TEMEL CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU BİLGİSİ

CMK m. 176 gereğince, çağrı kâğıdının tebliğiyle duruşma günü arasında en az bir hafta süre bulunması gerekir.

Sanık, tanık veya bilirkişinin davetini veya savunma delillerinin toplanmasını istediğinde, bunların ilişkin olduğu olayları göstermek suretiyle bu husustaki dilekçesini duruşma gününden en az beş gün önce mahkeme başkanına
veya hâkime verir.

Tanık veya bilirkişilerin dinlenmesi için belirlenen gün, Cumhuriyet savcısına, suçtan zarar görene, vekiline, sanığa ve müdafiine bildirilir.

Sanık, on sekiz yaşını doldurmamış ise duruşma kapalı yapılacak, hüküm de kapalı duruşmada açıklanacaktır (CMK m. 185).

Sanık hakkında, toplanan delillere göre mahkûmiyet dışında bir karar verilmesi gerektiği kanısına varılırsa sorgusu yapılmamış olsa da dava yokluğunda bitirilebilir (CMK m. 193).

Kişi dışarı çıkarılması sırasında direnç gösterir veya karışıklıklara neden olursa yakalanır ve hâkim veya mahkeme tarafından, avukatlar hariç, verilecek bir kararla derhâl dört güne kadar disiplin hapsine konulabilir.

Tutanak, mahkeme başkanı veya hâkim ile zabıt kâtibi tarafından imzalanır.

Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmesine rağmen, olayda bir hukuka uygunluk nedeninin bulunması durumunda beraat kararı verilir.

İşlenen fiilin haksızlık içeriğinin azlığı, nedeniyle faile ceza verilmemesi halinde, ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.

Yargılama sonunda hükmolunacak sonuç cezanın iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası olması hâlinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilecektir.

İddianamenin kabulüyle başlayıp, iddia ve sa­vunma ışığında yargılama neticesinde verilen bir hükümle sona eren ve duruşma hazırlığı, duruşma ve son karar devrelerinden ibaret bulunan ceza muhakemesi safhasına kovuşturma evresi; bu evre­de yapılan işlemlere de kovuşturma denmektedir.

Kural olarak, iddianamenin kabulü ile başlayan; esasen mahkeme başkanının yetkili bulunduğu ve biçimsel işlerin yapıldığı ve bu suretle duruşmanın hazırlandığı kovuşturma devresine duruşma hazırlı­ğı devresi denmektedir. Duruşma hazırlığının ama­cı duruşmayı hazırlamaktır. CMK m. 175’e göre, iddianamenin kabulüyle, kamu davası açılmış ola­cak ve kovuşturma evresi başlayacaktır.

CMK m. 175’e göre, iddianamenin kabulüyle, kamu davası açılmış ola­cak ve kovuşturma evresi başlayacaktır. Mahkeme, iddianamenin kabulünden sonra duruşma gününü belirleyecek ve duruşmada hazır bulunması gereken kişileri çağıracaktır. Duruşma hazırlığı devresinde, kural olarak mahkeme başkanı yetkilidir.

İddianame, çağrı kâğıdı ile birlikte sanığa tebliğ olunur. Yukarıdaki fıkralar gereğince, çağrı kâğıdının tebliğiyle duruş­ma günü arasında en az bir hafta süre bulunması gerekir (CMK m. 176).

Duruşma hazırlığı devresinde yukarıda açıkla­nan biçimsel işlerin yanında, istisna olarak esasa ilişkin işler de yapılabilir. Sanık, tanık veya bilirkişi­nin davetini veya savunma delillerinin toplanmasını istediğinde, bunların ilişkin olduğu olayları gös­termek suretiyle bu husustaki dilekçesini duruşma gününden en az beş gün önce mahkeme başkanına veya hâkime verir.

Ayrıca CMK m. 311/1-f’ye göre, ceza hükmü­nün, İnsan Hakları’nı ve Ana Hürriyetleri Koruma­ya Dair Sözleşme’nin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa da­yandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya ceza hükmü aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkeme­sine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi durumunda, Avrupa İnsan Hakları Mah­kemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde yargılamanın yenilenmesi istenebilecektir.

Kanun yararına bozma istinaf veya temyiz in­celemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde “hukuka aykırılık bulunması” nedenine dayanır. Buradan da anlaşılacağı üzere, temyiz veya istinaf incelemesinden geçerek kesinleşen kararlara karşı kanun yararına bozma yoluna gidilemez.

Hukuka aykırı olduğu iddiasıyla, kural olarak, Yargıtay Ceza Daireleri’nden birinin kararının Ceza Genel Kurulu’nda incelenmesi için, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından, ilâmın kendi­sine verilmesinden itibaren 30 gün içinde Ceza Genel Kurulu’na yapılan başvuruya olağanüstü itiraz (davası); bu başvuru üzerine Ceza Genel Kurulu’nda yapılan muhakemeye olağanüstü itiraz muhakemesi denmektedir (CMK m. 308).