TEMEL İLAÇ BİLGİSİ VE AKILCI İLAÇ KULLANIMI - Deneme Sınavı - 29

1 g'ın üzerindeki dozlarda hamilelik döneminde kullanımı tavsiye edilmeyen sakıncalı bitkilere (droglara) örnekler;  sarısabır, kereviz, ayıüzümü, kadıntuzluğu (karamuk), hodan (sığırdili), çiğdem, safran, deniz üzümü, meyan, peru çayı (mate), adi ardıç, çemenotu, ısırgan, zencefil, sarımsak, İskenderiye ve Hindistan sinameki, sarı kantaron, maydanozdur. Doğru seçenek D'dir.

Bitkisel ürünlerin kullanımının çok yoğun olduğu ülkemizde, sağlık çalışanlarının bu ürünler hakkında kullanıcıları bilinçlendirerek, yaşanabilecek sorunların önüne geçilebilmesi mümkün olabilir. Bu tip ürünlerin yaygın olarak kullanıldığı Almanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerinde ve Çin’de tedavi amaçlı bitkisel ürünler, gerekli eğitimi almış doktorlar tarafından reçete edilebilmekte ve sağlık güvencesi sistemi ile bu reçeteler ödenebilmektedir. Doğru seçenek B'dir.

Günlük beslenme amaçlı kullanılan çok sayıda baharat ya da sebze fazla miktarlarda tüketildiği takdirde rahim hareketlerini arttırarak düşük riskine neden olabilmektedir. Örneğin; yemeklerde, salatalarda ya da çay olarak tüketilen maydanoz yapraklarında bulunan apiol denilen madde düşük riskine neden olabilen bir maddedir. Doğru seçenek E'dir.

Avrupa Farmakopesi’nde yer alan bazı drog, bitkisel preparat örneklerinin Türkçe ve Latince karşılıkları şöyledir; Bitkisel drog preparatları (Plantae medicinalis preparatore), bitkisel droglar (Plantae medicinalis), tıbbi çaylar (Plantae ad ptisanam), sıvı ekstreler (Extracta fluida) ve yumuşak ekstreler (Extracta spissa). Doğru seçenek C'dir.

Organizmadaki yapı ve işlevleri etkileyerek biyolojik bir yanıt oluşturan doğal, yapay veya yarı yapay kimyasal maddeye, etkili madde, etkin madde, etkin farmasötik bileşen denilmektedir. Doğru seçenek A'dır.

Terapötik ya da biyolojik eşdeğerlik, farmasötik eşdeğer olan müstahzarların, tedavi ya da başka bir tıbbi amaçla kullanıldığında aynı etkiyi göstermeleri ve aynı oranda güvenli olmalarını belirtir. Doğru cevap B'dir.

Terapötik eşdeğerliktir. Doğru cevap A'dır.

Mutlak biyoyararlanım, incelenen ilacın biyoyararlanımının, ilacın içerdiği etkin maddenin, aynı molar dozda intravenöz (damar içi) yolla verildiğinde elde edilen biyoyararlanımla oranlanmasıyla bulunur. Doğru cevap C'dir.

Biyoyararlanıma ait olan dissolüsyon testi, mide veya bağırsak suyunun taklit edildiği ortamlarda ve 37°C sıcaklıkta çözünme hızını ölçmek için kullanılır. Doğru cevap D'dir.

In vitro deneylerde bulunan sonuçlar, klinik deneylerde de aynı sonucu vermeyebilir; fakat nispeten kolay ve daha az maliyetlidirler. Sadece katı dozaj formlarına uygulanabilirler. Doğru cevap D'dir.

Orijinal ilaç, referans ilaç ya da ürün alanında geliştirilmiş ilk ürün olan ve gerekli etkinlik ve güvenlik testlerini geçerek ilaç firması tarafından satışa sunulmuş olan müstahzardır. Doğru cevap A'dır.

İlaç üretiminde kullanılan maddelerin analiz yöntemlerinin açıklandığı, bilimsel olarak
uyulması gereken kuralları ve yöntemleri kapsayan resmi kitaplara farmakope denir. Doğru cevap A'dır.

Organoleptik kontrol, farmasötik su kontrollerinde arıtılmış sulara yönelik yapılan kontroller arasında yer alır. Doğru cevap C'dir.

Viskozite tayini, sıvı farmasötik formlara uygulanan kontroller arasında yer alır. Doğru cevap E'dir.

Flokülasyon, terimi parçacıkların birbirine zayıf bağlar oluşturarak bağlanmasıyla flok adı verilen kümeleri oluşturmasını, koalesans ise damlacıkların bir araya gelerek büyük damlalar meydana getirmesini ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Artan nüfusun sağlık gereksinimini sağlamak için ilaç firmalarının Ar-Ge yatırımlarını arttırması beklenmektedir. İlaç firmalarının Ar-Ge yatırımlarını etkileyen unsurlar arasında nitelikli iş gücü, klinik deney yapabilme altyapısı, uygun mevzuat ve kamunun desteğini alma olmazsa olmaz unsurlardır. Doğru cevap D'dir.

Yenilik, endüstride uygulanabilirlik ve 10 yıl koruma süresi, dünya çapında yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlayan sınai mülkiyet hakkı olan Faydalı Model'in içerikleri arasında yer alır. Doğru cevap D'dir.

İlaç biçiminin ortaya çıkışından dağıtımına kadar geçen her aşamanın uygun, geçerli, güvenilir olarak meydana geldiğini takip etme ve soruşturma işlemine validasyon (geçerliliğini kanıtlama) denir. Üretim süreçlerinde kritik adımlar ve yöntem değişiklikleri doğrulanmalı yani valide edilmelidir. Doğru cevap B'dir.

Farmakope: İlaçların ve ilaç etken maddelerinin canlıların hastalıklardan korunması ve hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılabilmesi için taşıması gereken özelliklerin yer aldığı resmi nitelik taşıyan kaynaklardır. Her ülkenin bilim uzmanlarınca hazırlanmakta ve belirli zaman aralıklarında güncellenmektedir.

Gastrointestinal sistemin fonksiyonlarına özgü bazı farklılıklar nedeniyle oral yolla kullanılan ilaçların absorpsiyonu değişebilmektedir. Aşağıda sıralanan farklılıklar yenidoğan ve bebeklik döneminde daha belirginken, yaşın ilerlemesi ile azalmaktadır:
• Midenin boşalma süresi daha uzundur.
• Barsak peristaltizmi yaşamın ilk haftalarında yavaş ve düzensizdir.
• Mide asid salgısı yetersizdir.
• Yenidoğanda mide suyu nötraldir. 3. yaşta ise mide suyunun asiditesi erişkinlerdeki değere ulaşır.

Doğru cevap A'dır.