TEMEL İDARE HUKUKU - Deneme Sınavı - 19

1910 tarihli Menafii Umumiyeye Müteallik İmtiyazat Hakkında Kanun’a göre imtiyaz alabilecek kişiler Osmanlı (Türk) anonim şirketi statüsünde bir özel hukuk kişisi olmak zorundadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Memurlar siyasi iktidarlardan bağımsız olarak görev yaparlar. Siyasi iktidarlar değişse bile, memurlar görev yapmaya devam ederler. Yani güvenceli bir statüde görev yaparlar. Doğru cevap E şıkkıdır. 

DMK'da öngörülen istihdam şekilleri uyarınca geçici işçiler mevsimlik veya kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde ilgili mevzuatına göre geçici iş pozisyonlarında altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılırlar. Doğru cevap D şıkkıdır.

Liyakat; layık olanın, ehil olanın seçilmesini ifade etmektedir. Bu anlamda liyakat ilkesi, bir görevi yürütmeye en layık, en ehil olan kişinin seçilmesini deyimlemektedir. Başka bir ifade ile liyakat kişinin bilgi düzeyi ve yeteneğine göre hizmete alınmasını ifade etmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

DMK'ya göre devlet memurlarının, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek dereceye kadar yükselebilmesine kariyer denir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Memur olabilmek için vatandaşlık ve sağlık şartı öngörülmüş olsa da herhangi bir suçtan yargılanıyor olmak başlı başına memurluğa engel değildir.

DMK'ya göre aday olarak atanmış Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz. Doğru cevap C şıkkıdır.

DMK'ya göre başka yerdeki görevlere atananlar, atama emirlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde işe başlamak zorundadırlar. Doğru cevap E şıkkıdır.

657 sayılı Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi hükümlerine tabi olmaksızın atama yapılabilen memurluklara istisnai memurluk denir.

Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti bir yıldan on yıla kadar (on yıl dâhil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için otuz gündür. Doğru cevap B şıkkıdır.

DMK'ya göre memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Devletin, olağanüstü hâllerde (olağanüstü hâl, savaş ve seferberlik gibi) vatandaşlar için getirebileceği para, taşınır mal ve çalışma yükümlülüklerine hukukta “istimval” adı verilmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Devletleştirme, kamu hizmeti niteliğine bürünen özel teşebbüsün, bedeli mukabilinde, bütün olarak (taşınır ve taşınmazlarla birlikte) kamuya geçirilmesini ifade etmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kamunun (halkın) doğrudan kullanımına ya da yararlanmasına sunulan mallara orta malları denir. Köprüler, orta mallarına örnek teşkil eder. Doğru cevap C şıkkıdır.

Ormanların da içinde bulunduğu sahipsiz mallar, özel hukuk kişilerinin mülkiyetinde olmayan ve niteliği gereği mülkiyete konu olamayan mallardır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Denizler, göller, akarsular, dağlar, kayalıklar gibi mülkiyete konu olmayan mallar, doğal oluşumları ile birlikte kamusal mal niteliğine büründüklerinden, bunlar kamunun kullanımına kendiliğinden sunulmuş kabul edilirler. Bunlar için ayrıca bir tahsis işlemine gerek bulunmamaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Bir malın kamusal mal statüsü devam ettiği sürece satım, takas gibi işlemlere konu olamaz. Kamusal mallar kamu hizmetinin sunumunda kullanıldığı için, malın devir ve ferağ edilmesi, kamu hizmetlerinin aksamasına sebep olabilir. Bu tür mallar ancak, kamusal mal statüsünden çıkarılması (tahsis işleminin kaldırılması) hâlinde devir ve ferağ edilebilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Kamulaştırma, mülkiyet hakkına müdahale niteliğinde olduğundan, kamulaştırmanın esas ve usulleri kanunla düzenlenmelidir.

Kamu tüzel kişilerinin ve kurumlarının sahip oldukları taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakları diğer bir kamu tüzel kişisi veya kurumu tarafından kamulaştırılamaz.

Kamulaştırma ancak devlet ve diğer kamu tüzel kişileri tarafından yapılabilir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Taksitlendirme durumunda, kamulaştırma bedelinin en az altıda biri, peşin ödenmek zorundadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

İstimval yöntemine yalnızca olağanüstü durumlarda başvurulabilir.

İstimval kararının yargısal denetimi idari yargıda, bedel uyuşmazlıkları ise adlî yargıda görülür.

Doğru cevap B şıkkıdır.