TEMEL VETERİNER ANATOMİ

Os coxae’yı yapan üç kemik ise ilye kemiği (os ilium), çatı kemiği (os pubis) ve oturga kemiğidir (os ischii). Sağlı sollu bu 3 çift kemik kalça kemerini (cingulum membri pelvini) oluşturur. Kalça kemeri aynı şekilde sabit olup arka bacakların diğer iskelet bölümleri ile bağlantısı durumundadır. Kalça kemiklerinden distal’e doğru sırası ile uyluk kemiği (femur), diz kapağı kemiği (patella), baldır kemikleri (ossa cruris veya tibia-fibula) gelir. Kuşlarda arka ayak bilek kemiklerinin (ossa tarsi) üst sırası tibia ile kaynaşmış, alt sırası ise arka ayak tarak kemikleriyle birleşerek tarsometatarsus’u oluşturmuştur. Doğru cevap D’dır.

Kuşların göğüs kasları uçma faaliyeti nedeniyle yaşamları boyunca en çok kullanmaları ve en güçlü olması gereken kas gruplarıdır. Doğru cevap C’dır.

Memelilerden farklılaştığı en önemli nokta ise yemek borusunun vücut boşluğuna girmeden hemen önce boynun alt kısmında yaptığı genişlemedir. Depo organı olarak kullanılan bu yapıya kursak yani ingluvies ismi verilir. Doğru cevap B’dır.

Kassel mide ise bezsel mideden sonraki kısımdır. Yanlardan basık bir küre görünümündedir. Mekanik sindirimde görevli bölümdür. Düz kas niteliğinde güçlü kaslardan oluşur. Tohum, dane vb. şekilde beslenen kanatlılar zaman zaman küçük taş veya kum parçacıkları yutarlar. Bu parçacıklar kassel mide içerisine yerleşerek öğütücü vazifesi görür ve mekanik sindirime yardımcı olur. Parçacıkların öğütme etkisi vasıtasıyla mekanik sindirim çok daha etkin gerçekleşmiş olur. Kassel mideye taşlık da denmektedir. Doğru cevap D’dır.

Hava keseleri; clavicula kemiği civarına yerleşmiş (saccus clavicularis), cervical omurlar içerisine yayılmış (saccus cervicalis), göğüs boşluğuna dağılmış, (saccus thoracalis cranialis ve caudalis) ve karın organlarını örtmüştür (sacci abdominales). Hava ile dolduklarında oldukça fazla yer kaplarlar. Doğru cevap E’dır.

Ön beyin (prosencephalon) diencephalon ve telencephalon olmak üzere iki kısımda incelenir. Diencephalon’da bulunan anatomik yapılar talamus (thalamus), metatalamus (metathalamus), hipotalamus (hypothalamus), epitalamus (epithalamus) veya epifiz bezi (epiphysis cerebri) olarak söylenebilir. Telencephalon’da ise beyin yarıküreleri (hemispherium cerebri), koku beyin (rhinencephalon), corpus callosum, fornix, corpus striatum ve lateral ventrikül (ventriculus lateralis) bulunur. Doğru cevap A’dır.

Kanatlılarda uçmayı kolaylaştıran faktörlerin başlıcaları şunlardır; 1. Ön bacaklar (ekstremiteler) farklılaşarak kanat biçimini almıştır. 2. Vücudun hemen her tarafı ağırlığı arttırmadan, hacmi genişletmek amacıyla uzun tüylerle kaplanmıştır. 3. İskelet kemiklerinin bir kısmı ağırlığı azaltmak amacıyla kemik iliği yerine hava dolu keseleri içerir. 4. Kanatlılarda idrar kesesi yoktur, dolayısıyla idrar depolanması söz konusu olmadığı için vücudun genel ağırlığı azaltılmış olmaktadır. 5. Erkek bireylerde testisler karın boşluğu içerisine gizlenmiştir ve sadece kızgınlık döneminde ağırlığı ve hacmi artar. 6. Kanatlılarda dişler, ağırlığın azaltılması amacıyla teşekkül etmemiştir. 7. Yumurtlama yoluyla ürerler. Böylelikle yavru vücutta taşınmaz. 8. Göğüs kemiğinin alt yüzünde havayı yarmaya yarayan aşağıya doğru sivrilmiş, carina isimli bir çıkıntı bulunur. 9. Son kuyruk omurları birleşmiş ve pygostyl denilen bir kemik halini almıştır. Bu yapı uçma esnasında dümen görevi görür.

Son kuyruk omurları birleşmiş ve pygostyl denilen bir kemik halini almıştır. Bu yapı uçma esnasında dümen görevi görür.

Evcil kanatlılarda lokomotor sistemi temel üç unsur oluşturur. Bunlar; pasif unsurlar olan iskelet ve eklem sistemleri, ayrıca hareketin aktif unsuru olan kas sistemidir. Bu üç sistemin kusursuz çalışması sayesinde kanatlı hayvanlar hareket eder.

Kuşlarda dişler, dudaklar ve yanaklar bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra memelilerde olduğu gibi kendine özgü bir şekli, boşluğu olan, sınırları belirgin bir yutak da (pharynx) kanatlılarda mevcut değildir. Kanatlı da yutak; dil ve damak papillaları vasıtası ile ayırt edilir.

Pharynx’ten başlayıp mideye kadar uzanan sindirim sistemi bölümüne yemek borusu (esophagus) denir. Yemek borusu boyun bölümünde başlar, önden vücut boşluğuna girerek devam eder, önce iki akciğerin (pulmones) arasından sonrasında da karaciğerin (hepar) üst kısmından geçerek mideye açılır.

Havada bulunan serbest oksijenle solunum yapan tüm hayvanlar gibi kuşlar da temel olarak solunum aktivitesini burun, gırtlak, soluk borusu ve akciğerler vasıtası ile yaparlar. Gırtlak memelilerde tek bir organ iken kanatlılarda ön gırtlak (larynx cranialis) ve ses çıkarmaya yarayan ard gıtlak (larynx caudalis veya syrinx) olmak üzere iki ayrı oluşum bulunur.

Dişide üreme organları yumurtalık (ovarium) ile başlar. Ergin kanatlı türlerinin hemen hemen hepsinde sağ veya sol ovaryumlardan yalnızca biri gelişir ve üreme aktivitesi için yumurta (ovum) üretir. Evcil kanatlılarda ise genelde sol ovaryum gelişimini tamamlar ve faaliyet gösterir. Ovaryum’lardan sonra gelen kısım yumurta kanalı (tuba uterina veya oviduct) adını alır. Tuba uterina’nın ovaryum’a dönük başlangıç kısmı bir huni tarzında genişlemiştir. Ovaryum’da üretilen ve atılan yumurta, sadece yumurta sarısı yapısındadır. Bu huni tarzında oluşum (infundibulum) yumurta sarısını yakalar. Tuba uterina içerisinde ilerleyen yumurta gelişimine devam eder. Çevresini yumurta akı sarar, kabuk zarı ve kabuk oluşur. Kanatlıda rahim (uterus) ve vajina (vagina), tuba uterina’nın kanalının birer bölümünü oluştururlar.

Lenf sistemi dâhilinde lenf nodülleri ve çeşitli lenfoid organlar görev yapar. Bu organlardan ilki daha önce anlatılan dalaktır (lien). Bir diğeri; yavru ve genç hayvanlarda aktif olan, ergin hayvanlarda ilerleyen yaşla beraber küçülen organ olan timustur (thymus). Cloaca’nın proctodeum bölümünün üst kısmında bulunan bursa fabricius da lenfatik sisteme ait bir organdır.

Memelilerde olduğu gibi beyin ve omurilik 3 ayrı zar katmanıyla örtülüdür. Bu zarlar dıştan içe doğru dura mater, arachnoidea ve pia mater’dir.

C şıkkında verilen bilgi doğrudur.

C şıkkında verilen bilgi doğrudur.

B şıkkında verilen bilgi doğrudur.

A şıkkında verilen bilgi doğrudur.

B şıkkında verilen bilgi doğrudur.