TEMEL FOTOĞRAFÇILIK - Deneme Sınavı - 8

Görüntünün oluşması için gerekli olan teknik aydınlatmada dikkat çekilecek hususlar ışık kaynakları, ışığın şiddeti, kontrast, parlaklık, ışığın kalitesi ve ışık yönüdür. Doğru cevap E'dir.

Işık kaynakları genel olarak ortam ışığı, yapay ışıklar ve flaşlar olarak sınıflandırılabilir. Doğru cevap A'dır.

Bir ışık kaynağının kalitesi, ışık kaynağı ve özne arasında belirli malzemeler yerleştirmek suretiyle dağıtılabilir ve değiştirilebilir. Bu durum yayılma veya diğer ismiyle difüzyon olarak tanımlanır. Soft boxlar veya şemsiyeler bu işlemi gerçekleştirmek için kullanılmaktadır. Bu işlemle kaynağın boyutu yapay olarak artırılır ve ışığın daha geniş bir alana yayılması sağlanır. Böylelikle ışık yumuşak kaliteye dönüştürülür, gölgeler yumuşatılır, gölge detayları artar ve konuya düşen ışık miktarı azalır. Doğru cevap B'dir.

Tavan aydınlatmasında ışık doğrudan konunun üzerindedir. Gölgeler nesnelerin şeklini tanımladığı için, bu düz ışıklandırma kendi başına çoğu zaman istenilen sonuçları vermez. Işık kaynağının doğrudan tavandan gelmediğini anlamanın en hızlı yolu, yere ve gölgelere bakmaktır. Gölgeler gerçekten küçükse ışık kaynağı üstünüzdedir. Doğru cevap D'dir.

Bir “dijital negatif ” olarak tanımlanabilecek RAW görüntüler maksimum veri içermektedir. RAW formatındaki görüntüler size en geniş olanakları yaratır, pozlama ve beyaz dengesi ile ilgili düzenlemeler yapmanızı sağlar. Aynı zamanda JPEG formatına kıyasla daha yüksek bit derinliğine sahiptir ve farklı renk alanlarını desteklerler. Bu durumda kameranın yakalayabildiği maximum rengi RAW formatı ile koruyabilirsiniz. Aynı RAW verilerini farklı şekillerde işleyebilir ve aynı görüntüden pek çok seçenek oluşturabilirsiniz. Doğru cevap A'dır.

Pozlama ve ışıkla ilgili temel kavramlar ve anlamları şöyledir:

• Exposure: Pozlama anlamına gelmektedir ve fotoğrafın genel ışığını arttırmaya veya azaltmaya yarar.

• Contrast: Kontrast anlamına gelmektedir. Işıktaki kontrast etkiyi bu kısımdan değiştirebilirsiniz.

• Highlights: Fotoğrataki en yüksek poz değerini ayarlar.

• Shadows: Fotoğraftaki gölgeleri yani en düşük poz değerlerini değiştirmenize olanak sağlar.

• White: Fotoğraftaki beyazların değerlerini değiştirmenize olanak sağlar.

• Black: Fotoğraftaki siyahların değerlerini değiştirmenize olanak sağlar.

Doğru cevap C'dir.

Renklerin ilişkisine dair bazı bulgular şu şekildedir:

• Bir rengin algısı yanındaki diğer renklere göre değişim gösterir.

• Açık renkler koyu renklerin yanında daha açık, koyu renkler ise beyazın yanında daha koyu algılanır.

• Koyu tonlar zıt renk olmayan koyu zeminlerde zayıf görünürler. Açık renkler içinde aynı durum geçerlidir.

• Açık renkler koyu bir zıt renkle güçlü bir kontrast oluşturur.

Aşağıda DSLR fototoğraf makinelerinde beyaz ayarı menüsünde karşınıza çıkacak olan ayarlamaların açıklaması verilmektedir.

AWB: Otomatik olarak 4.000 ve 8.000 Kelvin arasındaki uygun değeri belirler ve beyazı düzeltmeye çalışır.

Gün ışığı modu: 5500 Kelvin değerini uygular. Fakat günün farklı saatlerinde ışığın ısısı değiştiği için fotoğraflarda kimi zaman çok sıcak altın rengi bir tonlama olabilir. Bu durum istenmiyorsa gün ışığı modu hatalı bir tercih olacaktır.

Gölge modu: 8000 Kelvin ile fotoğraflara sıcak bir görüntü katacaktır.

Bulutlu gökyüzü Modu: 6000 Kelvinlik bir değerle ayarlama yapar. Gölge moduna göre az da olsa fotoğraflarınıza sıcak bir etki katacaktır.

Flüorasan ışık modu: Bu ışık türü yeşil dalga boyundadır. Bu mod ile yeşil tonun baskınlığı kırılacaktır.

Tungsten ışık modu: 3200 Kelvin değerini verir. Tungsten ve ev içinde kullanılan ampüllerin sıcak etkisini kırmak ve soğuk bir etki yaratmak için tercih edilebilir.

Flaş ışığı modu: Flaşlı çekimlerde beyaz dengesini sağlamak için bu mod tercih edilmelidir. 5500 Kelvin değeri verir. Elektronik flaşlardaki ışık gün ışığına benzer bir ısıya sahiptir. Bu mod flaş ışığının beyaz dengesini sağladığı gibi flaş ışık dışında diğer ışık ortamlarında rengi sıcaklaştırmak için de kullanılmaktadır.

Manuel mod: Pek çok DSLR fotoğraf makinesinde bu mod bulunmaktadır. Manuel mod ile fotoğrafçı kendi istediği Kelvin değerini verebilir. Psikolojik renk modu diye adlandırılan bir ayar bulunmamaktadır.

Flaş ışığı modu: Flaşlı çekimlerde beyaz dengesini sağlamak için bu mod tercih edilmelidir. 5500 Kelvin değeri verir. Elektronik flaşlardaki ışık gün ışığına benzer bir ısıya sahiptir. Bu mod flaş ışığının beyaz dengesini sağladığı gibi flaş ışık dışında diğer ışık ortamlarında rengi sıcaklaştırmak için de kullanılmaktadır.

Pozlama ve ışıkla ilgili temel kavramlar ve anlamları şöyledir:

• Exposure: Pozlama anlamına gelmektedir ve fotoğrafın genel ışığını arttırmaya veya azaltmaya yarar.

• Contrast: Kontrast anlamına gelmektedir. Işıktaki kontrast etkiyi bu kısımdan değiştirebilirsiniz.

• Highlights: Fotoğrataki en yüksek poz değerini ayarlar.

• Shadows: Fotoğraftaki gölgeleri yani en düşük poz değerlerini değiştirmenize olanak sağlar.

• White: Fotoğraftaki beyazların değerlerini değiştirmenize olanak sağlar.

• Black: Fotoğraftaki siyahların değerlerini değiştirmenize olanak sağlar.

Bu ayarlar sayesinde fotoğrafınızdaki genel aydınlatmayı istediğiniz şekilde değiştirebilirsiniz. Alt kısmındaki ayarların ise görevi şu şekildedir:

• Clarity: Netlik anlamına gelmektedir.Fotoğraftaki nesnelerin dokularını ve renkleri daha net hale getirebileceğiniz kısımdır.

• Vibrance: Titreşim anlamına gelir ve daha az doygun renklerin yoğunluğunu ayarlar.

• Saturation: Fotoğrafınızın renk doygunluğu, canlılığını, renklerin yoğunluğu veya zenginliğini ayarlar.

Highlights: Fotoğrataki en yüksek poz değerini ayarlar.

Adjustment Brush seçeneği ile fotoğrafçılar dramatik aydınlatmalar yaratabilirler. Bu menüde verilen yapay ışık olanağı sayesinde ham fotoğrafınızdaki aydınlatma kaynaklarının değerlerini değeşitirebileceğiniz gibi Caravagio ve Rembrandt etkileri yaratmanız da olanak dâhilindedir.

Çekilen fotoğraflarda ifadeyi güçlendirmek için fotoğrafçıların kimi zaman “hakim renk” unsurunu da tercih ettikleri görülmektedir. Hakim renk, bir renk ve bu rengin tonların fotoğrafın tümünde yer alması ile ilgilidir. Örneğin gün batımında çekilen bir fotoğrafta hakim renk kırmızı ve tonları olacaktır. Hakim renk kullanımında kontrast etkinin de güçleneceğini söylemek gerekmektedir.

İnsan gözünün algılayabildiği ışık bölgesindeki ışıkların dalga boyları, insan saçının kalınlığının %1’i kadardır.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Kontrast
Kontrast, zıtlık anlamını taşıyan bir kelimedir. Fotoğrafçılıkta sıkça kullanılan kontrast, fotoğraf görüntüsünün veya nesnelerin en açık ve en koyu tonlarının farkını anlatmaktadır. Diğer bir ifade ile kontrast parlaklık, yoğunluk veya koyuluk açısından iki veya daha fazla ton arasındaki farkı açıklamak için kullanılır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Işık Kaynakları
Işık kaynakları genel olarak ortam ışığı, yapay ışıklar ve flaşlar olarak sınıflandırılabilir. Ortam ışığı; gün ışığı, tungsten ev ampülleri, floresan ve ateş ışığı olarak dört sınıfta incelenmektedir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Fotoğraf çekerken kullanacağınız ışığın kalitesi, ister sert ister yumuşak olsun, yayılma (difüzyon) ve yansıma (reflection) ile kalitesini değiştirilebilirsiniz. Bir ışık kaynağının kalitesi, ışık kaynağı ve özne arasında belirli malzemeler yerleştirmek suretiyle
dağıtılabilir ve değiştirilebilir. Bu durum yayılma veya diğer ismiyle difüzyon olarak tanımlanır. Soft boxlar veya şemsiyeler bu işlemi gerçekleştirmek için kullanılmaktadır. Bu işlemle kaynağın boyutu yapay olarak artırılır ve ışığın daha geniş bir alana yayılması sağlanır. Böylelikle ışık yumuşak kaliteye dönüştürülür, gölgeler yumuşatılır, gölge detayları artar ve konuya düşen ışık miktarı azalır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Tavan aydınlatmasında ışık doğrudan konunun üzerindedir. Gölgeler nesnelerin şeklini tanımladığı için, bu düz ışıklandırma kendi başına çoğu zaman istenilen sonuçları vermez. Işık kaynağının doğrudan tavandan gelmediğini anlamanın en hızlı yolu, yere ve gölgelere bakmaktır. Gölgeler gerçekten küçükse ışık kaynağı üstünüzdedir.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Birden fazla ışığın kullanıldığı durumlarda ışık kaynakları farklı görevler alır. Bu görevler; anahtar ışık, dolgu ışığı ve arka (kontur) ışık olarak tanımlanmıştır. Anahtar ışık ana ışığı tanımlamakta olup sert bir ışık kaynağıdır ve pozlamayı belirler. Işığın konu üzerindeki yön algısını ve gölgelerin yönü bu ışık ile ortaya çıkar. Dolgu ışığı fotoğrafçıların kullandıkları ikinci tür ışık olarak anahtar ışığa kıyasla daha yumuşak ve dağınık bir ışık verir. Anahtar ışıkla oluşan gölgeleri yumuşatarak ayrıntıları ortaya çıkarır. Arka (kontur) ışık ise nesnenin arkasından gelen sert bir ışıktır. Arka ışık derinlik hissini güçlendirir ve konunun arka planla bütünleşmesini engeller. Bir anahtar ışıkla birlikte kullanılan arka ışık nesnelerin biçimlerini belirginleştirirken çevre çizgilerinin ortaya çıkmasına yardım eder.

Doğru cevap A şıkkıdır.

İnsanın görebilmesi için temel belirleyici ışıktır. İnsanının dünyayı algılayış sürecindeki en etkin duyu organı gözler ışıkla ilişkimizi düzenler. Görme, nesnelerden gözümüze yansıyan ışığın gözü uyararak retina tabakasında görüntünün oluşmasıyla gerçekleşir. Fotoğraf makineleri ise göz ile işleyiş açısından benzerlik gösterir. Fotoğraf makinelerinde gözde bulunan ve ışığın şiddetinin ayarlayan gözbebeğine benzer bir sistem yani diyafram, ışığı odaklayan göz merceğine benzeyen lens ve gözdeki retinaya benzeyen duyarlı film yüzeyi veya sensörler bulunur.