TEMEL SÜRÜ SAĞLIĞI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 8

Kuru madde tüketimi gebeliğin son 1 haftasında, kuru dönem bafllangıcına göre %30’lar civarında azalmaktadır

Ölçümler sırasında rumen pH’sının 5,2-5,6 arasında çıkması SARA teşhisinin konmasını sağlar.

Koyu renkli ve kanlı bir dışkı sindirim sisteminde dizanteri, mikotoksikozis ya da koksidiozisden ileri gelen bir kanamanın oldu¤unu gösterebilir.

Dışkı içeriğinin incelenmesi amacıyla hayvan gruplarını temsil edebilecek
şekilde en az beş hayvana ait gübrenin toplanması gereklidir.

Sürü sağlığı programları, hayvan sağlığı merkezli uygulamalar olup hastalıkların genel sürü verimliliği açısından meydana getireceği muhtemel kayıpların, tedavi giderlerine göre daha az maliyetli koruyucu hekimlik uygulamaları ile bertaraf
edilmesini içerir.

Sürü sağlığı, çiftlik hayvanları yetiştiriciliğinde verimliliği etkileyen en önemli faktör haline gelmiştir. Modern yetiştiricilik sürü performansını devam ettirebilmek için proaktif sağlık ve üretim yönetimini zorunlu kılmaktadır.

Hayvanların bitkisel ürünleri hayvansal ürünlere dönüştürme konusundaki etkinliklerinin düşük olduğu ve buna bağlı olarak da hayvanların insan gıdası üretiminde daha az yer almaları gerektiği konusu oldukça fazla dile getirilmektedir. Ancak burada 2 kritik nokta göz ardı edilmektedir. Bunlardan 1. si, ruminantlar tarafından tüketilen bitkisel materyalin büyük bir bölümü doğrudan insan tüketimine uygun değildir. Diğeri ise; bazı amino asitler, mineraller ve B-kompleks vitaminler gibi bazı besin maddelerinin bitkisel ürünlerde hiç bulunmaması ya da hayvansal gıdalara göre çok düşük düzeyde bulunmasıdır.Sürü sağlığının amaçlarından biri de güvenilir gıda üretimidir. Çünkü gıda kaynaklı hastalıklar tüm dünyada önemli halk sağlığı sorunlarından biridir (Angulo,1996). Hayvansal gıdalar ancak uygun hayvanlardan, uygun şekilde elde edildiklerinde güvenilir ve yararlıdır.

Biyogüvenlik: Hastalıkların hayvancılık işletmelerine girişinin ve işletme içinde yayılmasının sınırlandırılması ya da engellenmesi amacıyla uygulanan koruma programı.

Koyun-Keçi yetiştiriciliğinde ekonomik kayıplara neden olan başlıca sebepler şöyle özetlenebilir:
• Üreme faaliyetlerinde yetersizlik. Gebelik, doğum oranları ve yavru verimlerinin (bir batındaki yavru sayısı, ikiz doğum oranı) düşüklüğü. ideal yavru sayısının gerisinde kalınması.
• Doğan kuzu ya da oğlakların sütten kesilinceye kadar ki dönemde ölüm oranlarının yüksekliği. Ölümler daha çok doğumu takip eden 2 gün içinde gerçekleşir.
• Koyun ya da keçilerin üreme faaliyetlerinin farklı dönemlerinde beslenmede yetersizlik. Bu açıdan en kritik dönemler sıfat sezonu, gebeliğin son 6 haftası ve laktasyonun ilk 3 haftasıdır.
• Bazı hastalıklar (iç ve dış parazitler, gebelik toksemisi, mastitis, prolapsus vagina, clostridial enfeksiyonlar, ayak hastalıkları, maedi-visna) ve sütten kesilen hayvanların büyümelerindeki yetersizlik.
• Performansın yükseltilmesi için, bakım ve yönetim programlarının gereken ciddiyette devam ettirilmemesi.

Hastalıkların verimler üzerindeki etkileri oldukça değişkendir. Örneğin süt ineklerinde, hastalıkların yaklaşık %40’ı önemsiz düzeyde kayıplar meydana getirirken, %30’u orta düzeyde (150-250 kg) diğer %30’u ise yüksek düzeyde (950- 1050 kg) süt verimi kayıplarına neden olmaktadır. Süt ineklerinde hastalıkların meydana getirdikleri kayıpları laktasyon eğrisine (şekil 1.2) bakarak saptayabilmek mümkün olabilir. Bu durum, özellikle süt veriminin en yüksek olduğu erken laktasyon da daha çarpıcı olarak görülebilir. Örneğin, laktasyonun erken dönemlerinde karşılaşılacak plasentanın atılamaması ya da ketosis olgusu süt veriminde %6 ile 7 arasında değişen kayıplar’a sebep olur (Rowlands ve Lucey, 1986). Ketosis olgusunun laktasyonun daha ileri dönemlerinde görülmesi halinde süt veriminde yaşanacak kayıplar daha yavaş ilerler ve bu kayıplar laktasyon eğrisinde dikkat çekici değişiklikler meydana getiremeyebilir. Çünkü yetersiz besleme, uygun olmayan bakım ve idare, kuru dönem bakım ve besleme koşullarının yetersizliği ya da doğum sonrası görülen başka hastalıklar da süt veriminde hafif düşüşler meydana getirebilir.
Oldukça ciddi bir güç doğum olgusunun sadece süt veriminde (tüm laktasyon
boyunca) meydana getireceği kayıp ise yaklaşık 704 kg dır. Ayrıca kayıplar sadece süt veriminde değil aynı zamanda yağ verimlerinde de yaşanır (Dematawewa
ve Berger, 1997). Laktasyon eğrisinin, pik verimi sonrasındaki eğimi, pik veriminin ne kadar devam ettirilebildiğini gösterir ki buna persistens denir. Diğer bir ifade ile persistens iki zaman dilimi arasındaki süre de (bu aralık genellikle 1 aydır) elde edilen süt verimleri arasındaki oranın % olarak ifadesidir.

Süt veriminin persistensi; genç hayvanlarda yaşlılara göre, yüksek süt verimli hayvanlarda da düşük süt verimli hayvanlara göre daha yüksektir. Ancak sıcak
stresi gibi bazı çevresel faktörler laktasyon eğrisinde değişikliğe neden olarak bu
genel kaideyi bozabilir.

Merkezi Kayıt Sistemleri
Bu tür kayıt sistemleri daha çok gelişmiş ülkelerde ve genelliklede devlet eliyle düzenlenen kay›t sistemlerinden oluşur.

Sürü Sağlığı Programlarında Başarısızlıkların Nedenleri
Sürü sağlığı programlarının tümünün başarılı olduğunu söyleyebilmek mümkün
değildir. Sürü sağlığı programlarının hedeflendiği şekilde sürdürülebilmesi; işletmeciler, Veteriner Hekimler ve diğer personelin programa olan inancının ve konuya ilgilerinin devamına bağlıdır. Sürü sağlığı programlarının başarısızlık sebeplerinden bazıları şöyle sıralanabilir:

Sıfat sezonu: Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde, dişi ve erkeklerin çiftleştirildiği dönem

Hayvansal gıda üretimi yapılan işletmelerde sürü sağlığı ve yönetiminin temel amacı, müteşebbislere hayvan sağlığı ve hayvansal üretimin devamını ve etkin rekabeti sağlayabilecek ekonomik getirinin sağlanmasıdır. Her zamanki hedef, bir yandan sahip olduğu yüksek etkinliği yeni tekniklerle devam ettirirken, diğer yandan kontrollü ve yönetilebilir bir hayvan sağlığı ve üretimidir.

Sürü sağlığı, çiftlik hayvanları yetiştiriciliğinde verimliliği etkileyen en önemli faktör haline gelmiştir

Çiftlik hayvanları yetiştiriciliğinde teknisyenler boynuz köreltme, kastrasyon ve tırnak kesimi gibi pek çok rutin uygulamayı yapabilecek bilgi ve beceriye sahip olmalıdır. Teknisyenler bu süreçte yoğun tedavinin gereği olan damar içi ilaç ya da sıvı tedavisi gibi uygulamaları yapabilecek nitelikte olmalıdırlar. Gerektiğinde laboratuara gönderilecek farklı materyallerin (kan, süt, yem, su v.b.) toplanmasıyla ilgili gerekli beceri ve bilgiye sahip; nekropsi yi asiste etmek, organ ya da dokulardan ne şekilde numune alınacağı, numunelerin hangi şartlarda laboratuarlara gönderileceği konularında yeterli olmalıdır

Sağlık ve üretim birbiri ile oldukça sıkı ilişkiye sahip unsurlardır. Çünkü hayvansal üretimin maksimize edilebilmesi için sağlık vazgeçilmezdir. Ayrıca sağlık, besleme, genetik yapı, bakım ve besleme gibi pek çok faktörlerle de yakından bağlantılıdır. Ayrıca hava şartları gibi, yönlendirilemeyen bazı koşullar da işletmenin üretim ve karlılığını doğrudan etkileyebilen faktörlerdendir.

Koyun-Keçi yetiştiriciliğnde ekonomik kayıplara neden olan durum doğan kuzu yada oğlakların oranındaki artış değil ölüm oranlarının yüksekliğidir

32/40 = 0.80 (% 80)

Hastalıkların neden olduğu ekonomik kayıplar, mali boyutları değişmesine rağmen başllıca şunlardan oluşur:
• Ölümler • Tedavide kullanılan ilaçlar
• Sürüden çıkarma • Veteriner Hekim ücreti
• Ölü doğum • Canlı ağırlık kaybı
• Süt verimi kaybı • İşçilik
• Karkas ağırlığında düşme • Atılan süt