TEMEL İDARE HUKUKU

Cumhurbaşkanına verilen idari nitelikteki görev ve yetkilerden bir tanesi yönetmelik çıkarmaktır. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

Cumhurbaşkanının yargılaması, Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesinde yapılır. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

En yüksek devlet memuru olan İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve ona karşı sorumludur. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

İdari İşler Başkanlığı bünyesinde şu birimler bulunmaktadır: (1) Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, (2) Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, (3) Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü ve (4) Destek ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Bakanların idari görev ve yetkileri arasında devlet tüzel kişiliğini temsil yetkisi, hiyerarşi yetkisi, harcama yetkisi ve idari vesayet yetkisi bulunduğu için doğru cevap D şıkkıdır.

Merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek yetkisi Sayıştay'a aittir. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Ekonomik ve sosyal politikaların oluşturulmasında Cumhurbaşkanına istişarî nitelikte görüş bildirmek amacıyla Ekonomik ve Sosyal Konsey kurulmuştur. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Vali ildeki yerinden yönetim idareleri (örneğin belediyeler) üzerinde kanunun öngördüğü idari vesayet denetimlerini yerine getirir. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

İl Özel İdaresinin organları arasında İl Genel Meclisi, İl Encümeni ve Vali bulunur. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Düzenleyici ve denetleyici kurumlardan birisi Sermaye Piyasası Kurulu'dur. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

Düzenleyici ve denetleyici kurumların yürütme organına karşı bağımsızlıkları söz konusu olup hukuk devleti ilkesi ve Anayasa'nın 125. maddesinde yer alan idarenin hertürlü eylem ve işleminin yargısal denetime tabi olması gerektiği kuralı çerçevesinde idari bir aygıt olan bu kurumların da eylem ve işlemleri yargısal denetime tabidir.

Yükseköğretim Kurumu bilimsel kamu kurumları arasında yer alır. Dolayısıyla 5018 sayılı Kanunun III sayılı cetvelinde sayılan 10 adet düzenleyici ve denetleyici kurumlardan biri değildir.

Köydeki kadın ve erkek bütün seçmenlerden oluşan köy derneğinin; köyün isteğe bağlı işlerini zorunlu iş hâline getirmek yanında bir diğer görevi de muhtarı ve ihtiyar heyetini seçmektir.

Anayasanın 127. maddesine göre, mahallî idareler Cumhurbaşkanının izni ile birlik kurabilirler. Mahallî İdare Birliği, birlik tüzüğünün kesinleşmesinden sonra Cumhurbaşkanının izni ile kurulur ve tüzel kişilik kazanır.

Anayasanın 127. maddesinde yer alan “kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir” şeklindeki hüküm, büyükşehir belediyelerinin anayasal temelini oluşturmaktadır. Büyükşehir Belediyelerini düzenleyen 5216 sayılı Kanun'un 4.maddesine göre, “Toplam nüfusu 750.000’den fazla olan illerin il belediyeleri kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir.

Belediye meclisi belediyenin yürütme organı ve başı olan belediye başkanını denetler. Bu denetimi sağlayan araçlar; soru, genel görüşme, gensoru ve faaliyet raporunu değerlendirme olup meclis soruşturması adlı bir denetim aracı yoktur.

Bir belediye başkanının belediye başkanı seçilme yeterliliğini yitirmesi halinde İçişleri Bakanlığının başvurusu üzerine Danıştay kararıyla görevi sona erer. Belirtmek gerekir ki sadece bu nedenle değil belediye başkanlığının sona ermesini gerektiren Kanun'da sayılan diğer hallerin gerçekleşmesi halinde de belediye başkanının görevi Danıştay kararı ile sona erer. Anayasa koyucu seçilmiş organların organlık sıfatını kaybetmeleri konusunda karar verme yetkisini yargıya bırakmıştır (madde 127/4).

Güvenceli devlet memurluğu olan kaymakamlar Cumhurbaşkanının idari yürütme vasıtası olup İçişleri Bakanının önerisi üzerine Cumhurbaşkanının onayı ile atanırlar. Valiler yetki genişliğinden yararlanırken kaymakamlar yetki genişliğinden yararlanmazlar. Ayrıca kaymakamların yabancı konsolosluklar ve sınır makamları ile ilişki kurma yetkisi de yoktur.

Anayasa'da yüksek mahkemeler arasında sayılan Danıştay hem yargısal merci hem de danışma merci olarak düzenlenmiştir (madde 155). Danıştay görüş bildirme, inceleme yapma,  idari kararlar alma şeklinde merkezi idareye yardımcı kuruluş olarak görevlerini yerine getirmektedir.

1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre (m.504) bakan yardımcısı
(ya da yardımcıları), bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup bakanlık hizmetlerini bakan adına ve bakanın emirleri yönünde yürütür. Bakanlık kuruluşlarına (teftiş hariç) gereken emirleri verir.
Cumhurbaşkanı tarafından doğrudan atanan bakan yardımcısının (ya da yardımcıları), görev süresi, kendisini atayan Cumhurbaşkanının görev süresi ile sınırlıdır (3 Numaralı CK, m.4). Ayrıca atama yetkisine sahip olan Cumhurbaşkanı, bakan yardımcısını her zaman görevden alabilir.