TEMEL İLAÇ BİLGİSİ VE AKILCI İLAÇ KULLANIMI - Deneme Sınavı - 3

Serbest eczacıların en sık karşılaştıkları sorunlar dört ana başlık altında toplanabilir:
• Reçeteyle ilgili sorunlar,
• Hasta ile ilgili sorunlar,
• Hekimle ilgili sorunlar,
• Eczacıyla ilgili sorunlar

Toplumun ilaç kullanma davranışını etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bunlar şu şekilde
listelenebilir:
• Sağlıkla, tedavilerle ve ilaçla ilgili bilgi kaynakları ve niteliği
• Mevcut sağlık sistemi ve düzenleyici sistemler
• Sağlık personelinin bilgi, tutum ve davranışı
• İlacın maliyeti
• Kültürel faktörler
• Toplumdaki inanışlar
• Hasta ve sağlık personeli arasındaki iletişim
• Hasta destek sistemlerinin varlığı ve erişilebilirliği
• Halk eğitiminin niteliği
• Ticari promosyon
• Sağlık okuryazarlığı

Hemşireler, mesleki olarak taşıdıkları sorumlulukları bilmeli ve gereğini yapmalıdırlar.
AOİK’e yol açmamak için hemşirelerin üzerine düşen sorumluluklar şu şekilde
sıralanabilir:
• Hemşire hastaya ilaç uygulamadan önce, ilacın hekim tarafından isteminin yapıldığından
emin olmalıdır. Reçete edilmeyen bir ilacı uyguladığında mesleki ve yasal
sorunlar ile karşı karşıya kalacağının farkında olmalı ve bu tür uygulamalardan
kaçınmalıdır

• Güvenli bir uygulama için istemin yazılı alınması, hasta dosyasına kaydedilmesi ve
hekim tarafından imzalanması gerekmektedir. Elektronik istemlerin kullanıldığı
hastanelerde bu süreçte özel yazılımlar kullanılmaktadır.
• Hemşirenin, istem alma ve bir reçetede bulunması gereken temel bilgiler konusunda
bilgi sahibi olması gereklidir.
• Hastanın adı, ilacın adı, dozu, uygulama yolu ve zamanı, istemin verildiği ve sonlanacağı
zaman ve süreler, tam olarak hemşireden ne istendiği gibi noktalar hemşire
tarafından kontrol edilmelidir.
• Hemşire istemde eksik bilgi, okunaksız yazı veya kısaltmaları anlamama gibi bir
sorunla karşılaşırsa, mutlaka hekimle irtibata geçmelidir.
• Hemşire, istemde kullanılabilecek kısaltmaları doğru bilmelidir.
• Hemşire, benzer görünüme ya da benzer okunuşa sahip ilaçların istemi sırasında
daha dikkatli olmalıdır.
• Hemşirenin ilaç ile ilgili konulardan haberdar olması ve bilgilerini güncellemesi beklenir.
• Sadece acil durumlarda kullanılan sözlü istemler, istemi alan kişi tarafından hekim
istem formuna kayıt edilmelidir.
• Sözlü isteme ilacın adı, dozu, kullanım şekli, verilme zamanı ve süresi, istemi yapan
hekimin adı, istemin alındığı saat ve istemi alan kişinin adı yazılmalı ve sözlü
istemin doğruluğu hekime onaylatılmalıdır. Ayrıca hekim sözlü istemi, en geç 24
saat içerisinde yazılı hale getirmelidir.
• Tüm istem alma süreçleri için kurumsal talimatlar hazırlanmalı ve sağlık personeli
bu konuda bilgilendirilmelidir.
• Reçete yazma/istem yapma yetkisine sahip olan kişiler, acil durumlarda istem yapma
yetkisi olan kişiler, özel ilaçların isteminde izlenilmesi gereken yollar ve ilgili
mevzuat, protokoller ve kurumsal talimatlar, sağlık kuruluşu tarafından önceden
belirlenmeli ve sağlık personeli bilgilendirilmelidir

Tüm etkileşmeleri bilmek mümkün değildir. Fakat ilaç etkileşimleri konusunda önlem
almak mümkündür. Bu amaçla uygulanması gereken akılcı yaklaşımlara aşağıdaki örnekler
verilebilir:
• Etkileşme riski düşük, en güvenli ilaçlar tercih edilmelidir.
• Tedavide kullanılan gereksiz ilaçlar, tedaviden çıkartılmalıdır.
• Tedaviye yeni eklenen ilaçlar, düşük dozla başlanmalı ve doz yavaş yavaş artırılmalıdır.
• Çoklu ilaç kullanımı ya da ilaç ve diğer madde kullanımı sırasında ilaç toksisitesi
veya etkisizlik görülürse “ilaç etkileşmesi” değerlendirilmelidir.
• Sık reçete edilen kişisel ilaçların olası etkileşimlerine ait bir liste oluşturulmalıdır.
• Hekimler, hasta ile her karşılaşmalarında hastaların aldığı tüm ilaçları, ilaç dışı
ürünleri ve yaşam tarzı değişikliklerini sorgulanmalıdır.
• İlaç etkileşmesine neden olabilecek, hastadan veya ilaçtan kaynaklanan nedenler
dikkate alınmalıdır.
• Geriatrik hastalarda, eliminasyon organı bozukluğu olanlarda, terapötik penceresi
dar ilaç kullananlarda ya da polifarmasi gibi durumlarda ilaç etkileşimleri riskinin
artacağı unutulmamalıdır.
• Hastalar, kendilerine reçete edilen ilaçlar konusunda ayrıntılı şekilde bilgilendirilmelidir.
Beklenmedik bir bulgu oluştuğunda ya da yeni bir ilaç veya bitkisel ürün
kullanımı söz konusu olduğunda, bu durumu hekimlerine aktarmaları gerektiği
hastalara hatırlatılmalıdır.
• Birden fazla hekim kontrolünde olan hastaların, ilaçlarını aynı eczaneden almaları,
hekimin bilgisi dışında olan potansiyel bir etkileşmenin eczacı tarafından yakalanabilmesine
olanak sağlar.
• Etkileşme potansiyeli yüksek bir ilaçla tedavi yapılırken, mümkünse terapötik ilaç
izlemi yapılmalıdır.

Farmakoterapi konusu incelendiğinde, ilaçla yapılan tedavinin üç seklini ayırt etmek mümkündür. Bunlar II. Radikal tedavi, III. Palyatif tedavi ve IV. Semptomatik tedavidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

İlaçlar, hazırlanış şekillerine göre ofisinal ilaç, majistral ilaç ve müstahzar ilaç olmak üzere üç sınıfa ayrılırlar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Organizmanın ilaca ne yaptığı farmakokinetiğin, ilacın organizmaya ne yaptığı ise farmakodinaminin konusudur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Elektronik  bitkisel (nebati) ürünlerin günlük hayattaki kullanım alanlarından biri değildir.

Etki sağlayacak etken maddelerin kimyasal yapıları bilinmesi gereklidir.

Aspirin ilacının etken maddesi asetil salisilik asittir.

Verilen ifade farmakope tanımıdır.

Gübre Türk Farmakopesi’ndeki tanıma göre bitkisel drogları oluşturan unsurlardan biri değildir.

Uygun boyuta getirilmiş drog ve su, oda ısısında ara sıra çalkalanarak birkaç saat bekletildikten sonra süzülmesine Maserasyon denir.

Bitkisel ilaçlarda ücret kaliteyi etkileyen başlıca faktörlerden biri değildir.

Uzun süreli ve yüksek dozda kullanım  bitkisel ilaçlarda etkinliği etkileyen faktörlerden biridir.

Finansal destek bitkisel ürünün tedavide kullanılabilmesi için yerine getirmesi gereken şartlardan biri değildir.

"Bir bitkisel ürün etiketinde “doğal” olduğunun yazıyor olması, o ürünün güvenli olduğu anlamına gelir" akılcı bitkisel ürün kullanımında dikkat edilmesi gereken durumlardan biri değildir.

Alman araştırmacı George Maurice Ebers tarafından 1862 yılında Mısır’da bulunan
Ebers papirüsü, eczacılık yönünden büyük önem taşımaktadır. Adasoğanı, ardıç meyvası, ban otu, çiğdem, hintyağı, centiyane, keten tohumu, kişniş, mürver, nar kabuğu, safran, sarısabır ve terementi reçetelerde en çok rastlanan bitkisel droglardır.

Diüretik: İdrar artırıcı

Bir maddenin ilaç olarak tanımlanabilmesi için taşıması gereken özellikler şu şekilde sıralanabilir;