TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ

Üriner İnkontinans Risk Faktörleri:
- Yaş ve cinsiyet
- Doğum travması
- Östrojen yetersizliği
- Irk
- Obezite ve kronik konstipasyon
- Bağ dokusu
- Sigara kullanımı
- Geçirilmiş pelvik cerrahi
- Radyoterapi
- Üriner sistem enfeksiyonu
- Nörolojik hastalıklar ve spinal kord yaralanmalarıdır.

Ağrı eşiğini azaltan nedenler arasında; uykusuzluk, yorgunluk, anksiyete, korku, üzüntü, çaresizlik, depresyon, öfke, rahatsız edici bir ortamda bulunma, iş ve prestij kaybı, ailevi kaygılar, tedirginlik ve stres sayılabilir. Ruhsal durumun iyi olması veya düzelmesi, yeterli uyku, dinlenme, anlayış, dışa dönük kişilik, gevşeme ise ağrı eşiğini artıran nedenlerdir.

Bası yarası belli bir deri alanının aralıksız ve uzun süre süren bası sonucu meydana gelen iskemi, hücre ölümü ve doku nekrozudur. Yük binen kemiksi çıkıntılar üzerindeki deride daha sık görülür. Bu bölgelerde kemik çıkıntısının üzeri sadece deri ve belki de biraz kas ve subkutan doku ile kaplıdır.

Güneş ışığı bası yaralarının oluşmasında rol oynayan risk faktörleri arasında sayılamaz.

Ateş yükselmesi bir solunum yetersizliği belirtisi değildir

Atelaktazi; alveollerin kollapsı ya da hava girişine kapalı olmasıdır. Akut ya da kronik olabilirler. En sık görülen iki nedeni; solunum yollarının mukus, tümör, gibi oluşumlar ile tıkanması ve alveol yüzeyini kaplayan sıvıda sürfaktan eksikliğinin olmasıdır.

Solunum yollarının özel tedavi ve bakım yöntemleri Aerosol tedavi, öksürüğün artırılması, Postüral drenaj ve oksijen tedavisi bulunmaktadır.

Genellikle üst ekstremite, bazen de alt ekstremite arteriollerini simetrik olarak tutan, ataklar halinde seyreden bir hastalıktır. Hastalık primer olursa reynaud hastalığı, skleroderma, obstrüktif arter hastalığı, travmatik nedenler, pulmoner hipertansiyon gibi hastalıklar sonucu gelişirse raynoyd fenomeni denir.

Vücut suyunun %11-15inin kaybı: Delirium, sağırlık, böbrek yetmezliği tablosu.

Fazla sıvı tüketimi; üriner inkontinans risk faktörleri arasında değildir.

Urge İnkontinans (sıkışma tipi), en sık karşılaşılan tiptir. Aniden ortaya çıkan aşırı idrar torbası kasılmaları sonucu kişi idrarını tutamaz ve idrarını kaçırır.

Ruhsal durumun iyi olması veya düzelmesi, yeterli uyku, dinlenme, anlayış, dışa dönük kişilik, gevşeme ise ağrı eşiğini artıran nedenlerdir.

Yaş: Yaşın ilerlemesi ile,
• Deri perfüzyonu ve deri turgorunda bozulma,
• Serum albumin düzeyi ve immün cevapta azalma,
• Yağ dokusunun azalmasına bağlı zayıflık,
• Doku elastikiyeti kaybı,
• Epidermis ve dermis arasındaki bağlantının zayıflaması,
• Mental durumun bozulması ile (hareket azlığı, pozisyon değiştirmeyi
unutma, vb.gibi) yaşlılarda basınç ülserlerinin gelişmesinde rol oynayan
faktörlerdir.

Pozisyonu Değiştirme ve hastaya uygun pozisyon verilmesi
• Yatan hastaların pozisyonu 2 saatte bir değiştirilmelidir.
• Hasta döndürülme sırasında, sürüklenip çekilmez yuvarlanır.
• Uyuma esnasında yüzüstü pozisyonu tercih etmesi önerilir.
• Simit şeklinde minderler (kan akımını azaltacağından) tercih edilmez.
Çevirme-Pozisyon verme önemlidir.
• Yatak çarşafları düzgün, kuru, temiz ve kırışıksız olmalıdır.
• Çarşaflar, yatağın özelliğini kaybetmeyeceği gerginlikte olmalıdır.

Solunumun hızlanması: Nefes alma veya vermenin süratli oluşudur. Solunum
sayısı dakikada 24’ten fazladır. Yorgunluk, koşma gibi durumlarda görüldüğü gibi
kalp, akciğer, kan ve ateşli hastalıklarda da görülebilir.
Solunum yavaşlaması: Solunum sayısının dakikada 10’un altında olmasıdır.
Tüberküloz, menenjitli çocuklarda, diyabet komasında görülür.

Dispne (nefes darlığı): Zor nefes alma veya verme veya her ikisidir. Larenks ve
trekeada herhengi bir sebepten ileri gelen darlıklarda nefes alma zorluğu görülür.
Nefes verme zorluğu bronşial astım nöbetlerinde ve amfizemde görülür.
Anoksi: Yerel veya genel olarak oksijenin tamamen yokluğudur.
Hipoksi: Hücrelerin veya dokuların yeterli oranda oksijensizliğidir. Hipoksi
belirtileri: konsantrasyon ve oryantasyon bozukluğu, bilinçte bozulma, baş dönmesi, davranış değişikliği, yorgun, endişeli ve ajite bir görünümdür.
Siyanoz: Oksijen gereksinimin yeterli karşılanmadığı durumlarda deri ve mukoz membranların kirli mavimsi-mor renk almasıdır. Siyanoz dudaklarda, kulak
memelerinde, tırnaklarda ve oral mukozada belirgin olarak gözlenir.
Apne: Solunumun geçici veya kalıcı olarak durmasıdır

Dispne (nefes darlığı): Zor nefes alma veya verme veya her ikisidir. Larenks ve
trekeada herhengi bir sebepten ileri gelen darlıklarda nefes alma zorluğu görülür.
Nefes verme zorluğu bronşial astım nöbetlerinde ve amfizemde görülür.
Anoksi: Yerel veya genel olarak oksijenin tamamen yokluğudur.
Hipoksi: Hücrelerin veya dokuların yeterli oranda oksijensizliğidir. Hipoksi
belirtileri: konsantrasyon ve oryantasyon bozukluğu, bilinçte bozulma, baş dönmesi, davranış değişikliği, yorgun, endişeli ve ajite bir görünümdür.
Siyanoz: Oksijen gereksinimin yeterli karşılanmadığı durumlarda deri ve mukoz membranların kirli mavimsi-mor renk almasıdır. Siyanoz dudaklarda, kulak
memelerinde, tırnaklarda ve oral mukozada belirgin olarak gözlenir.
Apne: Solunumun geçici veya kalıcı olarak durmasıdır

Alveollerin kollapsı ya da hava girişine kapalı olmasıdır. Akut ya da kronik olabilirler. En sık görülen iki nedeni; solunum yollarının mukus, tümör, gibi oluşumlar ile tıkanması ve alveol yüzeyini kaplayan sıvıda sürfaktan eksikliğinin olmasıdır.
Atelektazi risk faktörleri;
• Pulmoner ödem
• Batın ve göğüs cerrahisi sonrası
• Uzun süreli hareketsizlik
• Bilinç düzeyinde azalma
• Nazogastrik beslenme
• Kronik akciğer hastalıkları (KOAH)
• Hava yollarındaki tıkanmalar

Solunum Yollarının Özel Tedavi ve Bakım Yöntemleri: 

Aerosol Tedavi, öksürük, postüral direnaj, oksijen tedavisi

Reynaud Hastalığı ve Fenomeni
Genellikle üst ekstremite, bazen de alt ekstremite arteriollerini simetrik olarak
tutan, ataklar halinde seyreden bir hastalıktır. Hastalık primer olursa reynaud
hastalığı, skleroderma, obstrüktif arter hastalığı, travmatik nedenler, pulmoner
hipertansiyon gibi hastalıklar sonucu gelişirse raynoyd fenomeni denir. Hastalık 16- 40 yaş kadınlarda daha sık görülür. Soğuk ile temas, stres, heyecan
nedeniyle başlar.
Belirti ve Bulgular:
• Başlangıçta her iki elde bir ya da iki parmak ucu hastalıktan etkilenirken, olay ilerledikçe eller de etkilenebilir.
• Önce parmak uçlarının rengi solar, daha sonra buna siyanoz, soğukluk, uyuşma ve ağrı eşlik eder,
• Son dönemde zonklama, karıncalanma ve kırmızılık olaya hakim olur.
• Ataklar 10-15 dakika sürer ve 30-60 dakika içinde geriler.
• Ataklar kendiliğinden düzelebildiği gibi hasta sıcak ortama girdiğinde gerileyebilir.
• Soğuk mevsimlerde tablo şiddetlenir. İleri devrelerde basit bir stres ve hafif
soğuk nöbetin ortaya çıkmasına neden olur.