TEMEL İŞ HUKUKU - Deneme Sınavı - 2

Sosyal ilişkileri ve acil gündelik ihtiyaçları gözetilerek yapılan düzenlemeye göre işçiye;

• Evlenmesi veya evlat edinmesi hâlinde üç gün

• Ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün,

• Eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.

Kanun, günlük çalışmanın ortalama bir zamanında “o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle” işçilere;
• Dört saat veya daha kısa süreli işlerde on beş dakika,
• Dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar süreli işlerde yarım saat,
• Yedi buçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat ara dinlenmesi hakkı vermiştir.

İşçi hafta tatilinde çalıştığı takdirde fazla çalışma niteliği kazanan bu süre için ayrıca fazla çalışma ücreti de ödenecektir. Sözleşmelerle ayrıca artırılmamışsa günlük ücretinin 2,5 katı ödenmelidir.

2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’a göre Cumhuriyet’in ilan edildiği 29 Ekim (1,5 gün) ulusal bayram olarak kutlanır.

On sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle, elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.

Sosyal ilişkileri ve acil gündelik ihtiyaçları gözetilerek yapılan düzenlemeye göre işçiye;
• Evlenmesi veya evlat edinmesi hâlinde üç gün
• Ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün,
• Eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.

Çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması şartıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde;
• Birinci doğumda altmış gün,
• İkinci doğumda yüz yirmi gün,
• Sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.

Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik hâlinde doğumdan önce çalıştırılmayacak süreye iki hafta süre eklenir.

İş Kanunu, kadın işçiye ücretsiz izin hakkı da tanımıştır. İsteği hâlinde kadın işçiye, on altı (veya çoğul gebelik hâlinde on sekiz) haftalık sürenin tamamlanmasından sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.

Yıllık ücretli izin, hak edilen yıldan sonraki yıl içinde kullanılır. Yıllık izin ücretinde zamanaşımı  yıldır. Yıllık ücretli izin süresi içinde işçi bir başka işte çalışamaz. Hak kazanılmasında sözleşme türünün bir önemi yoktur. Fazla çalışma ücreti, daimi işçilerce kendi işyerlerinde yapılan hazırlama tamamlama temizleme ücreti, primler, ikramiyeler ve sosyal yardımlar yıllık izin ücreti hesabına katılmaz.

Grev ve lokavtta geçen sürelerin (6356 sayılı K. m. 67) (bu dönem için ücret ödenemediğinden) dolaylı olarak yıllık izinde çalışılmış gibi sayılmayacağı sonucuna varılmaktadır.

Günde 7 saat çalışılan bir işyerinde ara dinlenme süresi en az 30 dakikadır.

Hafta tatili düzenlemesi İş Kanunu ve Borçlar Kanununda yer yer almaktadır.

İşçiye 19 Mayıs'taki çalışması için işçiye toplamda 20 TL ödenecektir.

29 Ekim'de kamu/özel ayrımı olmaksızın tüm işyerlerinde işçiler istisnalar dışında çalıştırılamaz.

Kadın işçinin ücretsiz izin süresi yıllık izin hakkı bakımından çalışılmış gibi sayılmaz.

İşyerinde 10 yıldır çalışan bir işçinin yıllık izin süresi İş Kanununa göre en az 20 gündür.

Bir işyerindeki işçi sayısı 100'ü aşarsa o işyerinde yıllık izin kurulu oluşturulur.

Sadece asıl ücret yıllık izin ücretinin hesabında dikkate alınır.

Evlat edinme durumunda izin hakkından yararlanabilmek için evlat edinilen çocuğun 3 yaşını doldurmamış olması gereklidir.