TEMEL İNSAN HAKLARI BİLGİSİ I

Mahkeme teşkilatına ve onun yargılama usulüne ilişkin hükümler, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin İkinci Kısmında 19 ila 51. maddeler arasında ve İHAM İçtüzüğünde yer almaktadır. İHAM’de Sözleşmeye taraf ülke sayısı kadar hâkim görev yapar ve hâlen Mahkemede 47 hâkim vardır.

Hâkimler, taraf devletler tarafından sunulan üç kişilik liste üzerinden Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafından seçilir. 9 yıllık bir süre için seçilen hâkimler yalnızca bir dönem görev yapabilirler.

Hâkimler, her durumda yetmiş yaşında emekli olurlar.

Amerikalılararası İnsan Hakları Mahkemesi, Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi ile kurulmuştur ve insan haklarını korumak amacıyla yargısal bir organ oluşturma düşüncesi, ilk defa 1948 yılında Bogotá Uluslararası Amerikan Devletleri Konferansı’nda ortaya açılmıştır.

Afrika sistemi, en genç ve bu yüzden de bazı yönlerden, Avrupa ve Amerika sistemlerine oranla daha az gelişmiş insan hakları alanında bölgesel bir koruma sistemidir. Afrika Birliği Teşkilatı (ABT) Afrika’da hızlı ve yaygın sömürgesizleştirmenin yaşandığı yıllarda, 25 Mayıs 1963’te otuz iki bağımsız Afrika Devleti’nin katılımıyla, Addis Ababa’da toplanan konferansta, Afrika Birliği Şartı imzalanarak oluşturulmuştur.

Afrika sistemi, en genç ve bu yüzden de bazı yönlerden, Avrupa ve Amerika sistemlerine oranla daha az gelişmiş insan hakları alanında bölgesel bir koruma sistemidir. Afrika Birliği Teşkilatı (ABT) Afrika’da hızlı ve yaygın sömürgesizleştirmenin yaşandığı yıllarda, 25 Mayıs 1963’te otuz iki bağımsız Afrika Devleti’nin katılımıyla, Addis Ababa’da toplanan konferansta, Afrika Birliği Şartı imzalanarak oluşturulmuştur.

Afrika Birliği Teşkilatı (ABT) Afrika’da hızlı ve yaygın sömürgesizleştirmenin yaşandığı yıllarda, 25 Mayıs 1963’te otuz iki bağımsız Afrika Devleti’nin katılımıyla, Addis Ababa’da toplanan konferansta, Afrika Birliği Şartı imzalanarak oluşturulmuştur. Teşkilatın amacı, üyeleri arasında iş birliğini, birlik ve dayanışmayı geliştirmek, yeni bağımsızlığını kazanan devletlerle Afrikalılararası ilişkileri kolaylaştırmak ve Afrikalılar için gerekli politikaların oluşturulmasında bir forum vazifesi görmektir. ABT Şartı, ayrıca, Afrika halkının meşru isteklerinin karşılanması için eşitliğin, özgürlüğün, adaletin, saygınlığın esas amaçları arasında olduğunu öngörmektedir.

Afrika Birliği Anlaşmasının yürürlüğe girmesi ve 2002 yılında Afrika Birliğinin kurulması ile ABT sona ermiştir.

1999’da yürürlüğe giren Amsterdam Antlaşması ile insan hakları, demokrasi, temel özgürlükler ve hukukun üstünlüğü ilkelerine verilen önem vurgulanmıştır.

1993’te yürürlüğe giren Maastricht Antlaşması’nda yaşama hakkı, özel yaşamın korunması hakkı, işkence yasağı, yargılanma hakkı, düşünce ve basın özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşleri hakkı gibi hak ve özgürlüklerden bahsedilmiştir.

Gerek devletlerarası başvurular ve gerekse kişisel başvurular bakımından, iç hukuk yollarının tüketilmesi ve iç hukuk yollarının tüketilmesi tarihinden itibaren altı aylık süre içerisinde İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’ne başvurunun yapılması gerekir.