TEMEL SAĞLIK VE HASTALIK BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 13

Yaşlanma 30 yaşlarından başlayarak;
• Vücut dokularında ve fonksiyonel kapasitelerinde azalma,
• Hastalıklara daha kolay yakalanma ve geç iyileşme,
• Fiziksel ve psikolojik streslere karşı koymada azalma olarak tarif edilebilir.

Nöro-endokrin teori: Yaşlanma, en başta vücudun ana hormon üreticisi olan beyindeki hipotalamus-hipofiz bezlerinde yapılıp kana verilen hormonların üretimini azaltır, hormon yetersizlikleri, vücut hücrelerinin bakım, onarım, yenilenme ve diğer faaliyetlerini olumsuz etkileyerek fonksiyon kayıplarına ve yaşlanmaya yol açar.

Yaş bağlantılı solunum kapasitesinde azalmalar yaşlanmayla birlikte
Kalp-Akciğer sistemlerinde meydana gelen değişikliklerdir.

Koroner (kalbi besleyen) arterlerde (atardamarlarda) atherosklerozis (plak oluşumu),yaşlanmayla birlikte Kalp-Akciğer
sistemlerinde meydana gelen değişikliklerden biridir. Diğer seçenekler  Endokrin, Metabolik ve Deride meydana gelen değişikliklerdir. Doğru seçenek (C)dir.

Bağırsak fonksiyonlarında azalmada, yiyecek, vitamin ve minerallerin emiliminde azalma; mide boşalmasında gecikme, yiyecek ve/veya yiyecek miktarına karşı hazımsızlık, barsak hareketlerinde değişimler görülür.

Lens gibi şeffaf göz içi yapılarında berraklığın kaybolması (bulutlanma, katarakt), düşük ışıkta görme ve renk ayırt etmede azalmanın nedenlerindendir.

Katarakt duyusal sistemin (göz) bozulmasıyla ilgili bir hastalıktır.

E seçeneği dışındaki tüm seçeneklerde uzak durmamız gereken maddelerdir.

Nöro-endokrin teori: Yaşlanma, en başta vücudun ana hormon üreticisi olan beyindeki hipotalamus-hipofiz bezlerinde yapılıp kana verilen hormonların üretimini azaltır, hormon yetersizlikleri, vücut hücrelerinin bakım, onarım, yenilenme ve diğer faaliyetlerini olumsuz etkileyerek fonksiyon kayıplarına ve yaşlanmaya yol açar.

Atelektazi, akciğer embolisi ve pnömoni (akciğer zarı iltihabı, zatüre) yaşlılarda en yaygın rastlanılan akciğer sorunlarıdır. Bu sorunlara, sigara içen ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) olan yaşlılarda ve karın ya da göğüs ameliyatı geçirenlerde daha sık rastlanır. Osteoartrit ise kas-iskelet sistemi ile ilgilidir. Doğru seçenek (D)dir.

Deride yaşlanmayla birlikte melanin pigmenti (deride koyulaşmayı sağlayan renkli madde) birikimiyle ortaya çıkan kahverengi “yaşlılık lekeleri” oluşur.

Stresli uyarılara tepki verme seviyesinde azalma: Adrenal bezlerden salgılanan adrenalin salgısında azalmayla bağlantılı olabilir.

İlaçların atılımında bozulma: İlaç atıklarının atılmasından başlıca karaciğer ve böbrekler sorumludur. Bu organ yetersizlikleri ilaç atıklarının vücutta birikmesine neden olur.

En çok görülen bilişsel bozukluklar arasında Alzheimer hastalığı, bunama (demensiya), Parkinson hastalığı ve kronik alkolizm sayılabilir.

Yaşlı gözün lens şeffaflığı azalır (katarakt), kalınlaşır ve esnekliği azalır. Bu durum ışığın uygun şekilde kırılarak retina üzerine düşürülmesini (netliğini) bozar, parlamaya duyarlılığı artırır, derinlik algısı azalır ve mavi, yeşil gibi pastel renklerin ayrımını güçleştirir.

Dünya Sağlık Örgütüne göre 65 yaş ve üzeri insanlar yaşlı olarak tanımlanmaktadır.
• 65 - 74 yaş Genç Yaşlı,
• 75 - 84 yaş Orta Yaşlı,
• 85 üzeri yaş, İleri Yaşlı (ihtiyarlık) olarak sınıflandırılmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütüne göre 65 yaş ve üzeri insanlar yaşlı olarak tanımlanmaktadır.

• 65 - 74 yaş Genç Yaşlı,
• 75 - 84 yaş Orta Yaşlı,
• 85 üzeri yaş, İleri Yaşlı (ihtiyarlık) olarak sınıflandırılmaktadır.

Genetik (kalıtsal) kontrol teorisi: Hücre çekirdeklerinde bulunan ve DNA olarak adlandırılan genetik materyalimiz, yaşamın bedensel ve zihinsel faaliyeti için gerekli programlanmış bilgileri saklamaktadır. Genetik materyalin yaşam süresi içinde programlanmış bir saati olduğu ileri sürülmektedir.

Sayfa: 66 Tablo 3.1

Endokrin (Hormonal)/ Metabolik (Enerji) -->  Aktivitede Azalma

Atelektazi, akciğerin bir kısmının ya da akciğerlerden birinin tümüyle büzüşerek genişleyememesi ve fonksiyonunu yitirmesidir. Atelektazi durumunda daha az hava içeren akciğer dokusu oluşur. Bu durum, oksijenlenmeyi azaltır ve mikrobik hastalıklara yol açar.