TEMEL GERONTOLOJİ - Deneme Sınavı - 7

Başka bir ifade ile sosyal devlet ilkesi sonucunda, yaşlıların bakım, gözetim ve korunma gibi ihtiyaçlarının yerine getirilmesi, yaşlılar için bir “hak”, vatandaşı oldukları devlet için de bir “görev” halini almıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ulusal hukuki düzenlemelerle belirlenen yaş sınırının üzerinde bulunup da yeterli geliri olmayanlara, yaşamları boyunca düzenli olarak parasal bir ödemenin yapılması gerekir. Sosyal amaçlı olduğu için de bu yön ve biçimdeki ödemeler, sosyal gelir olarak ifade edilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yaşlılık sigortası, “yaşın ilerlemesi gibi nedenlerden dolayı fiziki gücünü kaybeden dola- yısıyla gelir ve kazanç kaybına uğrama tehlikesi ile karşı karşıya kalan kişilerin, bu sosyal riskini karşılama ve onlara emekli aylığı bağlama amacını güden” bir sigorta türüdür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yaşlanma 2002 Uluslararası Eylem Planı (International Plan of Action on Aging, 2002) Dünya Sağlık Örgütü Uzmanlarının 12 Nisan 2002’de yaptıkları toplantı sonucunda hazırlanmış bir rapordur. Eylem Planı’nın amacı, her yerde insanların güvenli ve saygın şekilde yaşlanmalarını ve toplumlarında bütün haklara sahip birer vatandaş olarak yaşamaya devam etmelerini garanti etmektir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Meditasyon: Kişinin iç huzuru, sükûnet, değişik şuur halleri elde etmesine ve öz varlığına ulaşmasına olanak veren, zihnini denetleme teknikleri ve deneyimlerine verilen ad” olarak tanımlanır. Doğru cevap A seçeneğidir.

İnsidans: Belirli bir nüfusta belirli bir zaman dilimi içerisinde belirli bir hastalık veya hastalıkların yeni olgularının sayısını ifade eder. Doğru cevap E seçeneğidir.

Patoloji; hastalıklara yol açan nedenleri, bunların doku ve organları etkileme biçimlerini, hastalıklı doku ve organların özellikle morfolojik (biçimsel, görüntüsel) özelliklerini inceler.

Yaşlılara yönelik sosyal politikalara gereksinim nedenlerini; değişen sosyal yapı ile ilgili nedenler, ekonomik nedenler, insani nedenler ve sosyal devlet anlayışı başlıkları altında açıklamak mümkündür. Doğru cevap E' dir.

20. yüzyıl, demografik değişimler açısından önemli nedenleri içinde barındırmaktadır. Özellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki süreçlerde, gerek Avrupa’daki ve gerek dünyanın diğer bölgelerindeki ülkelerin, yüz binlerce genç ve yetişkin yaş gruplarını yitirdikleri bilinmektedir. Demografik: Sınırları belli bir coğrafyada bulunan nüfusun yapısını, özelliklerini ve değişimlerini incelenmesidir. Doğru cevap B' dir.

Bu koruma, BM tarafından 12 Nisan 2002’de Madrid’de gerçekleştirilen Uluslararası Madrid Yaşlanma Hareketi Planında “hak” şeklinde uluslararası baz da sabit bir hal almıştır. Doğru cevap C' dir.

Dünya Sağlık Örgütü Uzmanlarının 12 Nisan 2002’de yaptıkları toplantı sonucunda hazırlanmış bir rapordur. Eylem Planı’nın amacı, her yerde insanların güvenli ve saygın şekilde yaşlanmalarını ve toplumlarında bütün haklara sahip birer vatandaş olarak yaşamaya devam etmelerini garanti etmektir. Doğru cevap E' dir.

Eylem önerileri, öncelikli üç konuya göre düzenlenmiştir;
• Yaşlılar ve kalkınma
• Yaşlılıkta sağlık ve iyi olma durumunun artırılması
• Güvenli, kolaylaştırıcı, destekleyici çevrelerin sağlanması. Doğru cevap D' dir.

Sağlık, bireylerin yaşamında ne kadar önemliyse, toplum sağlığı da ekonomik büyüme ve kalkınma için o kadar önemlidir. Yaşlılar rehabilitasyon hizmetleri ve cinsel sağlık da dahil olmak üzere, koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerine ulaşma haklarına sahiptir. Sağlıklı ve refah içinde yaşlanmak için, yaşam boyunca bireysel çaba ve bu çabaların başarılı olabileceği uygun bir çevre gerekmektedir. Bireylerin sorumluluğu, sağlıklı bir yaşam
tarzını sürdürmektir. Hükümetlerin sorumluluğu ise, sağlıklı ve refah içinde yaşlanma için olanak sağlayan destekleyici bir çevre oluşturmaktır. Doğru cevap A' dır.

Yaşanan bu sorunlar gerontofobi olarak tanımlanan bir kavramın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Gerontofobi, yaşlılık korkusu ve toplumda genel olarak yaşlı ve yaşlılığın kabul edilmemesi biçiminde tanımlanmaktadır. doğru cevap C' dir.

Ekonomik verimliliğe ve üretkenliğe verilen önemdir. Çocukluk ve yaşlılıkta verimliliğin olmadığı ve üretime katkı sağlanmadığı yıllar olarak düşünülmektedir. Orta yaştaki insanların çocuk ve yaşlıların ihtiyaçlarını ve bakım gereksinimlerini karşıladıkları kabul edilmektedir.
Çocuklar yaşlılardan farklıdırlar, onlara geleceğe yönelik bir yatırım olarak düşünülmektedir. Ancak yaşlılar ise tam tersi ekonomik verimliliklerini geride bıraktıkları için bir yük olarak görülmektedirler. Doğru cevap A' dır.

Yaşlılığa vurgu yapmak üzere Birleşmiş Milletler tarafından 1983 yılında “Viyana Uluslararası Yaşlanma Eylem Planı” hazırlanmıştır. Eylem planında yer alan başlıklardan biri de “Barınma ve Çevre” başlığıdır. Doğru cevap E' dir.

Rahatsız edici gürültü ve koku önlenmeli,
yeşil alanlar, dinlenme alanları ve ulaşılabilir yerde yeterli sayıda tuvalet olmalıdır.
• Kaldırımlar yaşlıların rahatlıkla hareket etmesini sağlayacak biçimde yapılmalı, dar,
engebeli, bozulmuş, kenarları yüksek olmamalı; düz, alçak, kaymayan özellikte, tekerlekli sandalye geçişine, yürüme ve bisiklet süremeye uygun olmalıdır.
• Bina tasarımında asansör, yürüyen merdiven ve yüzeyler kaygan olmamalıdır.

• Ulaşımla ilgili düzenlemeler yapılmalıdır. Toplu taşıma araçları yaşlıların rahatlıkla kullanabilecekleri biçimde tasarlanmalıdır.
• Yaşlıların barınma yerlerinde temel gereksinimler karşılayacak elektrik, su ve ısınma sağlanmalıdır. Evler yaşlının yalnız başına rahat hareket etmesini sağlayacak, ev içi kaza riskini en aza indirecek biçimde tasarlanmalıdır.
• Yaşlıların evleri kendilerini güvende hissetmeleri için yakınları veya arkadaşlarına, alışveriş yerlerine, sağlık kuruluşlarına, parklar vb. yerlere yakın olmalıdır. Doğru cevap D' dir.

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan yaş kavramı ayırıma göre,“45-59 yaş arası orta yaş”, “60-74 yaş arası yaşlılık”, “75-89 yaş arası ileri yaşlılık”, “90 yaş ve üstü ise ihtiyarlık” kategorisi içinde yer almaktadır. Modern toplum anlayışında yaşlı, 65 yaşına ulaşan ve emeklilik hakkı elde eden kişi olarak tanımlanmıştır.

65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları ile Engelli ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelikte2018 tarihi itibari ile Resmi Gazetede yayımlan yürürlüğe giren yeni haline göre; artık yaşlılık aylıklarında aynı hanede yaşayan tüm kişilerin gelirine bakılmayacaktır. Muhtaç, güçsüz ve kimsesiz 65 yaşını doldurmuş kişilerin aylığa hak kazanabilmesi için sadece eşinin ve kendisinin gelirine bakılacaktır. Eşi ve kendisinin geliri, asgari ücretin net tutarının üçte birinden az olanlara 65 yaş aylığı bağlanacaktır. 2018 yılında üç ayda bir verilen 65 yaş aylığı yaklaşık 1500 TL olarak belirlenmiştir.

Yaşlıların mesleki bilgi yetersizlikleri, çalışma yaşamına girebilmede aşmak zorunda oldukları engellerin başında gelir.