TEMEL İLAÇ BİLGİSİ VE AKILCI İLAÇ KULLANIMI - Deneme Sınavı - 14

1938 yılında sülfonamid grubu antibakteriyel ilaçlar yeni keşfedilmiştir.

Birinci Dünya Savaşında ve öncesinde, dünyada ilaç endüstrisi ve yeni ilaç keşieri
yönünden Almanya en önde gelen ülke olmuştur.

Toplam ilaç satışının yaklaşık %46’sını ve yeni ilaçların da
%65’ini, ilaç pazarına Amerika Birleşik Devletleri (ABD) sağlamaktadır

İlaç Patent Türleri
• Ürün Patentleri
• Molekül Patenti
• Türev Patenti
• Kristal Form (Polimorf) Patenti
• Etkin Madde Karışım Patenti
• Formülasyon Patenti
• Endikasyon Patenti
• Proses Patenti

Ambalajlama İşlemleri
• Çapraz bulaşma, karışma ve yerine kullanma risklerini asgariye indirmek için gerekli
itina gösterilmeli ve uyarı kitapçığı hazırlanmalıdır.
• Ambalajlanacak ürünler arasında gözle görülebilecek kadar fiziksel bir ayrım yoksa
farklı ürünler, farklı mekanlarda ambalajlanmalıdır.
• Ambalajlamaya başlamadan önce, ambalajlama hattındaki cihazların bakımı, temizliği
yapılmalıdır. Ayrıca ambalajlama hattında daha önce kullanılan bir ürün
veya materyal kalıntısı mevcutsa, ilgili hattın bu kalıntılardan arındırılmış olduğu
kontrol edilmelidir.
• İşlem gören ürünün ismi ve seri numarası, her bir ambalajlama istasyonu veya hattında
gösterilmelidir.
• Ambalajlamada kullanılacak malzemeler ve yarı ürünler ambalajlama bölümüne
teslim edilirken miktarına, tanımlamasına ve ambalajlama yönergelerine uygunluğu
kontrol edilmelidir.
• Dolum yapılacak kaplar, dolum öncesinde temiz olmalıdır.
• Dolum ve kapatma (sıvama)işlemisonucu hemen etiketleme yapılmalıdır. Yanlış etiketlemenin
vuku bulmaması için, önceden hazırlanmış yönerge talimatları uygulanmalıdır.

Her sanayi kuruluşunda doğrudan genel müdüre bağlı, yetişmiş kişiler tarafından yürütülüp
denetlenen, bağımsız bir kalite kontrol laboratuvarı bulunur. Temel görevleri şunlardır:
• Özellik belgelerini hazırlamak,
• Her test ve analiz için yazılı uygulama yöntemleri hazırlamak,Ana ilkel maddeleri kabul etmek veya reddetmek,
• Yarı mamulleri kabul etmek veya reddetmek,
• Ambalaj, kap ve etiketleri kabul etmek veya reddetmek,
• İmalatı bitmiş her seri maddeyi kabul etmek veya reddetmek,
• Yarı mamul ve mamul maddelerin depolanma koşullarını saptamak,
• Stabilite (kararlılık) testleri ile son kullanma tarihlerini ve yarılanma sürelerini tespit
etmek,

Türkiye’de GMP denetimi, 2009 yılında yürürlüğe girmiştir.

Numune alınan her kap, sıkıca kapatılıp ağzı mühürlendikten sonra üzerine etiket yapıştırılır.
Bu etikette aşağıdaki bilgiler yer almalıdır:
• Madde veya ürünün adı ve numarası, örnek numarası,
• Parti (lot) veya kazan (seri) numarası,
• Ürün ise imalatın bitim tarihi,
• Numunenin alındığı zaman ve tarih,
• Numuneyi alan ve o andaki kontrolör.

İlacın burun mukozasına uygulamasıdır. Burun ve sinüs bölgesindeki enfektif ya da inflamatuar nitelikli hastalıkların lokal tedavisi için burun damlaları ya da burun spreyleri intranazal yolla uygulanırlar. Aspire edilmeleri durumunda lipid pnömonisine neden olma olasılıkları nedeniyle, yağlı solüsyonların ve merhemlerin intranazal yolla uygulanması tercih edilmez.

İlaçların dağılımı, bazı fizyolojik engeller tarafından da sınırlandırılabilir. Bunlardan ilki, santral sinir sistemine yalnızca lipofilik özellikteki ilaçların geçişine izin veren “kan beyin engeli”dir.

Bir ilacın ya da metabolitinin molekülüne, bir radikalin veya endojen bir maddenin molekülünün kovalent bağ ile bağlanması olayıdır. Dolayısıyla konjugasyon olayı, aslında bir sentez reaksiyonudur. İlaç molekülleri, metil grubu, asetil grubu, sülfat, glutatyon, amino asit ve glüküronik asit gibi çeşitli gruplar ile konjuge edilerek metabolize edilirler.

İlaçlar vücutta eksik olan endojen maddenin eksikliğini gidererek etki gösterebilirler: İlaçlar, vücutta eksik olan endojen maddelerin yerini alarak etki gösterebilirler. Örneğin, tip I diyabet hastalarının yaşamlarına devam edebilmeleri için dışarıdan düzenli olarak insülin hormonu almaları gerekir (hormon replasman tedavisi).

İlacın şeklinin ilaç etkisinin değişmesi ile bir bağlantısı bulunmamaktadır.

İlaçlar hastalığa neden olan maddeyi bağlayıp etkisizleştirerek etki gösterebilirler. Örneğin, akut arsenik, civa, altın ve kurşun zehirlenmelerinde antidot olarak kullanılan dimerkaprol, bu ağır metaller ile şelat oluşturarak onları dokulardan uzaklaştırır.

İlaç molekülünün, NADPH, FAD ve diğer flavinlerin yardımıyla indirgenmesi olayıdır. Aldehidlerin alkollere, azo grubunun aminlere, nitro grubunun amin ya da hidroksilamine dönüşümü, ilaç metabolizasyonu sırasında görülen başlıca indirgenme reaksiyonlarıdır.

Drog: Doğal maddelerden elde edilen ve tedavi amacıyla kullanılan ilaç hammaddesidir.

Alman Araştınmacı George Maurice Ebers tarafından 1862 yılında Mısır da bulunan Ebers papirüsü, eczacılık yöhünüden büyük önem taşımaktadır.1875 yılında yayınlanan bu papirüste, 700 kadar bitkisel, hayvansal ve madensel drog ve800 den fazla reçete bulunmaktadır.

Hekimliğin babası olarak kabul edilen Grek Hekim Hippokrates (MÖ 460-377) Hekimliği dinden ayırıp ilmi esaslara bağlamıştır. Hippokrates in eserlerinde, çoğunluğunu bitkisel drogların oluşturduğu 400 drog bulunmaktadır.

İlk zamanlar antidot olarak özellikle zehirli hayvan sokmalarına karşı kullanılan TİRYAK, zamanla her derde deva bir ilaç olarak ün kazanmıştır. Venidik, Paris gibi Avrupanın bazı Şehirlerinde yılın belli günlerinde, özel törenler ile tiryak hazırlanır ve eczanelere venrilirdi. Kanuni Sultan Süleyman tarfından annesi Hafsa sultan için 1539 yılında Manisa de yaptırılan darüşşifanın ilk başhekmi Merkez Efendinin hazırlayıp halka dağıttığı Mesir Macunu olarak bilinen macun da bir çeşit tiryak olup ilk formülünde 41 drog bulunuyordu.

İlk haskalık iyileştiricilerin ilaç kullanmaya başlamaları ile eczacılık  mesleği  Ortaçağ da Avrupa da doğmuştur.