TEMEL İDARE HUKUKU

Disiplin hukukunda öngörülen yaptırımlar da, ceza hukukunda öngörülen cezalar gibi, kişilerin bazı fillerini müeyyideye bağlamaktadırlar. Bu yönü itibariyle birbirine benzemektedirler. Ancak bazı noktalardan farklılıklar taşımaktadırlar. Örneğin muhatap, uygulayan merci, amaç ve yorum açısından farklar bulunur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Disiplin yaptırımı gerektiren bir fiil, aynı zamanda ceza hukuku anlamında suç sayılıp cezayı gerektiren bir fiil olabilir. Bu durumda memur hakkında hem disiplin soruşturması hem de ceza kovuşturması yürütülür. Burada disiplin yaptırımının, cezadan bağımsızlığı esası geçerlidir. Ayrıca ceza yargılaması sonucunda fiilin suç sayılmaması, fiilin suçun unsurlarını ihtiva etmemesi, delil yetersizliği gibi sebeplerle beraat kararı verilmesi, aynı fiil için disiplin müeyyidesi uygulanmasına engel teşkil etmez.

Doğru cevap E şıkkıdır.

DMK'da yer alan "Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir" ilkesi, alt ceza uygulaması ile alakalıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

DMK özürlü olarak beş gün işe gelmemeyi aylıktan kesme cezasının uygulanacağı durumlardan saymamıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Özürsüz olarak bir yılda toplam en az 20 gün göreve gelmemek devlet memuriyetinden çıkarma yaptırımının uygulanmasına yol açabilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

“Uyarma”, “kınama” ve “aylıktan kesme” cezaları “disiplin amiri” tarafından verilir. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, atamaya yetkili amirler, devlet memurluğundan çıkarma cezası ise memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu tarafından verilebilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Disiplin cezası gerektiren fiilin işlendiğinin disiplin amirince öğrenildiği tarihten itibaren uyarma cezasında, bir ay içinde, disiplin soruşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Doğru cevap A şıkkıdır.

Aynı cezayı gerektiren farklı fiillerin üçüncü defa işlenmesi hâli genel tekerrürdür. Genel tekerrürün gerçekleşmesi için şu şartlar gerçekleşmelidir: aynı disiplin cezasını gerektiren üç fiil bulunmalıdır; ilk iki fiil dolayısıyla verilen disiplin cezaları kesinleşmiş ve uygulanmış olmalıdır; üçüncü fiil işlendiğinde tekerrür gerçekleşmiş olur ve bir derece ağır disiplin cezası tatbik edilir. Dolayısıyla genel tekerrür için ilk fiil dolayısıyla verilen disiplin cezası kesinleşmiş ve uygulanmış olmalıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

657 sayılı Kanunun 12. maddesi, memurların idareye karşı hukuki sorumluluğu bakımından “maddi hüküm” niteliğindedir. İdare bu hükme dayanarak memura karşı tazminat davası açabilecektir.

Memurun idareye karşı verdiği zararlar bakımından “genel hükümlere” yani Borçlar Hukukundaki haksız fiil hükümlerine göndermede bulunulmuştur. Bu nedenle de açılacak davalar, adli yargıda görülecektir.

Sorumlu olan kamu görevlisi, devlet memurudur. Sözleşmeli personel ve işçiler buradaki sorumluluk hükümleri kapsamı dışındadır.

Tespit edilen zarar anlaşma, sulh ve dava yöntemlerinden biri ile tahsil edilir.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Disiplin yaptırımları idari makamlar tarafından tatbik edildiğinden, idari işlem olduğundan idari yargı yerleri nezdinde yargısal denetime tabidirler. Cezalar ise zaten yargı yerlerince verildiğinden, disiplin müeyyidelerindeki gibi bir yargısal denetimden söz edilemez.  Burada kanun yollarına başvurma söz konudur.

Ceza hukukunda geçerli olan ilkelerden bazıları, disiplin hukuku bakımından da temel ilke niteliğindedir. Kanunilik ilkesi, bir fiil için bir yaptırım ilkesi, gizlilik ilkesi, gerekçe ilkesi bunlardan birkaçıdır. Tasarruf ilkesi ise medeni yargılamaya ilişkin bir ilkedir.

Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve hallerden bazıları şunlardır:

Disiplin soruşturması, soruşturma kararı ile başlar. Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Soruşturmayı yapanın veya yetkili disiplin kurulunun 7 günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmayan memur, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır”. “Uyarma”, “kınama” ve “aylıktan kesme” cezaları “disiplin amiri” tarafından verilir. Memuriyetten çıkarma cezalarında altı
ay içinde disiplin kovuşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Bu nedenle A, B, C ve D seçenekleri yanlış bilgi içermektedir.

Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Disiplin cezası gerektiren fiilin işlendiğinin disiplin amirince öğrenildiği tarihten itibaren; memuriyetten çıkarma cezalarında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir (m135).

Belediye başkanları belediye meclis üyeleri, il genel meclisi üyeleri ile köy ve mahalle muhtarları kanunun kapsamındadır. Cumhurbaşkanı, Bakanlar ve milletvekilleri gibi kamu görevlileri de 4483 sayılı Kanun kapsamı dışındadır. Kanunlarda özel düzenlemeler bulunan hâkim ve savcılar, silahlı kuvvetler mensupları ve öğretim elemanları, doğrudan 4483 sayılı Kanun kapsamına girmemektedirler.

İtiraz süresi yetkili merciin kararının tebliğinden itibaren on gündür (m.9/2). Bu süreden sonra verilen itiraz dilekçeleri hukuken geçersizdir.