Genel Olarak Yazı İşleri Hizmetleri ve Yazı İşleri Personeli

Mahkemelerde yürütülen yazı işleri hizmetleri; idarî işler, bilgi işlem ve yazı işleri ile diğer
müdürlük hizmetlerinin yürütülmesi şeklinde sınıflandırılabilir.

Yazı işleri hizmetleri, yazı işleri müdürünün yönetimi altında kalemde görevli olan zabıt kâtibi, memur, mübaşir ile fiziki ve teknik ortamı sağlamakla görevli personel tarafından yerine getirilir

Adli yargı ilk derece hukuk mahkemelerinde yazı işleri müdürünün görevleri;

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) ve

Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile

Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’te düzenlenmiştir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yazı İşleri Müdürünün Görevleri
Bir davada tarafların hâkimin reddini talep etmesi mümkündür. Hâkimin reddi talebi dilekçeyle
yapılır. Yazı işleri müdürü, hâkimi reddeden tarafın dilekçesini karşı tarafa tebliğ eder. 

Mahkemenin ön inceleme, tahkikat ve yargılama işlemleri tutanakla tespit edilir. Bu tutanakların tamamı veya bir kısmının örnekleri, talep hâlinde taraflara veya fer’î müdahile verilir.

Bu örneklere mahkemenin mührünün basılması ve aslına uygun olduğunun onaylanması, imzalanması yazı işleri müdürünün görevidir (HMK 158/1. m).

Elektronik ortamdan fizikî örnek çıkartılması gereken hâllerde tutanak veya belgenin aslının aynı olduğu belirtilerek hâkim veya görevlendirdiği yazı işleri müdürü tarafından imzalanır ve mühürlenir (HMK
445/3. m).

Adli yargı ilk derece hukuk mahkemeleri yazı personelinden olan zabıt kâtibinin görev ve sorumlulukları; *Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile
*Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile
*Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’te
düzenlenmiştir

Mahkemenin yargılamaya ilişkin yapmış olduğu işlemlerde zabıt kâtibi, bu işlemlerin resmi tanığı konumundadır.

Hukuki veya fiilî engellerle zabıt kâtibi görev yapamayacak durumda olur ve işin gecikmesinde sakınca bulunursa, görevin niteliğine uygun yemin ettirilmek koşuluyla başka bir kimse, zabıt kâtibi olarak görevlendirilebilir (HMK 157. m).

Zabıt kâtibi, yargılamadan evvel ve gerektiği hâllerde dava dosyasını incelenmek için hâkime vermek ve zamanında eksiksiz almak ile görevlidir (HMK 162/1. m).

Hükmü veren mahkeme ile hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları, mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hükmün hangi sıfatla verildiği. İncelemeye konu kararın, karar başlığında hâkim ve zabıt kâtibinin ad, soyadı ile sicil numaralarının yer almadığı, bu suretle kanunun açık hükmüne, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 297/a maddesine aykırı davranıldığı anlaşıldığından, hükmün münhasıran bu sebeple bozulmasına karar vermek gerekmiştir.

Zabıt kâtibinin yaptığı görevin öneminden dolayı, zabıt kâtiplerinin de tarafsız olması gerekir.
Bu nedenle HMK’nın 45. maddesine göre, davada görevli zabıt kâtibinin reddi istenebilir. Ayrıca HMK 36/1. maddede düzenlenen genel ret sebebinin zabıt kâtipleri açısından da geçerli olduğunu belirtmek gerekir. Buna göre, zabıt kâtibinin tarafsızlığından şüpheyi gerektiren önemli bir sebebin bulunması hâlinde taraflar zabıt kâtibinin reddini talep edebilir.

Adli Yargı İlk Derece Hukuk Mahkemelerinde Mübaşirin Görevleri ve Sorumlulukları
Mübaşir, kalem hizmetlerinin gereği gibi yürümesini sağlamakta önemli görevler üstlenen bir
diğer yazı işleri personelidir.

Şüphelinin ifadesinin alınması veya sorgusu, tanık ve bilirkişinin dinlenmesi veya bir
keşif ve muayene sırasında Cumhuriyet savcısı veya sulh ceza hâkiminin yanında bir
zabıt kâtibi bulunur.

Listelerde yer almamış bilirkişilere görev verildiğinde, bilirkişi kendilerini atamış olan merci huzurunda yemin eder. Zabıt kâtibi, yeminin yapıldığına ilişkin tutanak düzenler. Bu tutanak hâkim veya Cumhuriyet
savcısı, zabıt kâtibi ve bilirkişi tarafından imzalanır (CMK 64/6. m).

Hükümlerin nüshaları ve özetleri mahkeme başkanı veya hâkim ile zabıt kâtibi tarafından imzalanır ve
mühürlenir (CMK 232/7. m).

Hâkim veya mahkeme kararına karşı itiraz, ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren yedi gün
içinde kararı veren mercie verilecek bir dilekçe veya tutanağa geçirilmek koşulu ile zabıt kâtibine
beyanda bulunmak suretiyle yapılır (CMK 268/1. m).

Cumhuriyet Başsavcılıkları ile Adlî Yargı İlk Derece Ceza Mahkemeleri ve Hâkimliklerinde Çalışan Mübaşirin Görev ve Sorumluluklarından biri de,  Yemin verilmesi ve kararın açıklanması başta olmak üzere, duruşma ve keşif esnasında uyulması gereken davranış kurallarını taraflara ve ilgililere açıklamak, 

Cumhuriyet Başsavcılıkları ile Adlî Yargı İlk Derece Ceza Mahkemeleri ve Hâkimliklerinde Çalışan Mübaşirin Görev ve Sorumluluklarından birkaçı da, Hâkimin talimatı doğrultusunda dosyadan evrak örneği verilmesini sağlamak ve fizikî olarak sunulan evrakı en kısa sürede dosyasına düzenli bir şekilde takmak,

Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı
İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğe göre Bilgi işlem müdürünün görev ve sorumluluklarından biri de, Yapılacak işlerin plânlanması ve yapılan işlerin denetlenmesi için periyodik olarak ve ayda en az bir defa olmak üzere UYAP birim sorumlularına ve birim amirlerine sunulmak
üzere faaliyet raporu hazırlayarak uygun görülmesi durumunda üst birimlere iletmektir.