TEMEL SAĞLIK VE HASTALIK BİLGİSİ

Dünya Sağlık Örgütüne göre 65 yaş ve üzeri insanlar yaşlı olarak tanımlanmaktadır.

Yaşlanma 30 yaşlarından başlayarak;
• Vücut dokularında ve fonksiyonel kapasitelerinde azalma,
• Hastalıklara daha kolay yakalanma ve geç iyileşme,
• Fiziksel ve psikolojik streslere karşı koymada azalma olarak tarif edilebilir.

Geriatri veya yaşlılık hekimliği; yaşlılık dönemindeki sağlık sorunları, bu sorunların teşhis ve tedavileriyle ilgilenen tıp dalıdır.

Yaşlanma fenomenini açıklamaya çalışan birçok teori (300 den fazla) ileri sürülmüştür. Biyolojik yaşlanma sürecini açıklamaya çalışan hem kalıtsal (genetik faktörler) hem de genetik olmayan diğer faktörleri kapsayan çok sayıda teori vardır.Bu teorilerden bazıları şunlardır;

İzafiyet teorisi, yaşlanma teorilerinden biri değildir.

Atelektazi, akciğerin bir kısmının ya da akciğerlerden birinin tümüyle büzüşerek genişleyememesi ve fonksiyonunu yitirmesidir.

Yaşlanmayla birlikte kas-iskelet sisteminde meydana gelen değişiklikler:

Yaş bağlantılı solunum kapasitesinde azalmalar ise yaşlanmayla birlikte kalp-akciğer sistemlerinde meydana gelen değişikliklerdendir.

Yaşlanmayla Birlikte Endokrin, Metabolik ve Deride Meydana Gelen Değişiklikler:

Periferik damar hastalıkları, yaşlanmayla birlikte kalp-akciğer sistemlerinde meydana gelen değişikliklerdendir. Doğru seçenek (D)dir.

Yaşlanmayla birlikte Mide-Barsak (Gastrointestinal), Genital (Kadın/Erkek Üreme Organları)/ Boşaltım (Üriner) sistemlerinde meydana gelen değişiklikler:

Periferik damar hastalıkları yaşlanmayla birlikte kalp-akciğer sistemlerinde meydana gelen değişikliklerdendir.

40 yaşlarından itibaren göz bebeği (pupilla) çapı küçülür, ışığa verilen cevap uyumu azalır. Bu nedenle yaşlılarda cismi net görebilmek için gençlere göre 3 kat daha fazla ışıklandırmaya ihtiyaç vardır. Gözde net görüntü için odaklama yeteneği azaldığından (miyopi arttığından) küçük yazıların okunması güçtür. Lensin esnekliği azalıp uyum gücü (akomodasyon) kaybolduğu için okuma ve göze yakın tutulan cisimlerle çalışmak zordur. Bu durum presbiyopi (yaşlı gözü) olarak bilinir ve kayıp gücüne göre reçetelendirilen konveks lensli gözlüklerle (bir çeşit büyülteç) düzeltilir.

Aktif ve sağlıklı yaşlanma için yaşam boyu öneriler:

Dünya Sağlık Örgütüne göre 65 yaş ve üzeri insanlar yaşlı olarak tanımlanmaktadır.

Yaşlanma 30 yaşlarından başlayarak;
• Vücut dokularında ve fonksiyonel kapasitelerinde azalma,
• Hastalıklara daha kolay yakalanma ve geç iyileşme,
• Fiziksel ve psikolojik streslere karşı koymada azalma olarak tarif edilebilir.

Nöro-endokrin teori: Yaşlanma, en başta vücudun ana hormon üreticisi olan beyindeki hipotalamus-hipofiz bezlerinde yapılıp kana verilen hormonların üretimini azaltır, hormon yetersizlikleri, vücut hücrelerinin bakım, onarım, yenilenme ve diğer faaliyetlerini olumsuz etkileyerek fonksiyon kayıplarına ve yaşlanmaya yol açar.

Atelektazi, akciğerin bir kısmının ya da akciğerlerden birinin tümüyle büzüşerek genişleyememesi ve fonksiyonunu yitirmesidir. Atelektazi durumunda daha az hava içeren akciğer dokusu oluşur. Bu durum, oksijenlenmeyi azaltır ve mikrobik
hastalıklara yol açar.

Yaş bağlantılı solunum kapasitesinde azalmalar yaşlanmayla birlikte
Kalp-Akciğer sistemlerinde meydana gelen değişikliklerdir.

Koroner (kalbi besleyen) arterlerde (atardamarlarda) atherosklerozis (plak oluşumu),yaşlanmayla birlikte Kalp-Akciğer
sistemlerinde meydana gelen değişikliklerden biridir. Diğer seçenekler  Endokrin, Metabolik ve Deride meydana gelen değişikliklerdir. Doğru seçenek (C)dir.

Bağırsak fonksiyonlarında azalmada, yiyecek, vitamin ve minerallerin emiliminde azalma; mide boşalmasında gecikme, yiyecek ve/veya yiyecek miktarına karşı hazımsızlık, barsak hareketlerinde değişimler görülür.

Lens gibi şeffaf göz içi yapılarında berraklığın kaybolması (bulutlanma, katarakt), düşük ışıkta görme ve renk ayırt etmede azalmanın nedenlerindendir.

Katarakt duyusal sistemin (göz) bozulmasıyla ilgili bir hastalıktır.

E seçeneği dışındaki tüm seçeneklerde uzak durmamız gereken maddelerdir.