sistem içerisinde yer alan organlar sırasıyla; erbezi torbası (scrotum), erbezi (testis), epididymis, ductus deferens, eklenti üreme bezleri (glandulae genitales accessoriae), kamış (penis), erkek dış sidik yolu (urethra masculina) ve sünnet derisi (preputium).

Erbezi Torbası (Scrotum): Testis ile epididymis denilen kanalı içerisinde barındıran, deriden meydana gelmiş kör bir kesedir.

Kedide penisin yönü geriye doğru olduğu halde diğer türlerde, bacakların arasında ve yönü cranioventral’e doğrudur.

Pars penina penis altında yer alan urethra’nın en uzun bölümüdür. Küçük gevişgetirenlerde bunun dış ucu glans penis’i aşarak processus urethralis isimli, 2-3 cm uzunluğunda serbest bir boru halinde dışarıya uzanır.

Dişi üreme organları, yumurtalık yani ovarium ile yumurtalıklar düzeyinde başlayan ve rahime açılan yumurta kanalı (tuba uterina), rahim (uterus), kılıf veya mehbil (vagina), kılıf giriti (vestibulum vagina), ferç (vulva) ve bızırdan (clitoris) meydana gelmiştir.

Yumurta Kanalı (Tuba Uterina, Oviduct, Salpinx): Herbiri kendi tarafının ovarium’ları ile aynı tarafın rahim boynuzu (cornu uteri) arasında seyreden, sağ ve sol iki ince, kassal borulardır. Oocyt’i ovarium’dan rahime iletme görevini üstlenmişlerdir. Yumurtanın bir kaç saatlik bir yaşam süreci olduğuna göre çoğunlukla döllenme tuba uterina’da meydana gelir.

Bızır (Clitoris): Vulva dudaklarının alt, iç kısmı içerisinde bulunan ve penis karşılığı olan bir organdır. Bu nedenle yapısı ve bağlantıları penis’inkilere oldukça benzer. Penis’ten en büyük farklılığı küçük oluşu ve üzerinde urethra’nın bulunmamasıdır.

Bu sistemi oluşturan organlar; İdrarı kandan süzen ren, ren’den idrarı vesica urinaria’ya götüren ureter, sidiği içerisinde depolayan vesica urinaria ve sidik kesesinden sidiği dışarı taşıyan urethra’dır.

Böbrek, en dıştan capsula adiposa denen yağ dokusu katı ile sarılmıştır. Bu tabaka böbrekleri dış etkilerden etkin olarak korur. Hemen üzeri ise capsula fibrosa denilen, çokta elastik olmayan bir zar ile sarılıdır.

Testis’ten çıkan ince tohum kanalları birleşerek ductus epididymidis isimli tek kanalı oluştururlar. İçerisinde daha fazla spermatozoa depolamak için kıvrımlı bir yapı gösteren bu kanal daha sonra ductus deferens olarak karına doğru uzanır.

Yumurtanın bir kaç saatlik bir yaşam süreci olduğuna göre çoğunlukla döllenme tuba uterina’da meydana gelir. Çok hareketli olan spermatozoa, tuba uterina mucosa’sındaki kirpikler (cilia) ve salgı akımı ile ters yönde çarpışarak ovarium’a doğru yol alır.

Ductus Deferens : Ductus epididymidis’in devamı niteliğindedir. Onunla urethra arasında seyreden iletim kanalıdır. Görevi, spermatozoa’yı urethra’ya aktarmaktır.

Domuz preputium’unun dorsal duvarında diverticulum preputiale isimli bir kör kese şekillenmiştir. Burada toplanan sidik artıkları, ölü hücreler ve çevre bezlerin salgıları erkek domuzun özel kokusunun oluşmasını sağlar.

Tuba uterina’nın ovarium’a yönelik, huni şeklindeki ucuna infundibulum tubae uterinae denir.

Uterus, önde tuba uterina arkada ise kılıf denilen vagina ile ilişkili olan, içi boş kassal bir organdır.

Cervix uteri, uterus’u vagina ile bağlayan gerideki bölümüdür.

Ferç: Dişi üreme yolunun dışarı açılan yarık şeklindeki en son bölümüdür. Anus’un hemen altında yer alır.