TEMEL İDARE HUKUKU

Merkezden yönetimin sebep olduğu bürokrasinin önüne geçmek için “yetki genişliği” ilkesi benimsenmiştir.  Anayasanın 126. maddesinde yetki genişliği ilkesi düzenlenmiştir. Buna göre illerin idaresinin yetki genişliği esasına dayanacağı düzenlenmiştir. İl idaresinin yöneticisi olan valiler merkezi idare adına merkezi idareye danışmadan kararlar alabilir, idari işlemler yapabilir.

Türkiye Cumhuriyetinin niteliklerinden birisi de hukuk devleti olmasıdır. Anayasanın 2. maddesinde cumhuriyetin nitelikleri arasında sayılan hukuk devleti ilkesi ilkesi; hukukun üstün olduğu, hukuk kurallarının onu koyanlar da dâhil olmak üzere her kişi ve kuruluşu bağladığı, kişilere hukuk güvenliğinin sağlandığı devlet olarak tanımlanabilir.

İçtihatlar da bir yargı kararıdır ve kural olarak bağlayıcı değildir. Ancak özellikle yazılı kaynak olmadığı durumlarda
bu içtihatlar örnek alınır. Yargı kararlarının bağlayıcı olmamasının istisnasını ise  “içtihadı birleştirme kararları” oluşturur. Danıştay’ın içtihadı birleştirme kararları, idare ve vergi mahkemelerini bağlar

Yargı içtihatları idare hukukunun asıl kaynakları değil yardımcı kaynakları arasında yer alır. Yargı içtihatları yanında öğreti de hukukun yardımcı kaynakları arasında yer almaktadır. İdare hukukunun asıl kaynakları ise anayasa, kanun, kanun hükmünde kararname, milletlerarası anlaşmalar, cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve yönetmeliklerdir.

Kamu idarelerinin amacı kamu yararının gerçekleştirilmesidir. Özel idareler kişisel yarar, ticari kazanç, siyasi amaç gibi özel yararları gerçekleştirmek için kurulabilirler ancak kamu idareleri ancak kamu yararını gerçekleştirmek için kurulabilirler.

Anayasanın yürütme bölümü içinde “Cumhurbaşkanı” (m.101-108) ve “idare” (m.123 vd.) düzenlenmiştir. Bakanların atanmasına ilişkin düzenlemeler  de yürütme bölümünde yer almaktadır.  İdare (m.123-137) başlığı altında: Merkezî idare (m.126); Mahallî idareler (m.127); Yükseköğretim kurumları (m.130-131; Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (m.133); Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu (m.134); Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları (m.135); Diyanet İşleri Başkanlığı (m.136) idareleri düzenlenmiştir. Anayasal bu idareler dışında kanun ile ya da Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile kamu tüzel kişiliği oluşturulması mümkündür. Türkiye İŞ Kurumu da kanun koyucu tarafından kurulan idarelerden biridir.

İdare hukuku bakımından iki sistem söz konusudur. Adlî idare sisteminde: özel hukuktan ayrı idareye özgü bir hukuk dalı olarak idare hukuku ve adlî yargıdan ayrı özel bir idari yargı bulunmamaktadır. İdareye de özel hukuk hükümleri uygulanmaktadır. Bu sistem İngiltere ve ABD gibi Anglo-Sakson ülkelerinde ve İngiliz hukukunun etkisinde olan ülkelerde uygulanmaktadır.

Kara Avrupası ülkelerinde idari rejim, Anglo-Sakson ülkelerinde ise adli idare sistemi uygulanmaktadır. Bu çerçevede İngiltere , ABD ve İngiliz hukukunun etkisindeki ülkelerde adli idare sistemi uygulanmaktadır.

İdare hukukunda önceden kurallarla belirlenmiş, genel
hukuki durumlar yani statüler (vatandaşlık statüsü, öğrencilik statüsü, memurluk statüsü, emeklilik statüsü…vs) bulunmaktadır. İdare hukukunda hukuki ilişkiler, bu statülerin verdiği hak ve yetkileri kullanarak belirlenir.  İdare hukuku kuralları, bir yandan bu statüleri oluşturmakta, statülerin bahşettiği hakları ve yüklediği yükümlülükleri belirlenmekte; diğer yandan da statülere girme ve çıkmanın şartlarını
düzenlemektedir.

Anayasada hukuk devleti ilkesi, sosyal devlet ilkesi, eşitlik ilkesi, idarenin bütünlüğü ilkesi, merkezden yönetim-yerinden yönetim ilkesi, yetki genişliği ilkesi gibi idare hukukunu etkileyen ilkeler yer almaktadır. Yetkide paralellik ilkesi ise idare hukukunda uygulanan ancak içtihatlarla kabul edilmiş bir ilkedir.

DOĞRU CEVAP E ŞIKKIDIR.

DOĞRU CEVAP C ŞIKKIDIR.

DOĞRU CEVAP A ŞIKKIDIR.

DOĞRU CEVAP C ŞIKKIDIR.

DOĞRU CEVAP B ŞIKKIDIR.

DOĞRU CEVAP D ŞIKKIDIR.

DOĞRU CEVAP B ŞIKKIDIR.

DOĞRU CEVAP D ŞIKKIDIR.

DOĞRU CEVAP E ŞIKKIDIR.

DOĞRU CEVAP A ŞIKKIDIR.