TEMEL CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 6

Mesleki uğraşları nedeniyle tanıklıktan çekinme yetkisine sahip olanlar CMK m. 46’da üç grup halinde sınırlayıcı olarak sayılmıştır. Buna göre avukatlar, tıp meslek ve sanatlarına mensup kişiler ve mali müşavirler ile noterler, bu görevleri nedeniyle öğrendikleri bilgiler sebebiyle tanıklıktan çekinebilecektir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Koruma tedbirlerinin özelliklerinden biri başlı başına bir amaç değil, araç olmasıdır. Bu nedenle de geçicidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Tutuklamanın, ceza gibi hatta ondan da ağır etki eden bir koruma tedbiri olması nedeniyle Anayasa ve CMK, buna münhasıran hakim tarafından karar verilebileceğini belirtmiştir (AY m. 19/3, CMK m.101). Doğru yanıt B seçeneğidir.

CMK m. 174/2’de bir iade yasağına yer verilmiştir. Buna göre, suçun hukukî nitelendirilmesi sebebiyle iddianame iade edilemeyecektir. Diğer bir ifadeyle suçun hukuki nitelendirilmesi toplanan delillere uygun olmasa da, mahkeme iddianameyi iade edemeyecektir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

CMK 174/1. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, onbeş günlük süre içinde iade edilmeyen iddianame kabul edilmiş sayılacaktır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara karşı başvurulabilecek kanun yolu CMK m. 173’te “Cumhuriyet savcısının kararına itiraz” başlığı altında düzenlenmiştir. Buna göre, suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren on beş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilecektir. İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller belirtilmelidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Uzlaştırma ve önödeme kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, Cumhuriyet savcısı, üst sınırı üç yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı, yeterli şüphenin varlığına rağmen, kamu davasının açılmasının beş yıl süre ile ertelenmesine karar verebilecektir. Doğrudan yanıt B seçeneğidir.

158. maddenin ikinci fıkrasında ihbar veya şikâyetin Cumhuriyet başsavcılıkları veya kolluk makamları dışında bazı makamlara yapılması durumunda nasıl bir işlem yapılacağına ilişkin düzenlemeye yer verilmiştir. Buna göre, “valilik veya kaymakamlığa ya da mahkemeye” yapılan ihbar veya şikâyet, ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilecektir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Cezasızlık sonucunu doğuran etkin pişmanlık durumu ile şahsi cezasızlık sebeplerinden birinin bulunduğu durumda, Cumhuriyet Savcısına kamu davasını açma veya açmama konusunda takdir hakkı verilmiştir. Ayrıca Cumhuriyet Savcısının takdir yetkisini kullandığı bu karara karşı sulh ceza hâkimliğine itiraz imkânı da bulunmamaktadır. Diğer bir ifadeyle Cumhuriyet Savcısının 171. maddenin birinci fıkrasında kendine tanınan takdir yetkisini kullanarak vereceği kovuşturmaya yer olmadığı kararına karşı 173. maddede düzenlenen itiraz yoluna gidilemeyecektir. Nitekim 173. maddenin beşinci fıkrasında, Cumhuriyet savcısının kamu davasının açılmaması hususunda takdir yetkisini kullandığı hâllerde Cumhuriyet savcısının kararına itiraz edilemeyeceği açıkça düzenlenmiştir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

CMK m. 163’de soruşturma işlemlerinin yapılması bakımından sulh ceza hâkimine istisnai bir yetki de verilmiştir. “Soruşturmanın sulh ceza hâkimi tarafından yapılması” başlıklı söz konusu maddeye göre, suçüstü hâli ile gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, Cumhuriyet savcısına erişilemiyorsa veya olay genişliği itibarıyla Cumhuriyet savcısının iş gücünü aşıyorsa, sulh ceza hâkimi de bütün soruşturma işlemlerini yapabilecektir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Ceza muhakemesinde iddia makamı tarafından ileri sürülen tez niteliğindeki şüphenin yenilerek bir kararın ortaya çıkması için sunulan karşı-teze savunma adı verilmektedir. Bu sebeple doğru yanıt C seçeneğidir.

Şüpheli veya sanığın ceza muhakemesinde savunmasını yapan avukata, müdafii adı verilmektedir. Bu sebeple doğru yanıt B seçeneğidir.

Ceza soruşturma ve kovuşturmasında suç ithamı altındaki kişinin hukuki yardım alma
hakkı, adil yargılanma hakkı kapsamında yer almaktadır. Bu sebeple doğru yanıt D seçeneğidir.

CMK’ye göre hüküm için mühim olan noktalarda, mahkeme kararı ile savunma hakkının sınırlanması, mutlak bozma sebebidir. Bu sebeple doğru yanıt A seçeneğidir.

Müdafii bulunmayan şüpheli veya sanığa, şüpheli veya sanığın istemi olup olmadığına bakılmaksızın, soruşturma evresinde, ifadeyi alan merciin veya sorguyu yapan hâkimin istemi üzerine; kovuşturma evresinde ise mahkemenin istemi üzerine, baro tarafından avukat görevlendirilmesine, zorunlu müdafiilik adı verilmektedir. Bu sebeple doğru yanıt E seçeneğidir.

Basit yargılama usulü değil seri yargılama usulünün uygulanması, zorunlu müdafiiliği gerektiren hallerden biridir. Bu sebeple doğru yanıt E seçeneğidir.

CMK m. 247/1’e göre, hakkındaki soruşturmanın veya kovuşturmanın sonuçsuz kalmasını sağlamak amacıyla yurt içinde saklanan veya yabancı ülkede bulunan ve bu nedenle Cumhuriyet savcısı veya mahkeme tarafından kendisine ulaşılamayan kişiye kaçak adı verilir. Bu sebeple doğru yanıt A seçeneğidir.

Müdafi soruşturma evresinin başından sonuna kadar kural olarak dosyayı inceleme hakkına sahip olmakla birlikte, bu hak, iddianamenin kabulünden sonra mutlak hâle gelmektedir. Bu sebeple doğru yanıt B seçeneğidir.

Kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişiye sanık adı verilmektedir. Bu sebeple doğru yanıt B seçeneğidir.

Her iki tarafın yargılama sırasında usul açısından eşit konuma sahip olmalarını sağlayacak tarzda muamele görmeleri ve davaya hazırlanırken eşit konumda bulunmaları anlamına gelen ilke, silahların eşitliği ilkesidir. Bu sebeple doğru yanıt A seçeneğidir.