TEMEL VETERİNER ANATOMİ

Uzun kemikler (ossa longa):Uzunluğu diğer iki boyutundan üstün olan kemiklere denir. Örneğin kol kemiği (humerus), uyluk kemiği (femur).

Substantia spongiosa: Süngersi dokudur.

Susam kemikleri (ossa sesamoidea) kas kirişlerine hareket kolaylığı sağlarlar. Canlıda en büyük susam kemiği patella’dır (diz kapağı kemiği).

Crista ibik şeklinde keskin kenarlı çıkıntı şeklinde kemiklerdir.

Atlarda sırt omur sayısı 18 dir. Tablo 2.1. den yararlanabilirsiniz.

Göğüs kafesinin yan duvarını şekillendiren üstte omurlar altta göğüs kemiği ile eklemleşen uzun yay gibi eğimli kemiklere kaburga (costa) denir. Göğüs kemiğine bağlanan uçları kıkırdaksaldır. Akciğerleri, kalbi ve karaciğeri mekanik olarak korur ve destek sağlar, soluk alıp vermede diaphragma’ya yardımcı olurlar.

Omuz kemerinden distal’e doğru ön bacak kemikleri sırasıyla kol kemiği (humerus) , ön kol kemikleri (ossa antebrachii), ön ayak bilek kemikleri (ossa carpi), ön ayak tarak kemikleri (ossa metacarpalia), ön ayak parmak kemikleridir (ossa digitorum manus). Ayrıca her parmak için üç adet susam kemiği bulunur.

Arka ayak bilek kemikleri hayvan türüne göre çeşitli biçim ve sayıda küçük kemikler olup birbiri üzerine üç sıra halinde dizilmişlerdir. Üst sırada medial konumlu aşık kemiği (talus), lateral konumlu mahmuz kemiği (calcaneus) yer alır. Genelde orta sırayı tek ve küçük bir kemik oluşturur, alt sırada ise yan yana sıralanmış 4 adet küçük kemik bulunur. Arka ayak bilek kemiklerinin de sayısı hayvan türüne göre değişiklik gösterir.

Extension: Eklemi oluşturan kemikler arasındaki açının büyümesine, eklemin gerginleşmesine neden olan harekettir. Extension hareketi yapan bir eklem 180°’nin üzerinde gerginleşiyorsa bu hareket hyperextension olarak adlandırılır. Hyperextension’a dorsal flexion’da denir.

Susam kemikleri (ossa sesamoidea) kas kirişlerine hareket kolaylığı sağlarlar. Canlıda en büyük susam kemiği patella’dır (diz kapağı kemiği). 

Bir omurda genel olarak omur cismi (corpus vertebrae), omur kemeri (arcus vertebrae), omur çıkıntıları (processus vertebrae), omur çentik ve delikleri (incisurae et foraminae vertebrae) bulunur.

At'ın 18, diğer hayvanların ise 13 adet sırt omuru bulunmaktadır.

Extension: Eklemi oluşturan kemikler arasındaki açının büyümesine, eklemin gerginleşmesine neden olan harekettir. 

Rotation: Eklem çukuru konumundaki kemik, eklem çıkıntısının etrafında dönme hareketi yapar. Birinci boyun omuru (atlas) ile ikinci boyun omuru (axis) arasındaki eklem dönme hareketi yapar. 

Evcil hayvanlarda iskeleti oluşturan kısa, yassı ve uzun kemiklerin gövde kısmı ile proximal ve distal epifizlerin üzerindeki tüm kemiksel çıkıntılara genel olarak processus denir. Bunlar ayrıca gördükleri fonksiyona, gösterdikleri şekle ve yöne, üzerine yapışan anatomik teşekküllere göre özel birtakım isimler alırlar. Fonksiyonlarına göre aldıkları isimler: Processus articularis: Eklem çıkıntısı, Processus muscularis: Kas çıkıntısı, Trochanter: Döndürek 

Yönlerine göre aldıkları isimler: Processus transversus: Yanlara doğru uzanmış çıkıntı 

Şekillerine göre aldıkları isimler: Condylus silindir şeklinde olan, trochlea makara şeklinde olan, tuber yumru şeklinde çıkıntı, crista ibik şeklinde keskin kenarlı çıkıntı, spina diken, ucu sivri çıkıntı, styloid kalem veya mil benzeri, mastoid meme benzeri, pterygoid kanatsı çıkıntı, pecten tarak, caput articulare eklem başı 

Düzensiz kemikler (os irregulare) yukarıdaki sınıflandırmalara girmeyen kemiklerdir. Örneğin: Median düzlemde yer alan omurlar ve başın çift olmayan kemikleri. 

Kemiklerinde diğer cisimler gibi üç boyutu (uzunluk, genişlik, yükseklik) vardır. Kemikler boyutlarının birinin diğerine, az veya çok üstün oluşuna göre üç gruba ayrılırlar.

1. Yassı kemikler (ossa plana)

2. Kısa kemikler (ossa brevia)

3. Uzun kemikler (ossa longa)

Uzun bir kemiğin uzunlamasına kesidi incelendiğinde dıştan içe doğru şu makro anatomik katlar görülür. 1. Periosteum: Kemik zarı 

2. Substantia compacta: Tıkız doku 

3. Substantia spongiosa: Süngersi doku 

4. Endosteum. İç kemik zarı 

5. Cavum medullare: Kemik iliği boşluğu 

6. Medulla osseum: Kemik iliği 

Diaphysis: İki nesne arasında gelişen demektir. Uzun bir kemik taslağının orta kısmına karşılık gelir. 

Epiphysis: Bir şey üzerinde veya birşeyden sonra gelişen demektir. Uzun bir kemik taslağında biri proximal, diğeri distal olmak üzere iki tanedir. Diaphysis’ten daha hacimlidir. 

Metaphysis: Gelişme döneminde kemiğin uzunlamasına büyümesinde rol oynayan Diaphysis ve epiphysis arasındaki bölgedir. 

Evcil hayvanlarda iskeleti oluşturan kısa, yassı ve uzun kemiklerin gövde kısmı ile proximal ve distal epifizlerin üzerindeki tüm kemiksel çıkıntılara genel olarak processus denir.