TEMEL SÜRÜ SAĞLIĞI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 13

İnfertilite; her tür için belirli olan fizyolojik üreme döngüsü sürecinde mümkün olan yavru sayısına ulaşılamamasıdır.

Sterilite; döl almanın tamamen aksaması ya da durmasına denmektedir.

Reprodüksiyon; Dölerme, diğer bir deyişle, erkek ve dişi canlıların çiftleştirilerek yavru doğurmaları ve üretilmeleri ile ilgilenen bilim dalıdır.

Theriogenoloji ise; Erkek ve dişilerde infertilite ve steriliteye neden olan genital organların hastalıklarının tanısını, tedavilerini ve bu hastalıklardan korunma yollarını inceleyen bilim dalıdır.

Dolayısıyla verilen tanım "fertilite" kavramına aittir.

Klonlama; biyoteknolojik yolla embriyo üretme metodudur.

Nimfomani; dişilerde sürekli çiftleşme isteği belirtileri ile seyreden hormonal bozukluklara bağlı bir hastalıktır.

Repeat breeder; dönme veya diğer bir deyişle, herhangi bir hastalığı belirlenemediği halde dişi damızlıkların en az üç defa tekrarlayan tohumlamalara karşın gebe kalmaması durumudur.

Ovaryumların kistik dejenerasyonu ise; dişi hayvanların yumurtalıklarında hormonal düzensizliklerle birlikte şekillenen ve en az 10 gün veya daha uzun süre orada değişmeden kalan içi sıvı dolu keselerdir.

Dolayısıyla soruda verilen tanım "kastrasyon" kavramına aittir.

Sürüden çıkarılan ineklerin %30-40’ı infertilite, puerperal hastalıklar  ya da abortlar sonucu sürüden ayrılmaktadır. Dolayısıyla soruda verilen 3 madde de nedenler arasında yer almaktadır.

Dölverimi düşüklüğünün sebepleri çok çeşitlidir. Bu sebepleri birkaç ana başlık altında toplayabiliriz:

• Kötü bakım şartları ve konfor eksikliği

• Besleme hataları

• Genetik duyarlılık

• İneğin yüksek verimi

• Perineal yapısal bozukluklar

• Östrusların belirlenmesi ve reprodüktif sürü yönetimi hataları

• Suni tohumlama sırasındaki hatalar

• Hijyenik eksiklikler ve enfeksiyon etkenleri

• Genital sistemin doğmasal, fonksiyonel ve enfeksiyöz kaynaklı hastalıkları

Dolayısıyla I.madde dışındaki diğer maddeler sebepler arasında yer almaktadır.

A seçeneğinde verilen formül, buzağılama oranının formülüdür.

C seçeneğinde verilen formül, dönmeyen ineklerin oranına aittir.

D seçeneğinde verilen formül, ilk tohumlama indeksinin formülüdür.

E seçeneğinde verilen formül ise, gebelik indeksine aittir.

Dolayısıyla doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Zorunlu süreç, ineğin genital organları ve yumurtalıklarının yeniden faaliyete geçerek yeni bir embriyoyu kabul edip taşıyabileceği ve uterusta makro ve mikro involüsyonunun tamamlandığı zaman sürecidir. Bu süreç ineklerde 45-55 gün kadar sürmektedir.

Farklı analiz sistemlerinin sonuçları birlikte değerlendirilerek karşılaştırıldığında, eğer bir sürüde aşağıdaki şartlar sağlanabiliyor ve sürü fertilite verileri:

DOGKA ≤ 90 gün

İTSGO ≥ % 50

Yıllık kesime sevk oranı: ≤ % 20

GI < 1,6

değerleri civarında olduğunda bu sürüde fertilite problemi olmadığı düşünülebilir.

Sürüde fertilite kontrollerinin sistemli ve düzenli şekilde uygulanmasının aşağıda sayılan etkilere sahip olduğu belirlenmiştir:

• Daha kısa doğum - ilk tohumlama aralığı (DİTA)

• Gebelik başına daha az sayıda tohumlama

• Daha kısa doğum - gebe kalma aralığı

• Daha kısa buzağılama aralığı nedeniyle daha yüksek yıllık süt verimi

• Giderlerin azalması

• Artan veteriner hekim masraflarına rağmen yıllık inek başına daha yüksek gelir

Gebelik kontrolleri mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Ancak, tohumlama sonrası 6. haftada gerçekleştirilmesi işletme karlılığı bakımından özel bir önem taşımaktadır. Dolayısıyla doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Dinlenme süresinin 42-60 gün uygulanması gebelik oranlarını düşürmekte, embriyonik ölüm oranlarının yükselmesine sebep olmaktadır. Bu nedenle sadece aşağıdaki şartlar sağlandığında DS 42-60 gün olarak uygulanabilir:

• Sorunsuz normal doğum yapan

• Sonu normal süreler içerisinde ayrılan

• Lohusalık (puerperium) dönemi sorunsuz seyreden

• Cam gibi şeffaf östrus akıntısı yani çarası olan hayvanlarda daha kısa DS uygulanabilir.

Dolayısıyla II. ve III. maddede verilen bilgiler doğrudur.

Sürü sağlığı programları sayesinde, hastalık çıkmadan gerekli tedbirlerin alınması veya gerekli eredikasyon programının yapılması ile gereksiz tıbbi malzeme ve ilaç tasarrufu sağlanmasının yanında daha sağlıklı hayvanların yetiştirilmesi dolayısı ile insanlarımıza daha sağlıklı hayvansal ürünlerin sunulması maddi ve manevi olarak ülkemize büyük kazanç getirecektir. Dolayısıyla ilaç israfından söz etmek mümkün değildir.

Yemlerde meydana gelen bozulmalar genellikle mikroorganizmalar ile böcek, fare, kuş gibi bazı zararlılar tarafından meydana getirilmektedir. Bozulan yemlerin besin maddesi içeriğinde önemli azalmalar ortaya çıkarken, bunları tüketen hayvanlarda da akut ya da kronik birtakım hastalıklar görülmektedir.

Hayvanların seçtikleri yem türü, sağlıkları ile ilgili ipucu verebilir. Bu sebeple, hayvan bakıcılarının bu konuda dikkatli olması gerekmektedir. Dolayısıyla II.maddede verilen bilgi yanlış, diğer maddelerdeki bilgiler doğrudur.

Yeni doğum yapan ineklerin ve yeni doğan buzağıların onbeş gün boyunca beden ısıları sabah akşam alınmalı ve anormal beden ısısı tespit edildiğinde ivedi olarak sorumlu veteriner hekimle iletişime geçilmelidir.

Buzağıların kafesleri ve altlığı üç günde bir veteriner hekimin önerdiği dezenfete solüsyon ile dezenfekte edilecektir ve buzağı ünitelerinden sorumlu olan bakıcı iş kıyafetleri ile yetişkin hayvanların olduğu bölüme girmeyecektir. Çok zorunlu hallerde diğer ünitelere ayrı tulum ve çizme ile girecektir. Dolayısıyla II. ve IV. maddelerde verilen bilgiler yanlış, diğerleri doğrudur.

Doğumhane ünitesine gebe ineklerin alımı, doğumlarına on gün kala yapılmalıdır. Dolayısıyla doğru yanıt "C" seçeneğidir.

İyi nitelikteki kolostrum, sarı-krem renginde, koyu ve yapışkan kıvamda olmalıdır.

Yenidoğan buzağının ilk 24 saatte alması gereken toplam ağız sütü miktarı kabaca beden ağırlığının %10 kadarı olmalıdır. Ayrıca, ağız sütü, oda ısısında bir gün; +4 °C de bir hafta; - 20 °C de bir yıl saklanabilmektedir. Dolayısıyla II. ve III. maddede verilen bilgiler yanlış; diğerleri doğrudur.

Buzağı doğduktan sonra göbek kordonu kesinlikle bağlanmaz; antiseptikle temizlenir. Ayrıca ahırdaki nem oranı %80-90 arasında değil; %55-75 arasında olmalıdır. Dolayısıyla I. ve III. maddede verilen bilgiler yanlış, diğerleri doğrudur.

Kuzu ve oğlakların doğduğu yerin soğuk, rutubetli ve rüzgara açık oluşu, annelerin yavruları ile ilgilenmeyişi, yavruların emmemesi, üşümesi, ananın memesinin sert oluşu veya memesinde yeterince kolostrum bulunmaması yavruların dirençsiz olmasına neden olmaktadır. Fakat yavrunun yeterince kolostrum alması, direncini azaltmaz; aksine arttırır.