TEMEL SÜRÜ SAĞLIĞI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 3

Performansa ilişkin hedeflerin ortaya konması, aynı zamanda sürünün performansının nereye gittiği ya da nereye kadar gidebileceğine ilişkin planlama yapabilmek için de son derece önemlidir. Performans hedefinin yorumlanabilmesi için en önemli unsur veri kayıt sistemidir. Tutulan kayıtların görevli personel (Ve­teriner Hekim, Teknisyen) tarafından yorumlanabilmesi, hedeflenen performans değerlerinin anlaşılabilir olması gerekir. Çünkü sürü performansına ilişkin elde dilen veriler doğal olarak belirli düzeyde varyasyon gösterirler. Söz konusu varyasyonun yorumlanması sırasında yapılabilecek bazı hatalar, aslında sürüde var olmayan bir sorunun olduğu şeklinde değerlendirilebilir. Bu nedenle sürü performasına ilişkin değerlendirme yapan profesyonellerin, sürü hakkında sağlıklı bilgi edinebilmeleri ya da yorum yapabilmeleri için verilere ilişkin (veri girişi, alt ve üst değerler v.b.) gerekli donanıma sahip olmaları gerekir. Pek çok değerin aritmetik ortalamalarına bakılarak performansa ilişkin değerlendirme yapılması, dağılımın normal olduğu yani ölçülen değerler arasında ciddi farkların olmadığı ya da varyasyonun makul bir düzeyde olduğu durumlarda uygundur. Süt, et, yağ verimi gibi pek çok verim bu anlatılan kriterlere uygundur. Ancak geniş bir varyasyonun görüldüğü yani ölçülen değerler arasındaki farkların yüksek olduğu durumlarda aritmetik ortalama sürü performansının değerlendirilebilmesi için yeterli değildir, hatta sürü performansının yanlış yorumlanmasına bile yol açabilir. Örneğin sütteki somatik hücre sayısı normal dağılıma uymadığından aritmetik ortalamaya bakılarak yorum yapılması sağlıklı bir değerlendirme olmaz. Somatik hücre sayısı: bir ml sütte bulunan toplam hücre sayısı.

Performans hedefleri, beklentilerin ne düzeyde gerçekleştirilebileceği konusunda daha gerçekçi tahminler yapılabilmesi için düzenli aralıklarla gözden geçirilmelidir. Bu durum sürü sağlığı programlarının yeni hedeflere ya da hedeflerde meydana gelebilecek sapmalara göre yeniden planlanması için büyük önem taşır.

Süt ineği yetiştiriciliğinde uzun yıllar boyunca daha çok süt verimi dikkate alınmıştır. Damızlık seçiminde süt verimine önem verilmiş, diğer özellikler (üreme performansı, ayak hastalıklarına yatkınlık v.b.) ya hiç önemsenmemiş ya da süt verimi yüksek hayvanlardan yavru alabilmek uğruna görmezden gelinmiştir. Zaman içinde süt verimi yönünde yapılan seleksiyon çalışmaları istendiği gibi yüksek süt verimli hayvanlar elde edilmesini sağlarken, bazı özelliklerde de istenmeyen gerilemelere neden olmuştur. Örneğin, süt ineklerinde ayak problemleri her geçen yıl daha da artmaktadır. Meme hastalıkları eskiye oranla günümüzde çok daha fazla görülmektedir. Yüksek süt verimi için gerekli yoğun besleme sindirim sistemi sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Yüksek süt verimli hayvanlar hem çevresel şartlara hem de hastalıklara karşı eskiye oranla artık daha hassastırlar. Ortaya çıkan bu tür sorunlar günümüzde damızlık hayvan seçiminde dikkate alınan kriterlerin değişmesine neden olmuştur. Günümüzde kimi gelişmiş ülkelerde süt verimi damızlık hayvan seçiminde artık önceliğini yitirmiş durumdadır. Yetiştiriciler, yüksek süt verimli ama meme, ayak ya da üreme ile ilgili pek çok sorunu olan, sık sık tedaviye ihtiyaç duyan kısa ömürlü inekler yerine; daha düşük süt verimli ancak, hastalıklara karşı daha dirençli, tedavi giderleri düşük ve daha uzun ömürlü hayvanları tercih etmektedirler.

Tohumlamadan 3 hafta önce: • Dişilerin sağlık kontrolü,• Dişiler eğer çok zayıfsa rasyonlarının düzenlenmesi, • Arama koçları ya da tekelerin sürüye katılması, • Gerekli ise uygun aşı ve antiparaziter uygulamaların yapılması,  • Gerekli ise hormonal desteğin yapılması.

Tohumlama sezonu: • Kızgınlık ve tohumlama indekslerinin hesaplanması, • Tohumlama sezonu boyunca uygulanan besleme programına, tohumlamanın bitinminden sonra 3 hafta daha devam edilmesi.

Tohumlama sezonunun sonunda: Erkeklerin sürüden ayrılması, arama koçlarının (ya da tekelerinin) gebe kalmayan ve tekrar kızgınlık gösteren dişilerin tespiti için yeniden sürünün içine salınması

Erkeklerin sürüye ilk katılmasından 12 hafta ya da sürüden çıkarılmalarından 7 hafta sonra: • Gebelik kontrolü, • Gebelik oranının hesaplanması, • Gebe olan ve olmayanların ayrılarak rasyonlarının düzenlenmesi.

Süt humması doğumla birlikte başlayan yüksek süt verimi için gerekli kalsiyumun yemden alınamaması, başka bir ifade ile ineğin yemdeki kalsiyumdan yararlanamaması veya kemiklerdeki kalsiyumun mobilize olamaması sonucu ortaya çıkmaktadır