TEMEL VETERİNER ANATOMİ - Deneme Sınavı - 11

Aksonlar hücre gövdesinden aldıkları uyarımları nörot­ransmitterler aracılığıyla diğer nöronlara ya da alıcı hücrelere iletirler. Genellikle myelin adı verilen bir kılıf ile sarılıdırlar. Yüksek miktarda lipit içerdiği için beyaz renkte görülen myelin kılıf aksonu dış ortamdan yalıtarak uyarımların daha hızlı iletilmesini sağlar.

Soğanilik, beynin kabuk kısmındaki yüksek merkezler tarafından düzenlenen solunum ve dolaşım fonksiyonlarını kontrol eder. Ayrıca sağ ve sol beyin yarım­ kürelerinden gelen lif­lerin çaprazlaştığı yerdir. Palpebral ref­leks, öksürme ve yut­ma ref­lekslerinden sorumlu çekirdekler de yine bu bölgededir.

Ara beyin, üstten ve yanlardan beyin yarım küreleri ile çevrelenmiş, dıştan yalnızca beynin alt yüzünden görülebilen bölümdür. Dört farklı kısım içerir. Bun­lardan ilki ve en büyük olanı thalamus’tur. Koku duyusu hariç tüm duyu uyarım­ larının beyin kabuğuna gitmeden önce toplandığı önemli bir gri cevher kitlesi olan bu merkezin etrafı 3. beyin boşluğu (ventriculus tertius) tarafından çevrelen­miştir.

Limbik sistem: Beyin kabuğunun altındaki bölgelerde yerleşmiş ve duyguları, içgüdüleri, dürtüleri ve davranış kontrolünü düzenleyen yapıları içine alan fonksiyonel bir sistemdir. Bu sisteme dahil olan anatomik yapılar hipotalamus, hipokampus, amigdala ve forniks ile gyrus cinguli, gyrus parahippocampalis ve gyrus subcallosus’tur.

Omurilik, beyin ile perifer yapılar arasındaki iletişimi sağlamanın yanı sıra, kas, eklem ve deri reseptörlerinden gelen uyarımların üst merkezlere geçmeden, düşünmeksizin, hızlı ve basit bir şekilde değerlendirilmesinden (spinal ref­leks) sorumlu olan kontrol merkezidir.

Üçüz Sinir (nervus trigeminus); En kalın kafa siniridir. Hem motor, hem de duyu lif­lerinden oluşur. Yamuk beyinde, köprünün yan tarafından çıkan sinirin, motor iplikleri çiğneme kaslarında dağılırken, duyu iplikleri ganglion trigemina­le’den gelen merkezi uzantılar tarafından oluşturulur. Bu sinir düğümünün peri­ferik uzantıları alın, göz, burun, üst çene, damak, alt çene, yanak bölgesi ile dilin ön 2/3’lük kesiminin duyusunu alır.

Denge-İşitme Siniri (nervus vestibulocochlearis); İç kulakta bulunan denge ve işitme merkezlerindeki reseptör sinir hücrelerinin aksonları tarafından oluşturulan sinir lif­leri soğaniliğin ventrolateral’inden beyine girerler. Kafatasın­dan dışarı çıkmayan tek beyin siniridir.

Sinir sisteminde, reseptörlerden gelen uyarımları değerlendiren en üst merkez beyindir. Organizmadaki tüm yaşamsal fonksiyonları kontrol eden beyin oldukça sağlam bir kemiksel çatı olan kafatası boşluğu içinde yerleşmiş ve beyin zarları tarafından çevrelenmiştir. Şekli, hacmi ve ağırlığı canlının filogenetik gelişimine göre, hem türler arasında, hem de aynı tür içindeki bireylerde ırk, cinsiyet ve yaşa bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

Fötal dönemde beyin üç keseciğe ayrılır. Bu kesecikler daha sonra gelişim sırasına göre, arkadan öne doğru yamuk beyin (rhombencephalon), orta beyin (mesencephalon) ve ön beyin (prosencephalon) olarak adlandırılan beyin bölümlerini şekillendirir. Ön beyin de daha sonra ara beyin (diencephalon) ve uç beyin (telencephalon) şeklinde isimlendirilen iki kısıma ayrılır. Keseciklerin içinde kalan boşluklardan ise beyin boşlukları (ventriculus cerebri) denen, dört adet, içi BOS ile dolu olan alanlar oluşur.

Soğanilik, beynin kabuk kısmındaki yüksek merkezler tarafından düzenlenen solunum ve dolaşım fonksiyonlarını kontrol eder. Ayrıca sağ ve sol beyin yarımkürelerinden gelen lif­lerin çaprazlaştığı yerdir. Palpebral ref­leks, öksürme ve yutma ref­lekslerinden sorumlu çekirdekler de yine bu bölgededir.

Köprü, beyin kabuğu (cortex cerebri) ile beyincik arasında seyreden sinir lif­leri tarafından şekillendirilen, soğaniliğin öndeki kalınlaşmış devamıdır. Vücudun motor fonksiyonlarından sorumlu çekirdeklerin çoğu bu kısımda bulunur.

Üçüz Sinir (nervus trigeminus); En kalın kafa siniridir. Hem motor, hem de duyu lif­lerinden oluşur. Yamuk beyinde, köprünün yan tarafından çıkan sinirin, motor iplikleri çiğneme kaslarında dağılırken, duyu iplikleri ganglion trigeminale’den gelen merkezi uzantılar tarafından oluşturulur. Bu sinir düğümünün periferik uzantıları alın, göz, burun, üst çene, damak, alt çene, yanak bölgesi ile dilin ön 2/3’lük kesiminin duyusunu alır.

Gri cevher dışında kalan nöron gruplarına; merkezi sinir sisteminde nucleus, çevresel sinir sisteminde ise sinir düğümü (ganglion) denir. bu sebeple doğru cevap D şıkkıdır.

Bel Spinal Sinirleri; Omuriliğin bel bölümünden köken alırlar. Sayıları bel omuru sayısıyla paraleldir. Bel spinal sinirlerinin dorsal dalları ilgili bölgedeki deriden duyuyu alırlar ve kasları innerve ederler. Birinci bel spinal sinirinin ventral dalı nervus iliohypogastricus, ikinci bel spinal sinirinin ventral dalı ise nervus ilioinguinalis olarak isimlendirilir. bu sebeple doğru cevap B şıkkıdır.

III. Göz Hareket Siniri (nervus oculomotorius)

Sf 124 Tablo 8.2 de belirtildiği gibi sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Sorunun cevabı doğru belirlenmiştir.

çevresel sinir sistemini oluşturan sinirler, anatomik olarak, ilişkide oldukları merkezi sinir sistemi organına göre kafa (beyin) sinirleri (nervi craniales) ve spinal sinirler (nervi spinales) olmak üzere iki kısımda incelenirken, fonksiyonel açıdan da somatik (istemli) ve otonom (istemsiz) sinir sistemi şeklinde bölümlendirilir. bu sebeple doğru cevap B şıkkıdır.

Merkezi sinir sistemi içerisinde tractus, çevresel sinir sisteminde ise nervus olarak adlandırılır. bu sebeble sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

sayfa 117 Tablo 8.1' e göre sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.