TEMEL KLİNİK BİLGİSİ

Vücut fonksiyonlarında değişikliğe yol açan nedenler fizyolojik ve patolojik olarak iki başlıkta değerlendirilebilir. Fizyolojik nedenler organ, doku veya hücrelerin fonksiyonlarında artış veya azalmaya, morfolojilerinde değişikliğe yol açar. Mevsimsel kıl dökülmeleri, yeme sonrası mide genişlemesi, koşma sonrası nabız sayısının artması ve kalp kasının geçici kalınlaşması, yüksek çevre sıcaklığına bağlı ağzı açık soluma ve salya akışında artış örnek olarak verilebilir. Patolojik nedenler organ, doku veya hücrelerde kızarıklık, şişme, gibi reaksiyonlara veya şekil bozukluklarına yol açan nedenlerdir. Kan işeme, burundan irin veya kan gelmesi, deride doku kaybı, kaşıntı, kızarıklık, şişlik ve ağrı gibi değişiklikler örnek olarak gösterilebilir.

Semptom hastalarda gözlenen veya saptanan hastalık belirtilerinden her birine denir. İştahsızlık, halsizlik, burun akması, öksürük, kusma, ishal, kaşıntı, sık işeme, nabzın hızlanması gibi. Birden fazla organ bozukluğunda ortaya çıkabilecek genel belirtilerilere genel semptom denir. Örneğin halsizlik, iştahsızlık, yüksek beden sıcaklığı gibi.

Klinik muayene bulgularının yanı sıra organ veya doku biyopsi örneklerinin sitolojik, histopatolojik veya kan serumunun serolojik yöntemlerle ayrıntılı olarak incelenmesi sonucu konulan tanıya kesin tanı denir. Örneğin mikotik pnömoni, helikobakteriyel gastritis, bakteriyel kolanjiohepatitis gibi. Hastalıkta sadece muayene bulguları belirlenebilmiş etken ortaya konulamamışsa buna semptomatik tanı denir. Örneğin kusma, ishal, öksürük, anemi ve dermatitis gibi.

Sağaltımda kullanılan bazı kimyasal maddeler antibiyotikler, antiviral ajanlar, antimikotikler, antiparaziterler, antiprotozoerler, toksin antidotları, steroidal veya steroid olmayan antiinflamatuarlar, kusma kesiciler, antidiarheik ajanlar, antiprüritikler, anestezikler, sedatifler, antineoplazik ajanlar, iştah açıcılar ve çeşitli parenteral sıvılardır.

Veteriner hekimlerin çalışması sırasında dikkat etmeleri gereken tutum ve davranışları ise 9 Temmuz 1994 tarih ve 21984 sayılı Veteriner Hekimliği Deontoloji Yönetmeliğinde belirtilmiştir. Deontoloji yönetmeliğinin konuyla ilgili maddeleri örneklendirilecek olursa; Madde 5’de Veteriner hekimler.......’İnsan ve Hayvan Hakları Bildirgesini de’ göz önünde bulundururlar. Madde 6’da: Veteriner hekimlerin başta gelen görevleri.......hayvan sağlığını korumak......zoonozlarla savaşarak insan sağlığına hizmet etmek, müşterisi olsun veya olmasın hayvan sahiplerinin duygu ve düşüncelerine saygı göstermektir. Madde 9’da Veteriner hekim görevi ve uzmanlığı ne olursa olsun acil durumlarda hayvanlar üzerinde ilk yardım yapabilir. Madde 26’da: Veteriner hekim hasta sahibinin üzüntü ve duygusallığını anlayışla karşılamak, hasta hayvana gerekli özeni göstermek, onu tedavi etmek, ve hayatını kurtarma olanağı bulunmadığı durumlarda bile acısını azaltma veya dindirmeye çalışmak zorundadır’ Madde 28’de: Veteriner hekim müşterisine karşı yasaların ve mesleğinin kendisinden istediği tüm görevleri yapmakla yükümlüdür. Madde 30’da Veteriner hekim hasta sahibinin konsültasyon dileğini saygı ile karşılamalıdır. Madde 54’de Veteriner hekim işyerinde hekimlik görev ve onuru ile bağdaşmayan davranışlarda bulunamaz şeklindedir.

Laboratuvar analizleri ile değerlendirme: Kanda hematolojik değerler, kan serumunda çeşitli biyokimyasal parametreler, kanda parazitlerin erişkini veya larvaları, dışkıda kan, parazitin erişkini, larvası veya yumurtası, lenf yumrusu sıvısında parazit, karın, göğüs ve perikart içi sıvıların hücre içeriği, mikroorganizma içeriği, omurilik sıvısının hücre içeriği ve protein konsantrasyonu incelenen başlıca laboratuvar parametreleridir.

İshal: Dışkının sulu çıkarılmasıdır. Bağırsaklarda sindirilemeyen, emilemeyen her türlü madde ve bağırsaklarda hastalığa neden olan etkenler ishale yol açar. Bağırsaktaki bozukluğun yerleştiği yer ve lezyonun şiddetine göre dışkı sulu, mukuslu veya kanlı olur. Neden ortadan kaldırılır ve semptomatik sağaltım yapılır.

Hastalarda kusmanın nedeni bulunup ortadan kaldırılmalı, kusma durdurucu ilaçlar kullanılmalı, hastanın sıvı ve gıda gereksinimi damar yoluyla sıvı uygulaması yapılarak karşılanmalıdır.

Meme şişlikleri: Meme yangı ve tümörlerinde ortaya çıkar. İlaç ve operasyon uygulanır.

Görüntüleme aletleri ile değerlendirme: Röntgen, ultrason, magnetik resonans ve kompüterli tomografi kullanılan başlıca görüntüleme cihazlarıdır. Görüntülenen organların homojenitesi, lezyonların varlığı, damarlaşması değerlendirilebilir. Karın, göğüs ve perikard içi sıvı toplanmaları anlaşılır.

Vücut fonksiyonlarında değişikliğe yol açan nedenler fizyolojik ve patolojik olarak iki başlıkta değerlendirilebilir. Fizyolojik nedenler organ, doku veya hücrelerin fonksiyonlarında artış veya azalmaya, morfolojilerinde değişikliğe yol açar. Mevsimsel kıl dökülmeleri, yeme sonrası mide genişlemesi, koşma sonrası nabız sayısının artması ve kalp kasının geçici kalınlaşması, yüksek çevre sıcaklığına bağlı ağzı açık soluma ve salya akışında artış örnek olarak verilebilir. Patolojik nedenler organ, doku veya hücrelerde kızarıklık, şişme, gibi reaksiyonlara veya şekil bozukluklarına yol açan nedenlerdir. Kan işeme, burundan irin veya kan gelmesi, deride doku kaybı, kaşıntı, kızarıklık, şişlik ve ağrı gibi değişiklikler örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap C'dir.

Hastalarda gözlenen veya saptanan hastalık belirtilerinden her birine semptom denir. Doğru cevap B'dir.

Hastalık nedenlerini ortadan kaldırmak ve bozuklukları düzeltilmek için yapılan uygulamalara sağaltım denir. Doğru cevap C'dir.

Klinik muayene, görüntüleme ve laboratuvar analiz bulguları ile sağaltıma yanıt dikkate alınarak hastanın sağlık durumu hakkında verilecek karara prognoz denir. Doğru cevap D'dir.

Bölgede daha önce belirlenmiş hastalıkları dikkate alarak, aynı ortamda bulunan hayvanların hastalanmaması için alınan önlemlere profilaksi denir. Doğru cevap E'dir.

Hayvanlarda görülen ve insanlara da bulaşabilen hastalıklara zoonoz hastalıklar denir. Doğru cevap A'dır.

Hayvanların canlı ağırlığının tartılması, vücut sıcaklığının ölçülmesi ve lezyon boyutlarının ölçülendirilmesi uygulanan başlıca ölçme değerlendirme yöntemi ölçerek değerlendirmedir.

Hayvanlarda dokularda yangıya bağlı olarak oluşan sertleşmeye flegmon denir. Doğru cevap A'dır.

Dokularda kan sıvısı, hücreler ve diğer şekilli elemanların toplanmasıyla oluşan kızarıklık, ağrı, şişlik ile karakterize bozukluğa yangı denir. Doğru cevap E'dir.

Dokulara gaz veya hava toplanmasına amfizem denir. Doğru cevap B'dir.