TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ

Doğru cevap C seçeneğidir. Anafilaksi ölümcül bir durumdur; diğer seçeneklerde aşı kullanımı bilinenin aksine yanlış değildir.

Doğru cevap E seçeneğidir. Etki ve yan etkiler açısından aşıyı damar içine uygulamak uygun değildir.

Doğru cevap D seçeneğidir. Canlı aşı uygulandığında hastalık oluşturmaz; inaktive aşılarda tekrar dozları yapılmasına ihtiyaç duyulur; Hepatit B aşısı, inaktive aşılara örnektir; subunit aşılar, mikrobun tamamı yerine sadece bağışıklık sistemini uyaran antijenleri içerirler.

Doğru cevap A seçeneğidir. Aşılar buzdolabında, sıcaklığın +2 ve +8 derece arası sıcaklıkta saklanmalıdır.

Doğru cevap C seçeneğidir. Donmaya hassasiyet açısından Hepatit B, sıcaklık artışı hassasiyeti açısından ise OPV aşısı dikkatle saklanması gereken aşılardandır.

Faaliyet alanı olarak temel sağlık hizmeti denildiğinde aşağıdaki konular anlaşılır: • Halkın sağlık eğitimi • Yeterli ve dengeli beslenme • Temiz suya ulaşabilme • Ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetleri • Bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklama • Endemik hastalıkların kontrolü • Sık görülen hastalıkların tedavisi • Temel ilaçların sağlanması

Deri içi: BCG aşısı bu yolla yapılır.

Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, Suçiçeği, Verem (BCG) aşıları canlı aşılar için verilebilecek bazı örneklerdir.

Aşıların etkinliğini kaybetmemesi için dikkat edilmesi gerekenler: 1. Aşıyı uygulamadan önce mutlaka etiketi, son kullanma tarihi kontrol edilmelidir. Tarihi geçmiş aşılar kullanılmamalıdır. 2. Son kullanma tarihi en yakın olan aşı en önce kullanılmalıdır. 3. Aşı şişeleri açıldığı zaman bu bilgiler kaydedilmelidir. 4. Aşıların açıldıktan sonra kullanım süreleri birbirlerinden farklıdır. Bu fark gözetilmelidir. Örneğin; kızamık aşısı sulandırıldıktan sonra 4 saat içinde, BCG aşısı 8 saat içinde kullanılmalıdır. Diğer aşılar için de bu süreler belirlidir. 5. Bütün aşıların sıcağa duyarlı olduğu unutulmamalıdır. Aşıların önerilenden daha farklı bir sıcaklıkta saklanması bozulmaya neden olabilir. 6. Aşılar buzdolabında saklanmalıdır. 7. Aşıların saklandığı buzdolabında başka hiçbir şey saklanmaz. Buzlukta buz aküleri ve sebzelikte su şişeleri olması olası elektrik kesintilerinde buzdolabındaki sıcaklığın dengelenmesi açısından önemlidir. 8. Aşıların saklandığı buzdolabının kapısının her zaman kilitli olması, sağlık kurumunda bir kişinin aşı saklama konusunda sorumluluk alması önem taşımaktadır. 9. Buzdolabının kapak kısmına kesinlikle aşı konulmaması gerekmektedir. 10. Buzdolabında termometre olmasına özen gösterilmelidir. 11. Buzdolabında sıcaklığın +2 ve +8 derece arasında olması önerilmektedir. 12. Buzdolabının kapağında sıcaklık izleme çizelgesinin olması önerilmektedir. Aşı saklama sürecinden sorumlu olan kişi her gün sabah ve akşam bu çizelgeden gerekli kontrolleri yapmalıdır. 13. Bazı aşıların üzerinde yer alan ve aşıların izlenmesine yarayan çizelgeler/göstergeler takip edilmelidir. Örneğin çocuk felci aşısı üzerinde yer alan bu çizelgeler sayesinde aşıların ısıdan etkilenip etkilenmedikleri kolaylıkla değerlendirilebilir.

Ülkemizde beş yaş altı çocuklara hastalıklara karşı yapılan aşı uygulamaları şunlardır: • Hepatit B (Sarılık) • Verem • Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak • Çocuk felci (poliomyelit) • Zatürree • Boğmaca, Difteri, Tetanoz, Grip

Dünyada yaşlılara yönelik yapılması önerilen aşılar şunlardır? 1. Mevsimsel grip aşısı 2. Zatürree (pnömokok) aşısı 3. Tetanoz aşısı 4. Hepatit B aşısı 5. Su çiçeği aşısı

Bir toplumda bir hastalığın beklenenden fazla sayıda görülmesi epidemi olarak tanımlanmaktadır. Salgın olarak da bilinir. 1347-1351 yılları arasında Avrupa kıtasında büyük yıkıma yol açan kara veba salgını bir epidemi örneğidir.

Seçeneklerde verilmiş olan aile planlaması hizmetleri, temiz suya ulaşabilme, bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklama, yeterli ve dengeli beslenme hizmetleri temel sağlık hizmetleri kapsamındadır. V. seçenekteki ikinci basamak sağlık hizmetleri ise temel sağlık hizmetleri kapsamının dışındadır. Temel sağlık hizmetleri kapsamında sadece birinci basamak sağlık hizmetleri yer almaktadır.

Bir aşının ulusal ülke programında yer alabilmesi için öncelikli olarak gerekliliği, etkinliği, güvenilirliği ve koruyuculuğu, yani bir halk sağlığı sorununun çözümüne katkı sağlayacak olması önem taşımaktadır. Aynı zamanda aşının ekonomik açıdan da uygulanabilir olması ilk aşamada dikkat edilecek kriterlerdendir. Ancak aşının nerede üretileceği ekonomik ve teknolojik boyutun bir alt konusu olup ilk değerlendirmede yanıt aranması gereken sorulardan değildir.

Gebelik döneminde canlı aşı kullanılamayacağı için D seçeneğinde yer alan eşleştirme yanlıştır.

Buzdolabının kapak kısmına kesinlikle aşı konulmaması gerekmektedir çünkü sıcaklık normalden daha düşük olabilmektedir.

Ülkemizde beş yaş altı çocuklar için önerilen rutin aşılama programına göre verem hastalığı için BCG aşı uygulaması yapılmaktadır.

Seçeneklerde yer alan bütün aşıların 65 yaş ve üzeri dönemde bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle hastalıklardan korunma amacıyla yapılması önerilmektedir.

Bağışıklık sisteminin çok zayıflamasına neden olan kimi durumlarda aşı yapılmasında sakınca olabilmektedir. Diğer seçeneklerde yer alan durumlar ise aşı yapılmasına engel olmayan ancak toplum tarafından yanlış bilinen durumlardır.

Aşılama/bağışıklama uygulamalarının beş yaş altı çocuklar, gebeler ve yaşlılar açısından diğer yaş gruplarına ve dönemlere göre daha önemli olduğu söylenebilir. Çünkü bu özel dönemler bireylerin hastalıklara karşı en duyarlı olduğu dönemler olarak da bilinmektedir.