TEMEL İLK YARDIM BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 7

İlkyardımcılarda bulunması gereken özellikler şöyledir: Sakin, dengeli, kibar ve yardımsever olmalıdır. Sorumluluk alabilmelidir. Kendine güvenmeli ve çabuk karar verip hızlıca uygulayabilmelidir. Eldeki imkânları ve malzemeleri en iyi şekilde değerlendirebilmelidir. İyi bir iletişim becerisi olmalıdır. Çevresinde bulunan ilgisiz kişileri uzaklaştırabilmeli, onları yönlendirebilmelidir. İnsan bedeninin yapısı ve işleyişi hakkında yeterli bilgisi olmalıdır. Bilgisinin yeterli olmadığı anda gereksiz girişimlerden kaçınabilmeli, yardım isteyebilmelidir. 112 acil yardım personeli geldiğinde görevi onlara devretmeli, gerekli bilgilendirmeyi yapmalı ve onlardan yardım isteği gelmesi durumunda yardımcı olmaya devam etmelidir. Bu bilgiler haricinde IV hariç tüm verilenler doğrudur. Doğru cevap D'dir.

İlkyardım olay yerinde; acil tedavi ise olay yerinde, ambulansta ve acil tedavi ünitelerinde yapılır. İlkyardım eğitimi almış olan bir kişi, acil tedavi hizmeti veren sağlık personelinin sahip olduğu tüm yetkiye sahip olamaz. Acil yardımda tıbbi malzemeler kullanılarak gerektiğinde ilaçla müdahale yapılabilirken; ilk yardımda yapılamaz. İlkyardım eğitimi almış olan bir kişi, sağlık personelinin sahip olduğu yetkiye sahip olmaz. Ancak ilkyardım eğitimi alan kişiler, yaralılar arasında kimlere öncelik vereceğini, yaralının durumunu ve yaralanma derecelerini belirleme ve tıbbi yardım gelinceye kadar yapılabilecek en doğru işlemleri belirleyip yapabilme yeterliliğine sahip kişiler olmalıdır. İlkyardım tıbbi bakımın bir alternatifi olarak kesinlikle ele alınmamalıdır. Bu bilgiler ışığında C seçeneği doğrudur.

İlkyardımın temel uygulamaları Koruma, Bildirme ve Kurtarma’dır. Doğru cevap A'dır.

İlkyardım yaparken ilkyardımlık duruma düşülmemesi için ilkyardımın temel uygulamalarından "koruma" uygulamaları harekete geçirilmelidir. Doğru cevap B'dir.

Suda boğulmalarda ilk seçenek kişinin ulaşabileceği veya kişiyi su üstünde tutmaya yarayan bir nesnenin atılması (tahta, ip, plastik, yüzme simidi vb.) olmalıdır. Çevrede kayık ya da benzeri bir yüzme aracı varsa tercih edilmelidir. Bu maddelerin hiçbiri yoksa ve boğulan kişi sizden iri yarı ise yani sizi batırma ihtimali yüksekse ya da çok iyi yüzme bilmiyorsanız, müdahele etmeden, kişinin yakınında beklemelisiniz. Boğulan kişi (bilincini kaybedip ve hareketsiz kalıp) tam suya batacağı anda derhâl çıkarılmalıdır. Bu nedenle I ve II seçenekleri doğrudur.

İlkyardım sırasında bilinci kapalı olanlar, solunum zorluğu çekenler, çok şiddetli kanaması olanlar veya ağır yanığı olanlar önceliklidir. Hafif kanama, kırık-çıkık -burkulma veya basit yaralanmalar ise ikinci derece önceliklidir. Doğru cevap E'dir.

İlkyardımın ABC'sinde A, solunum yolunun kontrol edilmesidir. Herhangi
bir nedenden dolayı kişilerin solunum yolunun tıkanması sonucu (kan pıhtısı, lokma, diş kırığı, dil kökünün geriye kaçması gibi) nefes alma-verme işlemi ortadan kalkacağı için öncelikle yaralının ağzı içinde solunumu engelleyecek bir cismin var olup olmadığı kontrol edilir. Doğru cevap A'dır.

İlkyardımcıdan gelen tüm uyaranlara yanıt verenlere bilinci açık; sözlü uyaranlara yanıt verenlerde birinci derece bilinç kaybı sadece ağrılı-fiziksel uyaranlara yanıt verenlerde ikinci derece bilinç kaybı ve hiçbir uyarıya yanıt vermeyenlerde üçüncü derece bilinç kaybı var demektir. Doğru cevap D'dir.

Kasların kasılmasını sinir uyarıları sağladığından, istendiği zaman ve istendiği şekilde hareketi sağlayan çizgili kaslar istemli kaslar; ömür boyu aralıksız çalışan kalp, kan damarları, solunum organları, mide, bağırsak kasları istemsiz kasılan düz kaslardır. Doğru cevap A'dır.

Solunumda görev alan bu yapılar burun, ağız, yutak ve gırtlak üst solunum yollarını oluşturur.

Solunumda görev alan organlar soluk borusu, bronşlar ve akciğerler ise alt solunum yollarını oluşturur.

Bir soluk alma ile bir soluk verme birlikte bir solunum döngüsü oluşturur. Bebekler dakikada yaklaşık 18-25; çocuklar 15-20 kez ve yetişkinler 12-20 kez soluk alıp verir.

Kalp temel olarak damar ve oksijen üreten hücrelerden değil, temel olarak kastan ve elektrik üreten hücrelerden oluşur.

Bilinç kontrolünde önce kişiye yaklaşırken sözel uyarı vardır. ‘Nasılsınız, iyi misiniz, beni duyuyor musunuz’ şeklinde kişiye sorular sorulur. Sözel uyarılara yanıt yoksa yetişkinlerde ve çocuklarda bilinç omuz başlarından hafifçe vurarak; bebeklerde ise bebeğin ayak tabanına vurarak bilinci kontrol edilir.

Baş bölgesi, yüz ve boyun bölgesi, göğüs bölgesi, karın bölgesi, sırt bölgesi, kollar ve bacaklar elle yoklanarak ve gözle takip edilerek ikinci değerlendirme yapılır.

İkinci değerlendirme aşamaları aşağıda belirtilmiştir. • Kendini tanıtma, gerekirse eğitim durumunu ve çalıştığı yeri söyleme • Yaralının ismini öğrenme ve adıyla hitap etme • Hasta/yaralının endişelerini giderme • Nazik davranarak hastanın ya da yaralının güvenini sağlama • Olayın nasıl olduğunu sorma • Kişisel özgeçmişleri, kullandığı ilaçlar ve alerjisi olup olmadığını sorma • En son ve ne zaman ne yediklerini öğrenme • Bilinç düzeyi, anlama, algılama işlemleri • Solunum sayısı, ritmi, derinliğini tespit etme • Vücut ısısı, nemlilik, renk kontrol etme • Bedeni, baştan ayağa kontrol ederek durum değerlendirmesi yapma ve son olarak uygun pozisyon verme olarak sıralanır.

Kalp durmasının belirtileri bilinç kaybı, solunum olmaması, nabzın alınama ması, deri renginin solması ve cildin soğumasıdır.

Kısmi tıkanmalarda ilk yardım olarak, genelde öksürme refleksi ile yabancı cisimler rahatlıkla dışarı atılır. Öksürebilen bir hastaya asla fiziksel müdahalede bulunulmaz. Kişi öksürmeye teşvik edilir.

Bebeğin ağız içini kontrol ettikten sonra bebeğe yetişkinlerden ve çocuklardan farklı olarak 60 derecelik bir baş çene pozisyonu verir.

Kan hücreleri eritrositler, lökositler ve trombositlerdir. Eritrositler yani alyuvarlar, içlerinde bulunan hemoglobin molekülü sebebiyle kırmızı renkli, ortası basık, yanları şişkin kanda en fazla sayıda bulunan kan hücreleridir. Oksijen taşıyan hemoglobini bünyelerinde barındıran hücrelerdir.