İcra ve İflas Daireleri ile İcra Mahkemelerinin Yazı İşleri Usulleri

Borçluların borcunu kendiliğinden ödemesi beklenir. Ancak bazı durumlarda borçlu, borcun ödemez veya ödeyemez. Böyle bir durumla karşılaşan alacaklının borçluya karşı bizzat zor kullanması, bir başka ifadeyle alacağını kendisinin zorla tahsil etmesi mümkün değildir. Modern hukuk sistemleri bunu yasaklamıştır. İşte bu nedenle alacağını alamayan alacaklı, borçluya karşı kanunda belirlenen usul çerçevesinde takip yaparak alacağını alma imkânına sahip olabilecektir

Borçluya karşı yapılabilecek olan takip ya icra takibi ya da iflas takibidir. Bütün borçlulara karşı icra takibi yapılabilirken, borçluya karşı iflas yoluyla takip yapılabilmesi için borçlunun iflasa tabi kişilerden
olması gerekir.

Cebri icra sisteminin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için görevlendirilen organlar,
cebri icra organları olarak adlandırılır

Asıl icra organları, doğrudan takip süreci içinde görevli olan organlardır. Bir başka ifadeyle bu organlar zaten takip sürecini yürütmek üzere görevlendirilmiştir.Asıl icra organları; icra dairesi, icra mahkemesi, Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtayın icra işlerinde görevli daireleridir.

İcra takibi içinde birçok işlem, icra dairesi tarafından yürütülmektedir. İcra takibi, alacaklının takip talebiyle başlar ve bu takip talebi icra dairesine verilir. Bunun üzerine icra dairesi borçluya ödeme emri gönderir. Ödeme emri kesinleştiğinde alacaklının talebiyle haciz, satış ve paraların paylaştırılması (veya ödenmesi) işlemlerini de icra dairesi yapar.

İcra kâtipliğine ilk defa atanacaklar, kamu görevlerine ilk defa atanacaklar için yapılacak merkezî sınavda başarılı olanlar arasından Adalet Bakanlığının bu konuda yetki vereceği adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonları tarafından yapılacak uygulama ve sözlü sınav sonucuna göre; unvan değişikliği suretiyle atanacaklar ise uygulama ve sözlü sınav sonucuna göre atanırlar. 

Yükümlülükleri İcra dairesi, bağımsız bir organdır. Kural olarak yapacağı işlemler için başka bir merciden onay veya izin almasına gerek yoktur. İcra dairesi; her daire, makam
ve merci ile doğrudan haberleşebilir

İcra dairesi gerektiğinde zor kullanma yetkisine de sahiptir (İİK 80. m). Yapılan icra işlemlerinin
yürütülebilmesi için zabıta memurları, icra memurunun yazılı müracaatı üzerine kendisine yardım
ve emirlerini ifa etmekle mükelleftirler. Köylerde muhtarlar da haczi yapan memurun emirlerini yerine getirmeye mecburdurlar

İcra dairesi görevlilerinin olumsuz yükümlülükleri  İş görme yasağı ve sözleşme yapma yasağıdır.

Mahkemeler, savcılar ve adalet müfettişleri ve kolluk kuvvetleri, yardımcı icra organlarıdır. Yardımcı icra organlarının asli görevi, takip süreci içinde değildir. Ancak asıl görevlerinin yanında takip içinde verilen görevleri de yerine getirirler

Her icra ve iflâs dairesinde bazı kayıtların elektronik ortamda tutulması zorunludur. Bunlar: esas kaydı, talimat kaydı, disiplin soruşturması kaydı, kasa kaydı, cezaevi yapı harcı kaydı, kıymetli evrak ve değerli şeylerin kaydı, posta mutemet kaydı, muhabere kaydı, zimmet kaydı ve haciz takip kaydıdır.

İcra mahkemesinde tutulacak kayıtlar şunlardan oluşur; esas kaydı, değişik işler ve talimat kaydı, muhabere
kaydı, kanun yoluna başvuru kaydı, duruşma günleri kaydı, zimmet kaydı, posta mutemet kaydı, disiplin soruşturması kaydı, ceza infaz kaydı ve diğer kayıtlar

İcra mahkemesinde kullanılması zorunlu olan basılı kâğıtlar  şunlardır: Davetiye tebliğ kâğıdı ( tebliği mazbatalı zarf, telgrafla tebliği zarfı, postaya verilen taahhütlü maddelerle telgraflara ait tevdi listesi, tanıklar için ihzar müzekkeresi, sanıklar için ihzar müzekkeresi, harç tahsil müzekkeresi ve kıymetli evrak ve değerli şeylerin alındı makbuzu. 

İcra ve iflâs dairesinde bulundurulması gereken kartonlar  şunlardır; faizlerin çekilip maliyeye yatırıldığına ilişkin makbuz kartonu, zamanaşımına uğrayan paraların maliyeye teslim edildiğine ilişkin makbuz kartonu, disiplin soruşturması sonucunda verilen kararlara ilişkin karton, adalet müfettişlerince yapılan denetimlere ilişkin tavsiyeler kartonu, cumhuriyet savcılığı teftiş kartonu ve ihtiyaç duyulan diğer kartonlar. 

Posta mutemet kaydı (İİK Yön. 9. m): İcra ve iflâs dairesi adına, posta ile veya kasa emanet hesabının bulunduğu banka haricindeki
bankalara yapılan havale yolu ile gelen paraya ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır.

• Takip talebi, bir belgeye veya senede dayanmakta ise belgenin veya senedin alacaklı veya kanuni
  temsilcisi tarafından onaylanmış, borçlu sayısından bir fazla örneği.
  • Takip talebi, taşınır rehninin paraya çevrilmesi yolu ile yapılmakta ise, alacaklı İİK Yönetmeliği
  20. maddede yazılı hususlardan başka, rehnedilen şeyin ne olduğu ve rehin üçüncü kişi tarafından
  verilmiş veya rehnedilen şeyin mülkiyeti üçüncü kişiye geçmiş ise onun ve rehnedilen şey üzerinde,
  sonra gelen rehin hakkı varsa bu hakka sahip olan kişinin adı, soyadı ve yerleşim yerindeki adresi.
  • Kambiyo senetlerine (çek, poliçe ve emre muharrer senet) dayalı takip talebinde kambiyo senedinin aslı ve borçlu adedi kadar, alacaklı tarafından onaylı örneği, kısmî ödeme yapılmış olması
  halinde 14.12.2009 tarih ve 5941 sayılı Çek Kanunu gereğince çekin ön ve arka yüzünün bankaca
  onaylı fotokopisi.
  • İcra ve İflas Kanunu’nun 272. maddesi gereğince tahliye istendiğinde, kira sözleşmesinin veya kiracının, kira süresinin bitiminden önce kiralananı tahliye edeceğine ilişkin yazılı taahhüdü varsa b taahhütnamenin aslı veya kendisi tarafından onaylanmış iki örneği.
  • İpoteğin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan takipte ipotek akit tablosunun tapu sicil müdürlüğünce verilmiş bir örneği ve ipotek, bir cari hesap veya işleyecek kredi vesaire gibi bir sözleşmenin teminatı olarak verilmişse, bu sözleşme ve bununla ilgili diğer belge ve makbuzların aslı veya borçlu adedinden bir fazla onaylı örneği. Tahsilât makbuzu: Kasa kaydına işlenecek paralar için düzenlenen makbuz, tahsilat makbuzudur.
  Bu makbuzda dosya ve sıra numarası, alınan paraların rakam ve yazı ile belirtilecek tutarı, yatırılma
  sebebi, kim tarafından yatırıldığı sütunları bulunur. Tahsilât makbuzu memur tarafından imzalanır
  ve mühürlenir. Tahsilât makbuzu, iki nüsha olarak düzenlenir, nüshalardan biri parayı yatırana
  verilir diğeri ise dosyasında saklanır

İcra mahkemesinin görevleri şunlardır: • İcra dairelerinin işlemlerine karşı yapılan şikâyetleri incelemek, • İtirazın kaldırılması taleplerini inceleyip karar vermek, • Hacizde veiflasta istihkak davalarına bakmak, • İhalenin feshi talepleri hakkında karar vermek, • İcra ve İflas Kanununda düzenlenen cezai hükümler hakkında inceleme yapıp karar vermek ve • Kanunda belirtilen diğer görevleri yerine getirmek.

İcra ve iflas dairelerince yapılması gereken her türlü nakdî ödeme, ilgilisinin gösterdiği banka hesabına aktarılmak üzere, icra müdürü tarafından resen bankaya verilecek talimat gereği yapılır. Talimat, paranın icra ve iflas dairesi hesabına yatırılmasını takip eden en geç üç iş günü sonuna kadar verilir.

İcra kâtipliğine ilk defa atanacaklar, kamu görevlerine ilk defa atanacaklar için yapılacak merkezî sınavda başarılı olanlar arasından Adalet Bakanlığının bu konuda yetki vereceği adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonları tarafından yapılacak uygulama ve sözlü sınav sonucuna göre; unvan değişikliği suretiyle atanacaklar ise uygulama ve sözlü sınav sonucuna göre atanırlar. Unvan değişikliği suretiyle icra kâtipliğine atanacaklar tahsis edilen kadronun yüzde ellisini geçemez.

İcra Dairesi Görevlilerinin Olumsuz Yükümlülükleri İcra dairesi görevlileri bir hakkın yerine getirilmesinde önemli bir görev üstlenmektedir. Dolayısıyla takip yürütülürken alacaklı ve borçlu arasındaki menfaat dengesini koruyabilmesi, taraflara eşit şekilde işlem yapabilmesi gerekir. Bu nedenle icra dairesi görevlilerinin tarafsızlığını korumak amacıyla iki önemli olumsuz yükümlülük getirilmiştir. Bunlardan biri iş görme yasağı, diğeri ise sözleşme yapma yasağıdır.