Hükümlü ve Tutuklunun Hak ve Yükümlülükleri

Hükümlü, işlemiş bulunduğu fiilden dolayı hukuki açıdan başkasının haklarına zarar verdiği gerekçesiyle hüküm giyen ve hükümlü kılındığı süre ile toplumdan uzaklaştırılarak ıslah edilmeye çalışılan kişidir. 

Tutuklu, kesin bir hüküm ile mahkûm olmamakla birlikte özgürlüğü Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri doğrultusunda, belli koşullarla, Hâkim
veya mahkeme kararı ile kaldırılan kişidir.

Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m.100-108’de düzenlenmiştir.

Yaşam hakkın tanınması, ceza infaz kurumunda olan ve infaz kurumunun gözetimi altında bulunan hükümlünün, gerek üçüncü kişiler ve gerekse kendisi tarafından yaşamına yönelik olarak gerçekleştirilebilecek saldırılara karşı korunması ve bu kapsamda gerekli önlemlerin alınması yükümlülüğünü benimsemeyi gerektirir.

Devletin yükümlülüğüdür. 

Hükümlülerin insan onurunun korunması ilkesidir.

Üç kez görüşebilir.

Sıfır-altı yaş grubundaki çocuklar kalabilirler. 

Adalet ve Sağlık Bakanlıkları tarafından birlikte belirlenecektir. 

Şu kişilerdir;

1)Eş,

2)üçüncü
dereceye kadar kan ve kayın hısımları,

3)vasi veya kayyım,

4)zorunlu hâller dışında, bir daha değiştirilmemek üzere ad ve adresleri bildirilen en fazla diğer üç kişi. 

Mazeret izni için aranan koşullar şunlardır: 1) Hükümlülük süresinin en az onda birini iyi hal ile geçirmiş olma, 2)hükümlünün ana ve babasının,
eşinin, kardeşinin veya çocuğunun ölmesi veya 3) yaşamsal tehlike oluşturan ciddi veya ağır bir hastalığa tutulmuş olması, 4)hükümlünün sayılan
yakınlarından birinin zarara maruz kaldığı büyük yangın, deprem, su baskını gibi afetlerin meydana gelmesi, 5)hükümlünün talepte bulunması, 6) ilk iki hâlde kurum müdürünün önerisi ile Başsavcılığın onayının, üçüncü ve dördüncü hâllerde ise Başsavcılığın önerisi ile Adalet Bakanlığının onayının bulunması.

İş arama iznin amacı, hükümlülere normal yaşama dönüşlerini sağlama
ve iş bulma olanağının sağlanmasıdır. 

Hükümlülerin çalıştırılması, uslandırma rejiminin bir parçasıdır. 

Tutuklulara, ikinci derece dâhil kan veya kayın hısımlarından birinin ya da eşinin ölümü hâlinde, cenazeye katılması için, ceza infaz kurumu en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet başsavcılığının onayı ile soruşturmanın veya kovuşturmanın selameti ve güvenlik bakımından sakınca oluşturmaması koşuluyla, dış güvenlik görevlisinin refakatinde yol süresi dışında iki güne kadar izin verilebilir.

Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde hâkim veya mahkemesince kısıtlanabilir. 

Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı sınırlandırabilir. 

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olan hükümlüler bu şekilde çalıştırılamaz. 

Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan kurallarla belirlenen infaz ilkelerinin izlerini bulmak mümkündür. 

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Beyannamesi’nde geçmektedir. 

Ulusal ve uluslararası alanda olmak üzere çeşitlidir.