TEMEL KLİNİK BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 13

İlk Muayene
Detaylı sorgulama ve fiziksel muayene yapmak için genelde çok az zaman kalır.
Çünkü ilk yardım gerektiren durumlar genellikle hayati tehlike içermektedir. Hızlı bir muayene yapılarak hızlı karar verilmesi gerekmektedir. Bunun için temel ilk
yardım bilgilerinin uygulanması gerekmektedir.

1. Soğukkanlı yaklaşım: Acil durumda genellikle aşırı heyecanlanma ve her
şeyi bir anda yapma eğilimi gözlenmektedir. Bu durumda panik artar ve
uyulması gereken kurallar unutulur. İlk yardım gerektiren bir hastaya müdahale edenin soğukkanlı davranması mantıklı düşünmesi ve duruma göre
planlı davranması gerekmektedir.
2. Veteriner hekimin en kısa sürede bilgilendirilmesi: Hastanın hızlı ve etkili bir tedavi alabilmesi için ilgili veteriner hekimin en kısa sürede bilgilendirilmesi gerekmektedir.
3. Yardımcı personelin korunması: Kendi sağlığınız ve korunmanız için
hastanın tam olarak tespit edildiğine emin olunmalıdır. Bu durum hem
nakli gerçekleştiren kişilerin sağlığı hem de hastanın kendi kendine zarar
vermesinin engellenmesi için gereklidir.
4. Hastanın değerlendirilmesi: Sistematik yolla hastanın ilk muayenesi yapılmalıdır. Bu sayede veteriner hekime hasta hakkında detaylı bilgi verilmiş
olur. Eğer çok disiplinli bir ilk muayene uygulanır ise tekrar tekrar hastayı
muayene etmek gerekmez ve zaman kaybı minimuma iner. Bu incelemenin
1 dakikada ya da daha az bir sürede yapılması gerekmektedir. Hasta belli bir mesafeden bilincinin açık olup olmadığı, nefes alış şekli, anormal vücut
ve bacak duruşu varlığı, vücudun herhangi bir bölgesinde ya da hastanın
yakınında kan olup olmadığını kontrol etmek için incelenmelidir. Hastanın
hareket etmesini engellemek için hastaya arkadan yaklaşılmalıdır.
5. Solunumun kontrolü: Müköz membranların rengi kontrol edilmelidir. Solunum sesleri dinlenmeli, eğer gerekli ise solunum yolundaki birikinti ve
sıvıyı rahat nefes alabilmesi için temizlenmelidir. Genellikle bu durumda
dilin dışarı alınması gerekir. Eğer yakında kullanılabilecek bir aspiratör var
ise aspiratör yardımı ile temizlenebilir. Eğer gerekli ise trakea ya entübasyon uygulanmalıdır. Burunda ve ağızda kanama olup olmadığı ve kapillar
dolum zamanı kontrol edilmelidir.
6. Kanamanın durdurulması: Küçük kanamalar geçici olarak göz ardı edilebilir fakat büyük kanamalar turnike veya basınç ile acilen durdurulmalıdır.
Bazı büyük kanamalarda damarın hemostatik pens kullanılarak tutulması
kanamanın durdurulmasının tek yoludur. Eğer gerekli ise şok tedavisine
başlanmalıdır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Sağlıklı bir ayak için tırnağın günlük olarak temizlenmesi ve bakımının yapılması gereklidir. Ayak usulüne uygun bir şekilde kaldırıldıktan sonra tırnak reneti ve fırça ile günlük olarak temizlenmelidir. Aynı zamanda tırnakta ve çatalda bir
anormallik olup olmadığı temizleme sırasında gözlenmelidir. Tırnak uzadıkça nal gevşeyebilir hatta düşebilir tırnak duvarı zarar görebilir. Bu durum topallığa yol açar. Tırnak her ay bir tayda 16 mm, bir yıllık atta 13 mm, ve yetişkin bir atta 6
ila 9 mm arasında uzar. Tırnak her 6 ila 9 haftada bir kesilip düzeltilmelidir. Atın tırnağında nal var ise bu nal her 6 haftada bir değiştirilmelidir. Nal bir ata ayağını sert yüzeyden korumak için, tırnak bozukluklarını gidermek için, yürüyüşü
düzeltmek için ve kaymayı engellemek için kullanılır. Tırnağın radyolojik incelemesinin yapılabilmesi için veya hekimin ayağı muayene edebilmesi için nalın çıkarılması gerekir. Bu çıkartma işlemi bir kerpeten ile mıhların dikkatlice çıkarılması ile yapılır. Tırnağın fazla nemli veya kuru olup olmadığına bakılmalıdır. Fazla nem tırnağın çürümesine, fazla kuru olması da tırnakta çatlamaya neden olur.

İlk yardım için gerekli malzeme ve ekipmanlar klinikten kliniğe farklılık gösterir.
Aşağıda verilecek olan listede temel gereksinimler özetlenmiştir. Bu malzemelerin
acil müdahale için hazır olarak bir arada bulundurulması gerekmektedir. Sodyum bikarbonat
Bandaj materyalleri (gazlı bezler, rulo pamuk, sargı bezi, flaster)
Örtüler ve havlular
%10 dextroz solüsyonu
Endotraheal tüpler (çeşitli büyüklüklerde)
Steril ve steril olmayan eldiven
Yabancı cisimleri çıkartmak için forseps
Hemostatikler
Hidrojen peroksit
Buz
Limon suyu ya da sirke
Oksijen tüpü
Steril izotonik NaCl
Steteskop
Mide sondası, çeşitli büyüklüklerde
Sofra tuzu
Termometre
Turnike
Serviyet ve serviyet tutucular
Suda çözünebilen kayganlaştırıcı (K-Y jeli)

Doğru cevap C seçeneğidir.

Şokun belirtileri
Güçsüzlük ve bilinç kaybı
Müköz membranlarda solgunluk
Deri ve bacaklarda soğuma
Hızlı kalp atımı
Düşük nabız
Hızlı ve yüzeysel solunum
Düşük kapillar dolum zamanı

Doğru cevap E seçeneğidir.

Atların ağızlarını açık tutabilmek için geliştirilmiş, sabit, vidalı yada yaylı aletlere padan adı verilir. Çeşitli padanlar mevcut olmakla birlikte, günümüzde uygulaması kolay olan ve birçok at tarafından sorunsuz kabul edilebilen “Swale’s” padanı tercih edilmektedir. Bunun dışında, “Hausmann”, Schulze’s, Berlin, “Günter’s” adlı padanlar da mevcuttur.

Sağlıklı bir ayak için tırnağın günlük olarak temizlenmesi ve bakımının yapılması gereklidir. Ayak usulüne uygun bir şekilde kaldırıldıktan sonra tırnak reneti ve fırça ile günlük olarak temizlenmelidir. Aynı zamanda tırnakta ve çatalda bir anormallik olup olmadığı temizleme sırasında gözlenmelidir. Tırnak uzadıkça nal gevşeyebilir hatta düşebilir tırnak duvarı zarar görebilir. Bu durum topallığa yol açar. Tırnak her ay bir tayda 16 mm, bir yıllık atta 13 mm, ve yetişkin bir atta 6 ila 9 mm arasında uzar. Tırnak her 6 ila 9 haftada bir kesilip düzeltilmelidir. Atın tırnağında nal var ise bu nal her 6 haftada bir değiştirilmelidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Anaerob metabolizma ve hipoksi sonucu laktik asit miktarında artış oluşarak vücutta asit baz dengesi bozulur, asidoz şekillenir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kapillar dolum zamanını belirlemek için diş etinin pigmentsiz kısmına parmak ile belirli bir basınç uygulanır ve bölgenin
rengi beyaza dönmesi beklenir. Basınç ortadan kaldırılır kaldırılmaz normal
pembe renge dönüş için geçen zamanın 1-2 saniye olması beklenmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

At kliniklerinde atın zapt edilmesi için kullanılan birçok yöntem vardır. Atlar ilaçlarla veya fiziksel yöntemlerle zapt edilebilir. Fiziksel olarak atlar aşağıdaki şekilde zaptedilebilir:

Atların ağızlarını açık tutabilmek için geliştirilmiş, sabit, vidalı yada yaylı aletlere padan adı verilir. Çeşitli padanlar mevcut olmakla birlikte, günümüzde uygulaması kolay olan ve birçok at tarafından sorunsuz kabul edilebilen “Swale’s” padanı tercih edilmektedir. Bunun dışında, “Hausmann”, Schulze’s, Berlin, “Günter’s” adlı padanlar da mevcuttur.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Özellikle
de beyine oksijen gidişi durduğu için bu hipoksik dönem 3-4 dakika içinde geriye
döndürülür ise beyin hasarı tersine çevrilebilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Atlara farklı yapıdaki ilaçlar farklı yollarla uygulanır. Uygulama yolları; ağız yolu ile (oral), kas veya damar içi (parenteral) ve yüzeye (topikal) uygulama şeklinde sıralanır. Ağız yolu ile ilaçuygulanması en kolay ve acısız yöntemdir. Bu yolla verilen ilaçların tatı yüzünden at tarafından alındiğından emin olmak gerekir. Bir çok at suyuna ve yemine katılan maddelerden dolayı yemini yemek ve suyunu içmek istemez. Oral yolla anihelmentikler, antienflamatuar, elektrolitler, vitaminler, antibiyotikler gibi birçok ilaç verilebilir.

Parenteral ilaç uygulam yöntemleri ise deri içi, deri altı, kas içi ve damar içi enjeksiyon uygulamalardır. Bu uygulamaları yapmadan önce derinin %70 lik bir alkol ile silinmesi ve alkolün kurumasının beklenmesi gerekir. Damar içi uygulamalar genellikle boynun iki tarafında uzanan venaların içine yapılır. Kas içi uygulamalar ise gluteal kaslara, semimembranous kaslara, boyun kaslarına, gögüs ve pektoral kaslara uygulanır.

İlk yardım
Yapay solunum (15-20\dakika)
Kalp masajı (60\dakika)

Doğru cevap D seçeneğidir.

Atın hareketini kısıtlamak için; şeytan kösteği uygulanabilir, ön veya arka bacaklardan biri platlonj ya da urgan ipi ile kaldırılabilir veya at travaya çekilebilir. At travaya sokulurken geri geri itilerek sokulur. Atı bir operasyon için yatırmak gerektiğinde de; Ankara yöntemi veya Berlin yöntemi ile at yatırılabildiği gibi bu amaçla yatırma takımları da kullanılabilir. Operasyon için anesteziye alınacak atın başına yuları takılır ve anestezi yapılırken başlık çıkarılmaz ve yardımcı personel başından ayrılmaz.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Kas içi enjeksiyon uygulamaları sırasında güvenlikönlemi almak çok önemlidir. At enjeksiyon uygulayan kişiyi yaralayabilir. Deriye iğne batırılmadan önce igne enjektörden ayrılmalıdır. Bu şekilde iğne batırıldığında at ilk anda reaksiyon gösterirse igne atın üzerinde kalır sonra şırınga batmışiğneye takılarak enjeksiyon gerçekleştirilir. Kas içi uygulamalar sırasında bir noktaya 10-15 ml den fazla miktarda verilmemelidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Nedenleri
Hasarlı damarlardan akan kan kanamaya sebep olarak ciddi problemlere yol açar.
Devamlı kan kaybı şokun gelişmesine sebep olabilir. Şok oluşturmayacak miktarda ki oluşan kanamalar şoka sebep olmasa da dokularda hipoksiye yol açmaktadır. Orta düzeyde gözlenen kanamalar yara iyileşmesini geciktirir ve enfeksiyonların gelişimine yol açar. Kanın bakterilerin büyümesi için iyi bir ortam olduğu
akıldan çıkarılmamalıdır. Kanamanın bir damardan (arter, ven ya da kapillar) ya
da damar grubundan oluşabileceği unutulmamalıdır. Arteriyel kanama en ciddi
hasarı oluşturur çünkü kısa sürede kaybedilen kan miktarı çok fazladır. Arteriyel
kanama parlak kırmızı renkte, nabız ile uyumlu olarak fışkırır tarzda akan kan
ile karakterizedir. Venalardan akan kan koyu renklidir ve serbestçe akar. Kapiller
kanama ise fazla basınç uygulanmadan sızma tarzında akan kanı ifade eder.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Kas içi enjeksiyon bölgeleri: yan boyun kasları, gluteal kas, Semitendinosus kası, Triceps kası, Pectoral (göğüs) kası.

Doğru cevap C seçeneğidir.

KIRIK
Kırıklar birçok etkene göre sınıflandırılırlar. En basit sınıflandırma ise kırığın şekline ve kırık hattında yer alan derinin bütünlüğünü koruyup koruyamamasına göre
yapılan sınıflandırmadır. Eğer kemik tam olarak kırık değil ise tam olmayan kırık
adını alır. Tam kırık ise kemiğin iki ya da daha fazla parçaya bölünmesi şeklindedir.
Parçalı kırıkta ise kemik kırılmıştır ve ikiden fazla parçaya ayrılmıştır. Basit (kapalı)
kırıklarda üstte bulunan deri bütünlüğü bozulmamıştır. Bileşik (açık) kırıklarda ise
kemik üzerinde bulunan deriden dışarıya çıkmış olarak yer almaktadır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Kesici dişlerin pozisyonunun yerleşiminin incelenmesi. Bu sırada atın yaşı da
belirlenebilir.

Doğru cevap A seçeneğidir.