TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ

Bozukluk / yetersizlik/ (impairment): Doğuştan veya sonradan herhangi bir
hastalık veya kaza nedeniyle vücut yapısı (anatomik, fizyolojik ve psikolojik) ve
fonksiyonlarında (işlevlerinde) anlamlı sapma ya da kayıp olarak tanımlanmaktadır ve organ seviyesinde bozuklukları kapsamaktadır. Doğru Cevap A'dır.

Özürlülüğe ilişkin ilk ve en eski model “ahlaki model” dir. Bu modelde özürlülüğün, ahlaki çöküntüden kaynaklandığına, özürlü kişilerin bedenlerine şeytanın ve kötü ruhların egemen olduğuna inanılmıştır. Bu nedenle, hem özürlüler hem de onların aileleri utanç yaşamaya başlamışlar ve damgalanmışlardır. Aynı zamanda suçlanmışlar, hatta cezalandırılmışlardır. Pek çok kültürde özürlü kişilerin karşılaştığı bu gibi olumsuz durumlar 21. yüzyıla dek değişik ölçülerde olsa da varlığını korumuştur. Doğru Cevap B'dir.

Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere olmak üzere gelişmiş batılı ülkelerde 1970’li yıllardan itibaren biçimlenen ‘Özürlülük Hakları Hareketi’ esas olarak
özürlü kişilerin ortak bir hedef doğrultusunda örgütlenerek haklarını politik eylem platformunda dile getirmelerini, savunmalarını ve güçlenmelerini amaçlamaktadır. Doğru Cevap D'dir.

Birleşmiş Milletler ve Birleşmiş Milletler’in uzmanlık örgütleri 1980 li yıllarda özürlülük konusunu kapsamlı olarak ele almışlardır. DSÖ 1980 yılında daha
önce anlatılan “Bozukluk, Özürlülük ve Engelliliğin Uluslararası Sınıflandırması” (International Classification of Impairments, Disabilities, and HandicapsICIDH)’nı yayınlamıştır. Birleşmiş Milletler 1981 yılını “Uluslararası Engelliler
Yılı” olarak ilan etmiştir. Ardından, 1982 yılında işlev ve yapı farklılıkları ile yeti
yitimlerinin önlenmesi ve rehabilitasyonuyla engellilere fırsat eşitliği sağlanması
üzerine inşa edilen ‘Dünya Eylem Programı’ kabul edilmiştir. Daha sonra, 1983
yılında Uluslararası Çalışma Örgütünün hazırladığı ‘Sakatların Mesleki Rehabilitasyonu ve İstihdam Hakkında Sözleşme kabul edilmiştir. Doğru Cevap B'dir.

Rehabilitasyon programlarının sonunda kol veya bacakta, iki taraf arasındaki kuvvet farkının %10 olduğu belirlendiğinde, sporcunun yeniden sahaya dönmesine izin verilebilir. Doğru Cevap B'dir.

Geriatrik rehabilitasyon: Yaşlanma ile vücutta bir takım fizyolojik değişiklikler kaçınılmaz olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu fizyolojik değişikliklere çeşitli hastalıkların eklenmesi yaşlı bireyde ağrı, aktivite kısıtlanması ve katılımda
azalma gibi çok sayıda soruna neden olmaktadır ve yaşlı bireyin yaşam kalitesi
bozulmaktadır. Yaşlı insanda yaşanabilecek sorunların üstesinden gelmek için
iyi planlanmış kapsamlı sağlık hizmetlerine diğer bir ifade ile “geriatrik rehabilitasyona” gereksinim vardır. Geriatrik rehabilitasyon fizyolojik yaşlılığın ortaya
çıkardığı sorunların çözülmesi, hastalık veya özürlülüğün önlenmesi veya en aza
indirilmesi ve yaşlıların günlük yaşantılarında fiziksel, psikososyal ve ekonomik
yönden bağımsız hale getirilmeleri için yapılan çalışmaları kapsamaktadır. Yaşlılıkta en sık karşılaşılan sorunlar; bilişsel yetersizlik, ağrı, denge bozuklukları ve
düşmeler, idrar kaçırma, depresyon, uyku bozukluğu, çeşitli enfeksiyonlar, kemik
dansitesinde azalma gibi sorunlardır. Rehabilitasyon programı kapsamında, kas
kuvvet ve dayanıklılığını, esnekliği, kardiyopulmoner fonksiyonu, kemik dansitesini, dengeyi arttırmaya yönelik egzersizler uygulanır, düzgün duruş, yürüme
ve denge eğitimi verilir. Doğru Cevap C'dir.

Psikososyal rehabilitasyon özürlülerin toplumda mümkün olduğu kadar bağımsız yaşamalarına yardımcı olacak sosyal, mesleki, serbest zaman becerilerini
keşfetmek ve geliştirmek için uygulanan bir programdır. Doğru Cevap D'dir.

Destek Grupları: “Kendi kendine yardım grupları” olarak da adlandırılan
destek gruplarının üyeleri arasında karşılıklı güçlü bir destek esastır. Destek gruplarında çalışmaların amaçları:
• Özürle başedebilme kapasitesinin arttırılması, özürlülük sonucu olaşan
stres ve sosyal izolasyonun azaltılması,
• Bir yere ait olma duygusunun sağlanması,
• Benlik saygısı düzeyinin arttırırılması ve damgalanmış olma duygusunun
azaltılmasıdır.

Doğru Cevap A'dır.