Aof Panel

S

İlkyardım nedir tanımlayınız?

İlkyardım herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.

S

İlkyardımın dört temel amacı nedir?

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak.
Yaşamsal fonksiyonların sürmesini sağlamak.
Durumun kötüye gitmesini engellemek.
İyileştirmeyi kolaylaştırmak.

S

Acil tedavi nedir tanımlayınız?

Acil tedavi, herhangi bir hastalık ya da kaza sonucunda sağlığı bozulan ya da hayatı tehlikeye girmiş kişilere tıbbi eğitim almış uzman kişilerce olay yerinde, ambulanslarda ya da sağlık kuruluşlarında ilaçlı ve tıbbi aletlerle yapılan girişimlerdir.

S

İlkyardım ve acil tedavi arasındaki farklılıklar nelerdir?

İlkyardım ve acil tedavi arasındaki farklılıklar ilkyardımın olay yerinde uygulanması, elde olan imkânlarla yapılması, ilaçsız uygulanması ve ilkyardım eğitimi almış kişilerce yapılmasıdır. Acil tedavi ise tıbbi eğitim almış sağlık personeli tarafından olay yerinde, ambulanslarda, sağlık kuruluşlarında, tıbbi malzemeler kullanılarak gerektiğinde ilaçla yapılan müdahalelerdir. İlkyardım eğitimi almış olan bir kişi, sağlık personelinin sahip olduğu yetkiye sahip olmaz. Ancak ilkyardım eğitimi alan kişiler, yaralılar arasında kimlere öncelik vereceğini, yaralının durumunu ve yaralanma derecelerini belirleme ve tıbbi yardım gelinceye kadar yapılabilecek en doğru işlemleri belirleyip yapabilme yeterliliğine sahip kişiler olmalıdır.

S

İlkyardımın temel uygulamaları nelerdir?

İlkyardımın temel uygulamaları Koruma, Bildirme ve Kurtarma’dır.

S

İlkyardımcı kendisinin ve yaralının/hastanın can güvenliğini göz önünde bulundurarak kalabalığı sakinleştirdikten ve, olay yerinden uzaklaştırdıktan sonra neler yapmalıdır

İlkyardımcı ve diğer insanlar için yaşamı tehdit edici bir durum (araç patlaması, trafik akışının devam etmesi, zehirli gazlar vb.) olup olmadığından
Yaralıya yaklaşmak için en güvenli ve hızlı yol hangisi olduğundan
Olay yerini daha güvenli hâle getirmek için neler (sigara içilmesine izin verilmemesi, kaza hâlinde gerekli işaretlemelerin yapılması, zehirli gazların olması durumunda havalandırmanın sağlanması gibi) yapılabileceğinden emin olup ona göre karar alıp uygulamaya geçmelidir.

S

Trafik kazasında alınması gereken önlemler nelerdir?

Bir araçla yolda giderken trafik kazası ile karşılaşıldığında, trafiği tehlikeye atmayacak şekilde kendi aracınızı park edip gerekli güvenliğinin (150-200 metreden görülebilecek şekilde ve gerekli işaretlemeler, aydınlatmalar vb.) alınmış olması gerekir. Aracınızın güvenliğini sağladıktan sonra, kaza yapan aracın yanına yaklaşırken aracın patlama, yanma, devrilme gibi olasılıkları kesinlikle göz önüne alınmalıdır. Özellikle patlama olasılığı yüksek olan araçlara yaklaşılmamalı derhâl ilgili kuruluşlara haber verilmelidir. Kaza yapan aracın kontağı kapatılmalı, el freni çekilmeli ve hareket etme olasılığı ortadan kaldırılmalıdır. Meraklı kalabalık derhâl uzaklaştırılmalı, olay yerinde sigara içilmesi önlenmeli, cep telefonu-çağrı cihazı gibi kıvılcım oluşturabilecek her türlü cihazı kullanmaktan kaçınılmalıdır. Araç içerisinde kalan kişilerin durumları değerlendirilmeli, gereksiz müdahalelerden kaçınılmalıdır.

S

112 acil yardım merkezini ararken dikkat etmemiz gereken unsurlar nelerdir?

112 acil yardımı kimin arayacağı net bir şekilde belirlenmelidir. Olay yerinde birden fazla kişi varsa ilkyardım bilmeyen bir kişinin araması tercih edilmelidir.
Sakin olunmalı ya da sakin bir kişinin araması söylenmelidir.
Kendimizi kısaca tanıtıp olayla ilgili doğru-düzgün bilgi verilmelidir.
Kesin yer ve adres bilgileri verilmelidir.
Hasta veya yaralıların sayısı ve durumları net olarak açıklanmalıdır.
Herhangi bir ilkyardım girişimi yapıldıysa nasıl bir yardım yapıldığı açıklanmalıdır.
112 acil yardım merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde yanıt verilmelidir.
112 acil yardım ekibi gelene kadar hasta veya yaralının yanından ayrılmamalıdır.
Kim olduğu ve hangi numaradan aradığı bildirilmelidir.

S

Elektrik kazalarında alınması gereken önlemler nelerdir?

Elektrik kazaları ile ilgili acil durumlarda kazazedeye müdahale etmeden önce elektrik akımı varsa kesinlikle kesilmeli ve kazazedeye elektrik iletkenliği olmayan maddelerle temas edilmelidir. Elektrik kazalarına bağlı oluşan yanıklara su ile müdahale etmekten kaçınılmalıdır.

S

112 acil yardım merkezini aramak için hasta veya yaralıyla ilgili sağlığı tehdit edecek hangi verilerin ya da şüphelerin elimizde olması gerekir?

Bilinçsizse ve uyarılarınıza tepki vermiyorsa
Ciddi bir yaralanma bulgusu varsa
Solunum güçlüğü ya da düzensizliği varsa
Göğsünde batma-ağrı-acı hissi varsa
Kanaması varsa
Karında ağrı-sertlik varsa
Kusması varsa
Zehirlenme bulguları varsa
Baş-boyun-omurilik zedelenmesi vars
Kırık-çıkık-burkulması vars
Yangın, elektrik çarpması veya trafik kazası mağduru ise 112 acil yardım merkezine derhâl haber vermek gerekir.

S

Kurtarma ile ilgili olarak ilkyardımcının yapması gerekenler nelerdir?

Hasta veya yaralının bilinç kontrolünü yapmalı,
Hasta veya yaralının durumunu solunum ve dolaşım yönünden değerlendirmeli,
Hasta veya yaralının korku ve endişelerini gidermeli,
Hasta veya yaralının yarasını görmesini engellemeli.
Hasta veya yaralıyı sıcak tutmalı,
Bilinci kapalı bir kişiye kesinlikle yiyecek-içecek gibi şeyler vermemeli,
Hasta veya yaralıyı gerekmedikçe hareket ettirmeden müdahale etmeli,
Hasta veya yaralıyı yatırarak müdahale etmeli,
Kırık yönünden değerlendirmeli
Hasta veya yaralının en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamalı ve 112 acil yardım gelmeden olay yerini terk etmemelidir

S

Kişilerde solunum olup olmadığını etkin biçimde değerlendirebilmenin en etkili yolu nedir?

Kişilerde solunum olup olmadığını etkin biçimde değerlendirebilmenin en etkili yolu aynı anda yapılan BAK-DİNLE- HİSSET yöntemidir.

S

Bedeni oluşturan temel sistemler nelerdir?

Hareket Sistemi
Dolaşım Sistemi
Solunum Sistemi
Sinir Sitemi
Boşaltım Sistemi
Sindirim Sistemi
Üreme Sistemi

S

Dolaşım sisteminin bedendeki görevi nedir?

1. Taşıma Görevi:

Besin maddelerini hücre ve dokulara taşımak; hücrelerde oluşan atık maddelerin atılması için böbrek, akciğer ve deriye taşımak.
Beden için gerekli olan oksijeni akciğerlerden hücrelere kadar taşımak; hücrelerde metabolizma sonucu oluşan karbondioksiti bedenden dışarı atmak için akciğerlere götürmek.
Çeşitli doku ve organlarca üretilip kana verilen hormon, enzim gibi yapıları hücrelere kadar iletmek

2. Düzenleme Görevi:

İçindeki amino asitler ve tamponlar aracılığıyla kanın asit-baz derecesini ayarlamak.
Suyu kullanarak beden ısısının düzenlenmesinde görev almak.
Sodyumu kullanarak bedenin sıvı ve elekt- rolit dengesini ayarlamak.

3. Savunma Görevi:

Kanamayı durdurarak, bedenden sıvı kaybını önlemek.
Yabancı mikroorganizma ve toksinlere karşı bağışıklık sistemi ile bedeni korumak.

S

Solunum sıklığı nedir, çocuklar, yetişkinler ve bebeklerdeki solunum sıklığı değerleri nelerdir?

Bir dakikada alınıp verilen solunum sayısına solunum sıklığı denir. Yetişkinlerde dakikada alınıp verilen soluk sayısı 12-20; çocuklarda 15-20, bebeklerde ise 18-25 arasındadır.

S

Merkezi sinir sistemi nedir, nelerden oluşur?

Dışarıdan kafatası ve omurlar tarafından koruma altına alınmış olan merkezî sinir sistemi beyin ve omurilikten oluşur. Kemiklerin hemen altında üç tabakadan oluşmuş beyin zarı vardır. Merkezî sinir sistemini çevreleyen ve onları yıkayan bir de beyin-omurilik sıvısı (BOS) vardır. BOS steril, renksiz ve çok az protein içeren bir sıvıdır. Sinir sistemininin yüzdürülerek kaldırılıp yerçekimine göre korunması, şok emicilik, kafa içi hacmini ayarlama ve sinir sisteminin çalışmasını düzenleme gibi BOS’un çok önemli görevleri vardır. Sinir sistemindeki kan damarlarının çeperleri özelleşerek kan-beyin engelini oluştururlar. Dolaşımdan gelen istenmeyen maddelerin merkezî sinir sistemine girmesi engellenmiş olur.

S

Boşaltım sistemimizin görevleri nelerdir?

Kanımızın tamamını önce süzmek, sonra yararlı olanları geri emmek
Bedende fazla olan (şeker, su, tuz gibi) maddeleri ve artık maddeleri (üre, aseton, asit) dışarı atmak
Bedenin su dengesini düzenlemek
Bedenin elektrolit dengesini düzenlemek
Bedenin asit-baz (pH) düzeyini düzenlemek
Hormon üretmek (renin, eritropoetin) ve aktifleştirmek (D vitamini)

S

Sindirim sistemi nelerden oluşur ve işlevini nasıl gerçekleştirmektedir?

Sindirim sistemi besinlerin alınması, sistem içinde hareket ettirilmesi, parçalanması, emilmesi ve artıkların atılmasını sağlar. Sindirim sistemi ağız, tükürük bezleri, yutak, yemek borusu, mide, ince ve kalın bağırsaklar, karaciğer, safra kesesi ve pankreastan oluşur.

S

Dişi ve erkeklerdeki birincil ve ikincil üreme organları nelerdir?

Üreme sistemi birincil üreme organları ve yardımcı üreme organları olarak incelenir. Erkekte birincil organ erbezleri (testisler)dir, dişide yumurtalıklar (ovaryumlar)dır. Bunlara gonatlar da denir. Bu organlar döl (sperm ve yumurta, bunlara gamette denir) üretirler. Erkek yardımcı (ikincil) organları döl kanalı (vas deferens), salgı bezleri (seminal vesiküller ve prostat) ve penisten oluşur. Dişi yardımcı organları follap tüpleri, döl yatağı (uterus) ve vajinadır.

S

Suda boğulma kazalarında alınması gereken önlemler nelerdir?

Suda boğulan biriyle karşılaştığınızda, çok iyi yüzme bilseniz bile çok temkinli yaklaşmanız gerekir. Boğulan kişi can havliyle kendisine doğru gelen kişinin kendisini kurtarma amaçlı geldiğini algılayamacağı için ilkyardımcıya sıkıca sarılarak ilkyardımcının da hareketsiz hâle gelmesine ve birlikte boğulmalarına neden olabilir. Ülkemizde bunun acı örnekleri sıklıkla yaşanmaktadır. Suda boğulmalarda ilk seçenek kişinin ulaşabileceği veya kişiyi su üstünde tutmaya yarayan bir nesnenin atılması (tahta, ip, plastik, yüzme simidi vb.) olmalıdır. Çevrede kayık ya da benzeri bir yüzme aracı varsa tercih edilmelidir. Bu maddelerin hiçbiri yoksa ve boğulan kişi sizden iri yarı ise yani sizi batırma ihtimali yüksekse ya da çok iyi yüzme bilmiyorsanız, müdahele etmeden, kişinin yakınında beklemelisiniz. Boğulan kişi (bilincini kaybedip ve hareketsiz kalıp) tam suya batacağı anda derhâl çıkarılmalı ve ilerdeki konularda anlatılacak olan ilkyardım girişimleri yapılmalıdır.

İlkyardıma Giriş