TEMEL VETERİNER ANATOMİ

Sindirim kanalının duvarında esas itibarıyla içten dışa doğru üç tabaka bulunur. Bunlar, tunica mocosa, tunica muscularis ve tunica serosa’dır.

İki dudak arasında kalan yarığa rima oris denir.

Önde yer alan sert damağın ortasında,önden arkaya doğru uzanan bir çizgi raphe palati bulunur, yanlara doğru uzanan damak buruşukluklarına da rugae palatinae adı verilir.

Evcil memeli hayvanlarda dişler üç tabakadan oluşmuştur. Bunlar içten dışa doğru şöyle sıralanır.
• Fil dişi tabakası (dentinum - substantia eburnea)
• Mina tabakası (enamelum - substantia adamantina)
• Seman tabakası (cementum - substantia ossea)

Sığırın kalıcı diş formülü
Üst çene 3 M 3 P 0 C 0 I I 0 C 0 P 3 M 3

Dördüncü mide olan şirden (abomasum) ise bezli mukoza ile kaplıdır ve tek odacıklı basit mideye karşılık gelir.

Şirden (abomasum)
Diğer türlerdeki basit midenin karşılığıdır. Orta hattın sağında yer alır. Fundus abomasi, corpus abomasi ve pars pylorica olmak üzere üç ana bölüme sahiptir.

Boş bağırsak (jejunum)
İnce bağırsakların en uzun bölümüdür. Karın boşluğu açılıp bakıldığında genellikle boş olduğu veya içinde çok az, sulu bir içerik bulunduğu için bu ismi almıştır.

Karaciğer, özellikle bağırsaklardan gelen kanı süzerek, çok sayıda zehirli maddenin kandan temizlenmesini sağlar. Diyaframa dayanan yüzüne facies diaphragmatica, karın boşluğuna bakan yüzüne facies visceralis denir.

Karın boşluğunu örten periton isimli örtü, diyaframdan karaciğere, karaciğerden komşu organlara geçerken bir takım bağlar oluşturur ve bunlar sayesinde karaciğer yerinde sabitlenmiş olur. Bu bağlar ligamentum triangulare dextrum et
sinistrum, ligamentum falciforme hepatis, ligamentum coronarium hepatis, ligamentum teres hepatis, ligamentum hepatogastrica ve ligamentum hepatoduodenale olarak isimlendirilir.

Üst dudak, alt dudaktan daha büyüktür ve labium superius olarak isimlendirilir. Alt dudak ise labium inferius adını alır.

Sindirim kanalının duvarında esas itibarıyla içten dışa doğru üç tabaka bulunur. Bunlar, tunica mocosa, tunica muscularis ve tunica serosa’dır.

AĞIZ (Os - Oris - Stoma)
İki dudak arasında kalan ve sindirim sisteminin girişini oluşturan yarık şeklindeki deliğe ağız denir.

Üst dudak ile burun delikleri arasında kalan kılsız bölgeye sığırda planum nasolabiale, koyun ile keçide ve kedi ile köpekte planum nasale adı verilir.

Yanak (Bucca)
Ağız boşluğunun yan duvarlarını sınırlandırır. Esasını musculus buccinator isimli
kas oluşturur. İç yüzünü döşeyen mukoza tabakasında, kulak altı tükrük bezinin
(glandula parotis) kanalının açıldığı küçük bir çıkıntı (papilla parotidea) bulunur.

Arkada bulunan yumuşak damağın en gerideki serbest kısmına damak yelkeni (velum palatinum) denir. Bu yapı tek tırnaklılarda (at - merkep) uzundur ve gırtlağın (larynx) ön kısmına dayanır. Atlar bu yüzden ağızdan nefes alamaz ve ayrıca mide yıkanmak istendiğinde, bu iş için kullanılan alet olan sonda, burun yoluyla uygulanır.

Damak (Palatum) : Ağız boşluğunun tavanını şekillendirir. Sert (palatum durum) ve yumuşak (palatum molle) olmak üzere iki bölümü vardır. Önde yer alan sert damağın ortasında, önden arkaya doğru uzanan bir çizgi raphe palati bulunur, yanlara doğru uzanan damak buruşukluklarına da rugae palatinae adı verilir. Arkada bulunan yumuşak damağın en gerideki serbest kısmına damak yelkeni (velum palatinum) denir.

Koni benzeri papilla’lar (papillae conicae): Geviş getirenlere özgüdür. Tek
tırnaklılarda ve et yiyicilerde bulunmaz. Fiziksel etkileri ile sindirimde görev yaparlar. Yanağın iç yüzünde de bulunurlar.

Dişin en iç tarafında bulunan boşluğa cavum dentis denir?

Yemek borusu (esophagus) ve yakın komşusu soluk borusu (trachea), boyun ve göğüs bölgesinde uzun bir mesafede yan yana seyrederler. Bu yönüyle bakıldığında evcil memeli hayvanlarda boyunun başlangıcında
yemek borusu, soluk borusunun (trachea) üstünde, boyunun gövdeye yakın kısmında solunda, göğüs boşluğunda ise tekrar üstünde bulunur. Iguana memeli bir hayvan değildir, sürüngendir.