TEMEL İDARE HUKUKU - Deneme Sınavı - 15

Hizmete alınma yönünden farklılıklar: Bu açıdan kamu görevlileri ikiye ayrılır. İsteğe bağlı olarak alınanlar ve isteğe bağlı olmaksızın hizmete alınanlar. Kural olarak kamu görevlisi olmak isteğe bağlıdır. Ancak askerlik görevi gibi zorunlu olarak girilen kamu görevliliği de bulunmaktadır.

Anayasada yer alan “kamu kurum ve kuruluşlarının memur
statüsündeki görevliler ve yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri” (m.68), “memurlar ve diğer kamu görevlileri” (m.128) ifadelerinin, dar anlamda kamu görevlilerini ifade ettiği söylenebilir.  Dar anlamda kamu görevlilerine kural olarak “devlet memuru” denilmektedir. Anayasanın 128. maddesi hükmünün dar anlamda kamu görevlilerini ifade ettiği kanaatindeyiz.

Sözleşmeli personel: Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, Cumhurbaşkanınca belirlenen esas ve usûller çerçevesinde, Cumhurbaşkanınca vizelenen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileri

Hukukumuzda memurluk, bilgi düzeyi (diploma) ve yeteneğe göre belli bir dereceden ve kademeden girilebilen, sonra da derece derece, kademe kademe yükselme imkanının olduğu bir “meslek” olarak kabul edilmektedir  Memurlar siyasi iktidarlardan bağımsız olarak görev yaparlar. Siyasi iktidarlar değişse bile, memurlar görev yapmaya devam ederler. Yani güvenceli bir statüde görev yaparlar. Memurlar görevlerini yaparken tarafsız olmak zorundadırlar. Bu nedenle memurların siyasi faaliyette bulunmaları yasaklanmıştır. Memurların idare karşısındaki durumu, önceden kanunlarla belirlenmiş olmasıdır. Anayasanın 128. maddesinde “memurların nitelikleri, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir” hükmü, memurların hukuki statülerinin kanuniliği ilkesini ifade etmektedir.

Genel idare hizmetleri sınıfı: Yönetim, icra, büro ve benzeri hizmetleri gören ve bu Kanunla tespit edilen diğer sınıflara
girmeyen memurlar.

Davranışta bulunulduğu zamanda hukuka uygun olan bir eylem, bir hukuk kuralı değişikliği ile hukuka aykırı hale getirilir ve eylemi gerçekleştiren kişiye müeyyide uygulanırsa, hukuki istikrar ve hukuki güvenlik ihlâl edilmiş olur. Hukuki güvenlik demek, kişilerin hukuk kurallarını önceden bilebilmesi ve davranışlarını ona göre ayarlayabilmesi demektir. Başka bir ifadeyle kişiler, hangi davranışta bulunursalar hangi müeyyide ile karşılaşacaklarını önceden bilebilir durumda olmalıdırlar. Hukuki güvenlik ilkesi, “hukuki işlemlerin geçmişe yürümemesi ilkesi” ile tamamlanmış olur. Hukuk kuralları kural olarak yürürlüğe girdiği andan sonraki olaylara uygulanır.

Disiplin cezası gerektiren fiilin işlendiğinin disiplin amirince öğrenildiği tarihten itibaren; memuriyetten çıkarma cezalarında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir (m135).

Belediye başkanları belediye meclis üyeleri, il genel meclisi üyeleri ile köy ve mahalle muhtarları kanunun kapsamındadır. Cumhurbaşkanı, Bakanlar ve milletvekilleri gibi kamu görevlileri de 4483 sayılı Kanun kapsamı dışındadır. Kanunlarda özel düzenlemeler bulunan hâkim ve savcılar, silahlı kuvvetler mensupları ve öğretim elemanları, doğrudan 4483 sayılı Kanun kapsamına girmemektedirler.

İtiraz süresi yetkili merciin kararının tebliğinden itibaren on gündür (m.9/2). Bu süreden sonra verilen itiraz dilekçeleri hukuken geçersizdir.