TEMEL İLAÇ BİLGİSİ VE AKILCI İLAÇ KULLANIMI - Deneme Sınavı - 25

Bağışıklık sisteminin normalin üzerinde çalıştığı otoimmün hastalıklarda vücudun kendi doku ve organları zarar görmeye başlar. Otoimmün hemolitik anemi, idiopatik trombositopenik purpura, sistemik lupus eritematozus, ülseratif kolit, Hashimoto tiroiditi gibi çeşitli otoimmün hastalıkların tedavileri için bağışıklık sistemini baskılayan immünosupresan ilaçlar kullanılır. Doğru seçenek B'dir.

İnsülinin salınımında ve/veya işlevlerinde oluşan bozukluklar sonucu karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmalarındaki düzensizlik ve hiperglisemi ile ortaya çıkan metabolik hastalığa Diabetes mellitus adı verilmektedir. Doğru seçenek A'dır.

Adrenal korteks tarafından salgılanan aldosteron ve kortizol gibi steroid yapılı hormonlar ve bunların sentetik analogları olan ilaçlara kortikosteroidler adı verilmektedir. Doğru seçenek D'dir.

Diyetle alınan iyot miktarının yetersizliği ve tiroid hormonunun yeteri kadar sentezlenememesi gibi nedenlerle tiroid bezinin büyümesine basit (endemik) guatr denilmektedir. Doğru seçenek E'dir.

Psikiyatrik ve nörolojik hastalıklar içerisinde, major depresyon, atipik depresyon, distimik bozukluk, şizoaffektif bozukluğun depresif dönemi, post-psikotik depresyon, kronik yorgunluk sendromu, mevsimsel duygulanım bozukluğu gibi çeşitli depresif bozukluklar, bipolar hastalığı, anksiyete, obsesif-kompulsif bozukluk, panik hastalığı, çeşitli fobiler, post-travmatik stres bozukluğu, psikoz, şizofreni, Alzheimer, demans, Parkinson, epilepsi ve uyku bozuklukları bulunmaktadır. Menenjit ise bakteriyel bir enfeksiyondur. Doğru seçenek B'dir.

Hastalık nedeninin tamamen ortadan kaldırıldığı ve tam bir iyileşmenin sağlandığı ilaçla yapılan tedavi şekline radikal tedavi adı verilir. Örneğin, idrar yolunda bakteriyel kaynaklı enfeksiyon gelişen bir hastanın, uygun antibiyotik ilacı kullanarak eski sağlığına tekrar kavuşması durumunda radikal bir tedaviden söz edilir.

Eczacılık, kimya ve boya endüstrisinde kullanılan bitkisel, hayvansal veya madensel ilkel maddelere drog denir.

Genellikle bitkisel (nadiren hayvansal) drogdan alkol, eter-alkol veya su-alkol ile ekstraksiyon yoluyla hazırlanan preparattır.

İngiltere’de keşfedilen penisilinin Amerika’da büyük miktarda elde edilebilmesi ve Amerika’nın savaştan sonraki sosyal üstünlüğü, ilaç endüstrisin de Amerika’nın hızlı bir şekilde ilerlemesini sağlamıştır.

İlaç firmalarının Ar-Ge yatırımlarını etkileyen unsurlar arasında nitelikli iş gücü, klinik deney yapabilme altyapısı, uygun mevzuat ve kamunun desteğini alma olmazsa olmaz unsurlardır.

Patent, buluşun, üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak üretilmesini, kullanılmasını veya satılmasını, sınırlı bir yer ve süre için engellemek amacıyla, buluş sahibine tanınan tekel hakkıdır.

• Ürün Patentleri

 Molekül Patenti  Türev Patenti  Kristal Form (Polimorf) Patenti  Etkin Madde Karışım Patenti

Validasyon, bir ilaç üretim tesisinde, sistemin yapması gerekeni ve bekleneni yaptığı- nın, ölçütlere göre saptanması, kanıtlarla doğrulanması ve belgeler ile ispatlanmasıdır.

GMP’yi sağlamak için aşağıda verilmiş olan kolaylaştırıcı kurallara dikkat etmek gerekir. Bunlar;

• Uygun nitelikli ve eğitimli personel, • Yeterli tesis ve alan, • Uygun donanım ve işlevler, • Doğru materyaller, kaplar ve etiketlerdir

Numune koyulan kapların etiketlerinde belirtilen hususlar: • Maddenin adı ve numune numarası,

• İmalatçının veya satıcının adı, • Üretim ve son kullanma tarihi, • Saklama şartları, • Miktarı (g, mL, ünite, birim), • Numunenin alındığı tarih, İmalatçının seri ve kod numarası, • Numuneyi alanın adı.

Etkin maddelerden saklanacak miktar, analizler için kullanılacak miktarın en az iki misli olmalıdır.

Kanser hastalığı ile ilişkili olarak cerrahi tedavi, kansere dönüşme olasılığı yüksek olan dokuların çıkartılması ile kanseri önlemek (profilaktik cerrahi), kanserin tanısını koymak ve vücudun diğer bölgelerine yayılımını belirlemek (diyagnostik cerrahi), dokuda yer alan tüm kanser hücrelerini vücuttan uzaklaştırmak (kuratif cerrahi), hastanın şikayetlerini azaltmak (palyatif cerrahi), diğer tedavi yaklaşımlarına destek sağlamak (suportif cerrahi), daha önce ameliyat edilmiş bölgenin görümünü düzeltmek ve dokuları yenilemek (rekonstruktif cerrahi) gibi pek çok nedenle uygulanabilir.

İlaçlar; elde edildikleri kaynaklara, kullanım amaçlarına, kimyasal yapılarına, etki yörelerine ve hazırlanış şekillerine göre sınıflandırılırlar.

Eczacılık, kimya ve boya endüstrisinde kullanılan bitkisel, hayvansal veya madensel ilkel maddelere drog denir. Doğru cevap E'dir.

Kendisi etkili olmadığı hâlde, etkili ve önemli ilaç etkin maddelerinin yarısentez yoluyla
elde edilmesinde başlangıç maddesi olarak kullanılan doğal ürünlere en çarpıcı örnek,
fitosterollerdir. Doğru cevap A'dır.