TEMEL VETERİNER ANATOMİ - Deneme Sınavı - 3

Kanatlılarda alt çene (mandibula) 11 kemikten oluşur.

Evcil kanatlıların arka ayaklarında 4 parmak vardır. Her parmaktaki par­mak kemiği (phalanx) sayısı parmak numarasından 1 fazladır. yani 4. parmağın kemik sayısı 5'tir.

Cranium viscerale kemikleri ise; gözyaşı kemiği (os lacrimale), burun kemiği (os nasale), kesici diş kemiği (os incisivum), üst çene kemiği (os maxillare), el­macık kemiği (os zygomaticum), damak kemiği (os palatinum), kanatsı kemik (os pteryoideum), saban kemiği (os vomer), alt ve üst çeneyi birleştiren kemik (os qu­ adratum) ve alt çene kemiğinden (mandibula) oluşur.

Ördek, tavuk kaz ve güvercin gibi kanatlı hayvanların belinde 4 adet omur bulunmaktadır. daha detaylı bilgi için kitabın 157. sayfasında yer alan tablo 10.1'i inceleyebilirsiniz.

Göğüs Kemiği (Sternum), vücut organlarını alttan saran ve koruyan alt tarafı dışbükey bir kemik durumundadır. Uçucu kuşlarda göğüs kemiğinin altındaki ibiksi çıkıntı aerodinamik yapısı ile havayı yarmaya yardım eder.

Memelilerde hem idrar kesesi hem de kulak kepçesi bulunur. Kanatlılarda idrar kesesi yoktur, dolayısıyla idrar depolanması söz konusu olmadığı için vücudun genel ağırlığı azaltılmış olmaktadır. Kanatlılarda kulak kepçesi yoktur. Gözün gerisindeki küçük delikçikler dış kulağın başlangıcını teşkil eder. Göz kapakları ve koku organı (organum olfactus) hem memelilerde hem de kanatlılarda bulunur. Doğru cevap C'dir.

Kanatlılarda alt çene (mandibula) 11 kemikten oluşur. Doğru cevap C’dır.

Cranium cerebrale kemikleri olarak arda kafa kemiği (os occipitale), kamamsı kemik (os sphenoidale), duvar kemiği (os parietale), alın kemiği (os frontale) ve şakak kemiği (os temporale) sayılabilir. Doğru cevap E’dır.

Cranium viscerale kemikleri ise; gözyaşı kemiği (os lacrimale), burun kemiği (os nasale), kesici diş kemiği (os incisivum), üst çene kemiği (os maxillare), elmacık kemiği (os zygomaticum), damak kemiği (os palatinum), kanatsı kemik (os pteryoideum), saban kemiği (os vomer), alt ve üst çeneyi birleştiren kemik (os quadratum) ve alt çene kemiğinden (mandibula) oluşur. Doğru cevap A’dır.

 Kanadı oluşturan kemikler sırasıyla kol kemiği (humerus), ön kol kemikleri (radius-ulna), 2 adet el bilek kemiği (ossa carpi), kanatlılarda bilek kemiklerinden sadece üst sırayı oluşturanlardan iki tanesi mevcuttur, alt sıra tarak kemiği ile kaynaşmıştır), 2 adet ossa carpometacarpalia (tarak kemikleriyle bilek kemiklerinin alt sırasının kaynaşmasıyla oluşur) ve devamında parmak kemikleridir (ossa digitorum manus). Doğru cevap B’dır.

Os coxae’yı yapan üç kemik ise ilye kemiği (os ilium), çatı kemiği (os pubis) ve oturga kemiğidir (os ischii). Sağlı sollu bu 3 çift kemik kalça kemerini (cingulum membri pelvini) oluşturur. Kalça kemeri aynı şekilde sabit olup arka bacakların diğer iskelet bölümleri ile bağlantısı durumundadır. Kalça kemiklerinden distal’e doğru sırası ile uyluk kemiği (femur), diz kapağı kemiği (patella), baldır kemikleri (ossa cruris veya tibia-fibula) gelir. Kuşlarda arka ayak bilek kemiklerinin (ossa tarsi) üst sırası tibia ile kaynaşmış, alt sırası ise arka ayak tarak kemikleriyle birleşerek tarsometatarsus’u oluşturmuştur. Doğru cevap D’dır.

Kuşların göğüs kasları uçma faaliyeti nedeniyle yaşamları boyunca en çok kullanmaları ve en güçlü olması gereken kas gruplarıdır. Doğru cevap C’dır.

Memelilerden farklılaştığı en önemli nokta ise yemek borusunun vücut boşluğuna girmeden hemen önce boynun alt kısmında yaptığı genişlemedir. Depo organı olarak kullanılan bu yapıya kursak yani ingluvies ismi verilir. Doğru cevap B’dır.

Kassel mide ise bezsel mideden sonraki kısımdır. Yanlardan basık bir küre görünümündedir. Mekanik sindirimde görevli bölümdür. Düz kas niteliğinde güçlü kaslardan oluşur. Tohum, dane vb. şekilde beslenen kanatlılar zaman zaman küçük taş veya kum parçacıkları yutarlar. Bu parçacıklar kassel mide içerisine yerleşerek öğütücü vazifesi görür ve mekanik sindirime yardımcı olur. Parçacıkların öğütme etkisi vasıtasıyla mekanik sindirim çok daha etkin gerçekleşmiş olur. Kassel mideye taşlık da denmektedir. Doğru cevap D’dır.

Hava keseleri; clavicula kemiği civarına yerleşmiş (saccus clavicularis), cervical omurlar içerisine yayılmış (saccus cervicalis), göğüs boşluğuna dağılmış, (saccus thoracalis cranialis ve caudalis) ve karın organlarını örtmüştür (sacci abdominales). Hava ile dolduklarında oldukça fazla yer kaplarlar. Doğru cevap E’dır.

Ön beyin (prosencephalon) diencephalon ve telencephalon olmak üzere iki kısımda incelenir. Diencephalon’da bulunan anatomik yapılar talamus (thalamus), metatalamus (metathalamus), hipotalamus (hypothalamus), epitalamus (epithalamus) veya epifiz bezi (epiphysis cerebri) olarak söylenebilir. Telencephalon’da ise beyin yarıküreleri (hemispherium cerebri), koku beyin (rhinencephalon), corpus callosum, fornix, corpus striatum ve lateral ventrikül (ventriculus lateralis) bulunur. Doğru cevap A’dır.

Kanatlılarda uçmayı kolaylaştıran faktörlerin başlıcaları şunlardır; 1. Ön bacaklar (ekstremiteler) farklılaşarak kanat biçimini almıştır. 2. Vücudun hemen her tarafı ağırlığı arttırmadan, hacmi genişletmek amacıyla uzun tüylerle kaplanmıştır. 3. İskelet kemiklerinin bir kısmı ağırlığı azaltmak amacıyla kemik iliği yerine hava dolu keseleri içerir. 4. Kanatlılarda idrar kesesi yoktur, dolayısıyla idrar depolanması söz konusu olmadığı için vücudun genel ağırlığı azaltılmış olmaktadır. 5. Erkek bireylerde testisler karın boşluğu içerisine gizlenmiştir ve sadece kızgınlık döneminde ağırlığı ve hacmi artar. 6. Kanatlılarda dişler, ağırlığın azaltılması amacıyla teşekkül etmemiştir. 7. Yumurtlama yoluyla ürerler. Böylelikle yavru vücutta taşınmaz. 8. Göğüs kemiğinin alt yüzünde havayı yarmaya yarayan aşağıya doğru sivrilmiş, carina isimli bir çıkıntı bulunur. 9. Son kuyruk omurları birleşmiş ve pygostyl denilen bir kemik halini almıştır. Bu yapı uçma esnasında dümen görevi görür.

Son kuyruk omurları birleşmiş ve pygostyl denilen bir kemik halini almıştır. Bu yapı uçma esnasında dümen görevi görür.

Evcil kanatlılarda lokomotor sistemi temel üç unsur oluşturur. Bunlar; pasif unsurlar olan iskelet ve eklem sistemleri, ayrıca hareketin aktif unsuru olan kas sistemidir. Bu üç sistemin kusursuz çalışması sayesinde kanatlı hayvanlar hareket eder.

Kanatlılar ve memeliler arasındaki başlıca kemik ve iskelet farklılıkları şunlardır: 1. Kanatlılarda üst çene, memelilerden farklı olarak az da olsa hareketlidir. 2. Göz çukuru (orbita) kafatasına (cranium) göre memelilerle kıyaslandığında oldukça büyüktür. 3. Kanatlılarda alt çene (mandibula) 11 kemikten oluşur. 4. Alt çene, üst çeneye (maxilla) küçük bir kemik vasıtası ile eklemleşir. 5. Kanatlılarda ard kafa kemiğinde (os occipitale) memelilerden farklı olarak omurgayla eklemleşen çıkıntı (condylus occipitalis) tektir. 6. Memelilerde boyun omurları (vertebrae cervicales) her zaman 7 adet iken kanatlılarda 12-18 arasında değişir. 7. Kanatlılarda bel (lumbal) ve sakral omurlar biribiriyle kaynaşarak os lumbosacrale’yi oluşturur. 8. Memelilerin aksine ilk çift kaburga (costa) göğüs kemiğine (sternum) bağlanmamış, geri kalanlar ise sternum’a direkt ve kemiksel olarak bağlanmıştır. 9. Memelilerdan farklı olarak ön bacak kemeri tam olarak oluşmuştur ve bu kemeri kürek kemiği (scapula), gagamsı kemik (os coracoides) ve köprücük kemiği (clavicula) birlikte şekillendirir. 10.İki clavicula ortada birleşerek lades veya çatal kemiğini yani furcula’yı oluşturur. 11. Ön ayak bilek kemiklerinden (ossa carpi) sadece 2 adedi mevcuttur. 12. Kanatlılarda arka ayak bilek kemiklerinin (ossa tarsi) üst sırası baldır kemiği ile alt sırası ise ayak tarak kemikleri ile (ossa metatarsalia) kaynaşmış durumdadır. 13. Evcil kanatlıların arka ayaklarında 4 parmak vardır. Her parmaktaki parmak kemiği (phalanx) sayısı parmak numarasından 1 fazladır. Örn. 2. parmakta 3 adet parmak kemiği bulunur.