TEMEL SAĞLIK VE HASTALIK BİLGİSİ

1948 yılında yapmıştır.

Dünya sağlık örgütü tarafından yapılmıştır.

Bağışıklık sistemidir.

Stres yönetimidir.

Çevre temel olarak 4 bölümde incelenir.

Çevre temel olarak 4 bölümde incelenir:
• Fiziksel Çevre
• Kimyasal Çevre
• Biyolojik Çevre
• Sosyokültürel Çevre

1961 yılında çıkarılmıştır.

Alma - Ata’da önemli faaliyetler arasında “en az bakım” kavramı tanımlanmıştır.

Konut sağlığı bu grupta yer almamaktadır.

Adli sorumluluk sağlık çalışanlarının sorumlulukları arasında yer almamaktadır.

Sağlık, bireysel ve çevresel etkenlerin etkisi altındadır. Bireysel etkenler; genetik yapı, yaş, cinsiyet, bağışıklık sistemi, sağlık öyküsü ve ırktır. Doğru cevap "A" dır.

Sağlık, bireysel ve çevresel etkenlerin etkisi altındadır. Çevresel etkenler; fiziksel çevre, kimyasal çevre; biyolojik çevre, sosyokültürel çevre başlıkları altında ele alınmaktadır. Doğru cevap "B" dir.

Sosyokültürel çevre açısından sağlığı etkileyen faktörler şunlardır:
• Meslek
• İş

• Ekonomik gelir
• Sosyal sınıf
• Eğitim
• Mülkiyet
• Etnik yapı
• Din
• Medeni durum
• Toplumsal cinsiyet
• Politik koşullar
• Aile yapısı.

Doğru cevap "C" dir.

Fizyokimyasal çevre başlığı altında yer alan çevresel bazı faktörler aşağıda sunulmuştur.
• Termal koşullar
• Aydınlatma

• Gürültü
• Radyasyon (Işıma)
• İyonize Radyasyon (X ray, radyoaktif maddeler vb)
• Noniyonize (İyonize Olmayan) Radyasyon (Elektromanyetik Alanlar)
• Basınç
• Titreşim
• Hava
• Su
• Yeraltı suları
• Yüzeysel sular (denizler, göller, göletler, akarsular, barajlar vb.)
• Toprak
• Giyim
• Kozmetikler
• Atmosfer ve atmosferik olaylar
• Güneş, ay, gezegenler ve diğer yıldız sistemleri
• Kentleşme
• Konutlar
• Her türlü kimayasal maddeler ve bileşikler. Doğru cevap "D" dir.

Çağdaş sağlık hizmeti anlayışının ilkeleri şunlardır:
• Kişinin yaşamı bir bütündür, sağlıklı ve hastalıklı dönemler diye birbirinden ayrılamaz. Kişinin hastalığı, sağlıklı dönem diye bilinen dönemdeki birikimlerin sonucudur.
• Kişi ve çevresi (fizik, biyolojik, sosyal) bir bütündür ve birbirinden soyutlanamaz. Kişinin sağlığı, çevrenin özellikle de sosyal çevrenin bir fonksiyonudur.
• Sağlık hizmeti, hastadan çok sağlama götürülen bir hizmettir ve koruma tedaviden daha önemlidir.
• Bir toplumda en sık görülen, en çok öldüren, en çok sakat bırakan, en çok iş gücü kayıplarına yol açan, en çok sağlık harcamasına neden olan hastalık en önemli hastalıklardandır.
• Hastalık, yalnızca o kişiyi ilgilendirmez; ailesinden başlayarak tüm toplumu ilgilendirir.

• Sağlık hizmeti bir ekip hizmetidir. Ekibin tüm üyeleri değerlidir ve hepsinin rolü önemlidir. Örneğin; doktor çok başarılı bir ameliyat yapabilir. Ancak hastanın yatırıldığı yoğun bakımın temizliğini yapan görevli uygun temizlik yapmazsa hasta kaybedilebilir. Yani sağlık hizmetinde diğer tüm sağlık çalışanları gibi temizlik görevlisi de çok çok önemlidir.

Doğru cevap E'dir.

A, C, D, ve E şıklarında verilen konu ve karşılığında yazılan anlayışlar Geleneksel Sağlık Hizmeti Sunumu Anlayışı içerinde yer almakta olup , B şıkında yer alan konu ve anlayış Çağdaş Sağlık Hizmeti Sunumu Anlayışı içinde yer almaktadır.

Doğru cevap B'dir.

Çevreye Yönelik Koruyucu Sağlık Hizmetleri

İnsanın çevresinde bulunan ve onun sağlığını olumsuz etkileyen biyolojik, fizikokimyasal ve sosyal etkenleri yok ederek veya kişileri etkilemesini önleyerek çevreyi olumlu hâle getirme çabalarının tümü bu başlık altında toplanır. Bu başlık altındaki başlıca hizmetler şunlardır:

Fiziksel Çevrenin Geliştirilmesi
• Yeteri kadar ve temiz su sağlanması
• Katı ve sıvı atıkların zararsız hâle getirilmesi • Konut sağlığı
• Yaşam Alanlarının Geliştirilmesi

• Sağlıklı Yaşam Alanlarının Sağlanması • Okul Sağlığı
• Umuma Açık Yerlerin İyileştirilmesi
• Turizm Sağlığının Geliştirilmesi

• İş Sağlığının ve İş Ortamının Geliştirilmesi
• Kazaların Önlenmesi, Acil Durum ve Afetlere Hazırlıklı Olma
• İyonize ve İyonize Olmayan Radyasyonunun Zararlarının Önlenmesi • Titreşim ve Gürültünün Zararlarının Önlenmesi

Kimyasal Çevrenin Geliştirilmesi
• Hava kirliliğinin kontrol altına alınması
• Endüstri sağlığı
• Katı ve sıvı atıkların zararsız hâle getirilmesi • İş Sağlığının ve İş Ortamının Geliştirilmesi

Biyolojik Çevrenin Geliştirilmesi

 Doğal Bitkisel ve Hayvansal Yaşamın Korunması

Hayvan Sağlığının Geliştirilmesi

Tarımsal Üretimin ve Ürünlerinin Sağlıklı ve Güvenilir Olması

Vektörlerle ve Haşerelerle Mücadele

Gıda Güvenilirliği ve Sağlıklı Beslenmenin Geliştirilmesi. Doğru cevap "B" dir.

Üçüncü Basamak Sağlık Kurumları

Özel bir yaş grubuna, cinsiyete ya da belli bir hastalığa yakalanan kişilere, o konu- da en geniş olanaklara sahip yataklı tedavi kuruluşlarında verilen tedavi hizmetidir. Yani, hastalar için ileri tetkik ve özel tedavi gerektiren hastalıklar için yüksek teknoloji içeren ve/veya eğitim ve araştırma hizmetlerinin verilebileceği altyapıya sahip sağlık kurumlarıdır.

• Üçüncü Basamak Resmî Sağlık Kurumu

Sağlık Bakanlığına bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri ve özel dal eğitim ve araştırma hastaneleri ile bu hastanelere bağlı semt poliklinikleri, üniversite has- taneleri ile bu hastanelere bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezleri, enstitüler ve semt poliklinikleri, üniversitelerin diş hekimliği fakülteleri, Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı tıp fakültesi hastanesi ile eğitim ve araştırma hastaneleridir. Doğru cevap "D" dir.

Mezvuata uyulmadığı, eksik veya hatalı uygulandığı ise sağlık personelinin hukuksal sorumluluğu ortaya çıkar. Bu sorumluluklar 4 tanedir:

Ceza Sorumluluğu

Kasıt – Taksir (İhmal-tedbirsizlik-acemilik)

Tazminat Sorumluluğu

Hukuka aykırı (haksız) fiil nedeniyle verilen zararın karşılanması-ödetilmesi

İdari Sorumluluk

Kamu görevlisi sağlık çalışanlarının kurumuna karşı sorumluluğu

Mesleki Sorumluluk

Sağlık çalışanlarının meslek odasına karşı (mesleki disiplin) sorumluluğu. Doğru cevap "E" dir.

Sağlığın geliştirilmesi kavramı içinde sağlıklı yaşam davranışlarının yaygınlaştırılması

başlığı öne çıkmıştır. Bu yaklaşım bir davranışlar bütünü olup aşağıdaki başlıkları içermektedir.

• Sigara, alkol ve bağımlılık yapıcı madde kullanmama

• Sağlıklı / yeterli ve dengeli beslenme
• Fiziksel aktivite
• Düzenli ve yeterli uyku

• Stresle başedebilme
• Hobi ile uğraşı
• Güneşin zararlı etkilerinden korunabilme

• Düzenli sağlık kontrolünün yaptırılması

• Güvenli cinsel ilişki
• Aile planması. Doğru cevap "D" dir