TEMEL GERONTOLOJİ - Deneme Sınavı - 12

Hafif diş eti hastalığı olan “Gingivitis” yetersiz ağız hijyeni sonucu ortaya çıkar. Gingivitisin tedavi edilmesinde evde iyi ağız bakımı önemlidir. Gingivitis tedavi edilmezse ilerleyerek “periodontitis” oluşur. Diş plağı içindeki bakteriler, diş eti iltihabına neden olur. Diş plağının fırçalamayla diş üzerinden uzaklaştırılması gerekir. Özellikle ağız ve diş temizliği yetersiz, ağız kuruluğu olan, diş eti hastalıkları olan yaşlılarda ağız kokusu olur.

Sosyal ya da hijyenik sorun haline gelen ve objektif olarak gösterilebilen idrar kaçırmaktır. Üriner inkontinans sık karşılaşılan bir sorundur.
Kadınlarda daha sık karşılaşılır. Yaşla beraber mesanenin kasılması, kapasitesi ve işemeyi erteleyebilme yeteneği azalır. İdrar inkontinansı yaşlılar için büyük bir problem haline gelebilmektedir. Utanma, çekingenlik, soyutlanma ve depresyona neden olabilmektedir.

Presbiyopi, yaşlı görmesi anlamına gelir. Presbiyopi en yaygın göz rahtsızlığıdır. Belli bir yaşa gelen insanların tümü bu durumdan etkilenir.
Yaşa bağlı olarak yakına bakış için gözün gösterdiği uyumun kaybolmasıdır. Presbiyopinin gelişmesindeki nedenler; lensdeki yaşlanma ve
buna bağlı olarak lensin esnekliğinin kaybı ve iç katman esnekliğinde meydana gelen değişikliklerdir. Presbiyopi 40’lı yaşlarda başlar, bu durum daha önceden hipermetropisi olan kişilerde daha belirgin olur.

Beyne giden kan akımının azalmasına bağlı olarak bilincin ve postural tonusun geçici kaybına senkop denir. Baygınlık hissi ya da presenkop,
ani güç kaybı, başağrısı, bulanık görme, terleme, bulantı, kusma belirtilerinin olduğu durumdur, senkop bu durumun daha ileri halini gösterir. Bilinç kaybının düzeyi değişkendir. Hasta bazen çevresinden tamamen habersiz değildir. Konuşulan sesleri duyabilir veya çevredeki insanları bulanık olarak görebilir. Çoğunlukla tam bir bilinç kaybı ve cevapsızlık oluşur. Hasta hareketsiz yatar, tüm kasları gevşemiş, göz bebekleri genişlemiştir. Nabızları zayıf, yavaş ya da hissedilemez, sistolik kan basıncı düşer, solunum çoğunlukla seçilemez.

Birden fazla bilişsel alanda kişinin gündelik yaşamını etkileyen, sosyal ve mesleki işlevsellikte bozulmaya yol açan ilerleyici bozulma ile karakterize bir nörodejeneratif sendroma demans adı verilir.

Kısa boylu, düşük kilolu olmak, osteoropozda en önemli risk faktörlerindendir.

Kalp damar hastalıklarında sistolik kan basıncı:

Normal 120-129

Yüksek Normal 130-139

Evre 1 140-159

Evre 2 160-179

Evre 3 ≥ 180'dir.

Hipertansiyon sınıflandırmasında Diastolik kan basıncı,

Normal <80

Prehipertansiyon 80-89

Hipertansiyon 90

Evre-1 90-99

Evre 2 100'dür.

Altmış beş yaş üzeri kalp yetmezliği nedenleri arasında birinci sırayı hipertansiyon alır.

Aşırı sinirlilik, amaçsız gezinme, hayal görme demansta Orta Evre özelliklerinden biridir.

Osteoartritde eklemde meydana gelen değişiklikler şunlardır:
1. Eklem kıkırdağı kabalaşır, dejenere olur ve işlevini yitirir.
2. Rengi parlak mavimsi renkten met ve sarımsı renge döner.
3. Kayganlığını kaybederek pürtüklü, çukurlu bir hal alır.
4. Eklemi oluşturan kemikler arasındaki mesafe azalır, eklem aralığı daralır. Radyagrafide bu daralma ve osteofit denilen kemik çıkıntıları görülür.

Kalp yetmezliği, kalp kasının yapısı veya işleyişinde Kalp yetmezliği, kalp kasının yapısı veya işleyişinde bozulma olması nedeniyle kalbin odacıklarının kanla dolma veya kanı pompalayabilme yeteneğinin bozulmasıdır. Kalp yetmezliğinin nedenleri arasında; iskemik kalp hastalıkları, hipertansiyon,kapak hastalıkları, alkol, şeker hastalığı ve sistemik hastalıklar sayılabilir. Altmış beş yaş üzerinde kalp yetmezliği nedenleri arasında birinci sırayı hipertansiyon alır. En sık görülen belirtiler:
• Dispne (Nefes darlığı), ilk zamanlar hareket esnasında, daha sonra istirahat esnasında.
• Çabuk yorulma, halsizlik
• Gece artan nefes darlığı veya öksürük (paroksismal noktürnal dispne)
• Ortopne (yüksek yastıkla yatma veya dik pozisyonda oturma)
• Karında dolgunluk
• Bacak ve bileklerde şişme
• Çarpıntı (taşikardi)
• Bulantı, iştahsızlık.
Bu beklenen yakınmalar yaşlılarda görülebileceği gibi, beklenmeyen bazı yakınmalar yaşlı kalp yetmezliğinin bulguları olabilir. Beklenmeyen yakınmalar:
• Bilinç değişikliği (kendinde olmama, uykuya eğilim)
• Baş dönmesi
• Bayılma (senkop)

Demans hastaları genel olarak erken, orta ve ileri olmak üzere üç evreye ayrılır. Hastalar zaman içerisinde erken evreden ileri evreye ilerlerler. Evreler arası geçiş süreleri hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte ortalama 2-5 yıldır.
• Beslenmede yetersizlik
• İdrar ve dışkı kaçırma
• Hareket yeteneğinde kayıp-yatağa bağımlılık
• Son dönemde tüm hareket, konuşma ve yeme fonksiyonlarının kaybıdır.

Anksiyete, çok hafif bir endişe ve gerginlik duygusundan panik derecesine varan duygu değişikliğidir. Anksiyete bozuklukları:
Panik bozukluğu,
Özgül fobi,
Sosyal fobi,
Obsessif kompulsif bozukluk,
Travma sonrası stres bozukluğu,
Akut stres bozukluğu,
Yaygın anksiyete bozukluğu,
Genel tıbbi duruma bağlı anksiyete bozukluğu.

Panik atak, çeşitli bedensel ve bilişsel belirtilerin eşlik ettiği yoğun bir korku atağıdır. Atak sırasında çarpıntı, terleme, titreme nefes darlığı, boğulma hissi, bulantı, göğüs ağrısı, ölüm korkusu olabilir. Atak hızlı bir şekilde başlar, 5-10 dakika içinde en şiddetli hale gelir, 5-30 dakika içinde genellikle kendiliğinden geçer.

İnsomnia, uykuya dalmakta ve sürdürmede güçlük, sabah erken kalkma ve kalktığında dinlenilememiş olma­dır. Uyku sırasında solunum düzeninde patolojik dü­zeydeki değişikliklere bağlı olarak gelisen uyku bozuk­luklarına uykuda solunum bozuklukları denmektedir.  Uyku sırasında solunumun durması, oksijen yoğun­luğunda azalma ve gündüzleri artmış uyku hali ile karakterizedir.

Osteoartrit (eklem ki­reçlenmesi), servikal-lumbal spondiloz (omurgada kireçlenme) ve eklemleri tutan diğer hastalıklar eklem kökenli ağrılara sebep olurlar.

Dişlerin kapanışı sırasında karşı karşıya gelme­lerine bağlı olarak meydana gelen aşınmalara atriz­yon denir. Mekanik kuvvetlere bağlı olarak oluşan aşınmalara abrazyon, kimyasal reaksiyonlar sonucu oluşan yüzeyel aşınmalara da erozyon denilir. Hafif diş eti hastalığı olan “Gingivitis” yetersiz ağız hij­yeni sonucu ortaya çıkar. Gingivitisin tedavi edil­mesinde evde iyi ağız bakımı önemlidir. Gingivitis tedavi edilmezse ilerleyerek “periodontitis” oluşur. Deformite ise kemiklerin normalde bulun­ması gereken anatomik şeklin dışında baş­ka bir şekilde bulunması durumudur.

Glokom dünya üzerinde önlenebi­lir körlük nedenlerinin en önde gelen sebeplerin­den birisidir. Göz içi sıvı basıncının yükselmesi­dir. Glokom, göz tansiyonunun yüksekliği olarak da bilinir. Genellikle sinsi seyirlidir ve her iki gözü tutar. Çoğunlukla hastalar görme alanlarının gide­rek daha fazla olmak üzere daraldığından Görme sinirini etkileyerek görme keskinliğini azaltabilir.

Yaşlılıkta görülen akut sağlık sorunları şu şekilde sıralanabilir: düşmeler, anjina pektoris, akut myokard en­farktüsü, karın ağrısı ve senkop.