TEMEL İDARE HUKUKU - Deneme Sınavı - 3

Devlet Memurları Kanunu'nun 36'ıncı maddesinde öngörülen sınıflar uyarınca "kurumlarda her türlü yazı ve dosya dağıtmak ve toplamak, müracaat sahiplerini karşılamak ve yol göstermek; hizmet yerlerini temizleme, aydınlatma ve ısıtma işlerinde çalışmakla görevli işçi olmayan görevliler", yardımcı hizmetler sınıfına dâhildir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren kurumlarda meslekleriyle ilgili görevleri fiilen ifa eden ve meri hükümlere göre kimyager olan bir memur, teknik hizmetler sınıfına dâhildir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Devlet Memurları Kanunu m.3/B uyarınca "devlet memurlarının, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek dereceye kadar yükselebilmesine kariyer denir". Doğru cevap D şıkkıdır.

Devlet Memurları Kanunu, memur olabilmek için çeşitli şartlar öngörmüştür. İlk olarak Türk vatandaşı olanların memur olabileceği hüküm altına alınmıştır. Bununla birlikte çifte vatandaşlık memurluğa engel değildir. Buna ek olarak, memur olabilmek için 18 yaşını bitirmek gerekir; ancak bir meslek ya da sanat okulunu bitirenler en az 15 yaşın doldurmuş olmak ve hâkim kararıyla ergin kılınmak şartıyla memur olabilirler. Bunun yanı sıra genel olarak ortaokulu bitirenlerin memur olabileceği söylenebilir. Ayrıca memur olabilmek için bazı suçlardan mahkûm olmama şartı da söz konusudur; fakat unutulmamalıdır ki bir suçtan yargılanıyor olmak ve taksirle işlenen suçlardan mahkûm olmamak memurluğa engel değildir. Buna mukabil, kasten işlenen bir suçtan bir yıl ve daha fazla süreyle mahkûm olmak, memurluğa engeldir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Başka yerdeki görevlere atananlar, atama emirlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde işe başlamak zorundadırlar. Doğru cevap E şıkkıdır.

657 sayılı Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi hükümlerine tabi olmaksızın atama yapılabilen memurluklar, istinai memurluklardır ve ilgili kanunun 59. maddesinde belirlenmişlerdir. Milli Saraylar İdaresi memurları bu maddede belirtilen memurlar içinde yer almaz. Doğru cevap A şıkkıdır.

Devlet Memurları Kanunu'nun 99'uncu maddesine göre "memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40, günlük sekiz saattir. Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir". Doğru cevap C şıkkıdır.

Devlet Memurları Kanunu m.36 uyarınca memurların grev hakkı yoktur.

Memurlar ticari faaliyette bulunma yasağına tâbi olsalar da yönetim kurulu üyesi olmadıkça anonim şirketlere ortak olabilirler. 

Bir memur kural olarak ikinci bir görev üstlenemese de hakemlik, arabuluculuk, uzlaştırmacılık, ikinci bir görev sayılmadığından bir memurun bu görevleri yeri getirmesi mümkündür. 

Doğru cevap A şıkkıdır.

On yıllık hizmeti bulunan memurun yıllık izin hakkı yirmi gündür, on birinci yıldan itibaren bu süre otuz güne çıkar. 

Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez.

Hizmet süresi bir yıldan az olan memura mazeret izni hususunda herhangi bir sınırlama getirilmemiştir. 

Kadın memur için, doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 hafta (toplam 16 hafta), çoğul gebelikte, doğumdan önceki 8 haftaya 2 ay daha eklenir.

Memura eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.

Doğru cevap D şıkkıdır.

I. Mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi hâlinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır.

II. İstifa eden memurlar altı ay geçmeden devlet memuru olamazlar.

III. Memur olma koşullarından birinin eksik olduğu sonradan öğrenilirse veya koşullardan biri sonradan eksilirse, memurluk görevi sona erer (DMK, m.98/b). Örneğin, memurun rüşvet suçundan mahkûm olması veya vatandaşlıktan çıkarılması hâlinde, memurluğu kendiliğinden sona erer.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Yasama, yargı ve yürütmenin, toplumun ortak, kolektif, günlük, teknik ve sürekli ihtiyaçlarını karşılama yönündeki faaliyetleri idare işlevini oluşturur. İdari İşlev Dışında Olan Faaliyetler ise a) Yasama faaliyetleri idari işlev dışındadır. b) Yargılama faaliyetleri idari işlev dışındadır. c) Hükûmet faaliyetleri idari işlev dışındadır. d) İdarenin özel hukuka tabi faaliyetleri, idari işlev dışındadır. Doğru cevap E'dir.

Cezalar toplum düzenini bozucu filler için öngörüldüğünden hürriyeti bağlayıcı cezalar gibi daha ağır müeyyideleri kapsamaktadır. Disiplin yaptırımları ise, mesleki kuralların ihlali hâlinde uygulandığından nispeten daha hafif olup sadece mesleki hayata etki eder niteliktedir. Doğru cevap D'dir.

Suçları düzenleyen hukuk kurallarında kıyas yoluyla genişletici yorum yapılamaz. Disiplin yaptırımlarını düzenleyen kurallarda ise kıyas yoluyla genişletici yorum yapılabilir. Doğru cevap A'dır.

Uyarma; memura görevinde ve hareketlerinde daha dikkatli olmasının yazıyla bildirilmesidir.

Aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır: (a) Kasıtlı olarak; verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmî belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak, (b) Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek, (c) Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullanmak, (d) Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak, (e) Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek, (f) Görev yeri sınırları içerisinde herhangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak, (ı) Hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak. Doğru cevap C'dir.

Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek, memuriyetten ihraç cezasını gerektirir.

Disiplin cezası gerektiren fiilin işlendiğinin disiplin amirince öğrenildiği tarihten itibaren; memuriyetten çıkarma cezalarında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Doğru cevap C'dir.

Kanunun 2. maddesine göre, görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tabi olanlara, bunlara ilişkin özel kanun hükümleri uygulanır. Dolayısıyla kanunlarda özel düzenlemeler bulunan hâkim ve savcılar, silahlı kuvvetler mensupları ve öğretim elemanları, doğrudan 4483 sayılı Kanun kapsamına girmemektedirler.

Geniş anlamda kamu görevlisi içinde yer alan ve siyasi görevleri de olan Cumhurbaşkanı, Bakanlar ve milletvekilleri gibi kamu görevlileri de 4483 sayılı Kanun kapsamı dışındadır. Bunlar Anayasa ve özel kanunlarda düzenlenen soruşturma usullerine tabidirler. Doğru cevap A'dır.

Kanuna göre; İl merkezinde görevli memurlar öbür kamu görevlileri, ilde bölge düzeyinde örgütlenen kurumlarda çalışan memurlar, merkez ilçeye bağlı belde belediye başkanları ve meclis üyeleri hakkında valiler yetkilidir. Doğru cevap A'dır.

Yetkili merci, suçun öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dâhil en geç otuz gün içinde kararını vermek zorundadır. Bu süre zorunlu hallerde on beş günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir. Doğru cevap C'dir.