TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ I

Türkiye’deki cep telefonu kullanım nedenleri, ABD, Japonya, İngiltere ve Polonya gibi ülkelerle karşılaştırıldığında farklılıklar göstermektedir. Araştırma bulguları, diğer ülkelerde cep telefonlarının daha çok telefona yüklenen uygulamaların kullanımı, yol bulma ve harita kullanımı için yüksek oranda kullanıldığını göstermektedir. Ülkemizde ise akıllı telefonların daha çok internet erişimi ve özellikle sosyal ağları kullanmak ve burada paylaşmak için kullanıldığı söylenebilir. Araştırmalar, bu oranın dünya ortalamasının üzerinde olduğunu göstermektedir.

Global Digital Statistic 2014’ün verilerine göre ise dünya nüfusunun %93’ü kayıtlı cep telefonu kullanıcısıdır. Bu kullanıcıların %15’i Amerika, %15’i Avrupa, %5’i Orta Doğu, %11’i Afrika, %53’ü Asya ve %1 ‘i de Okyanus ülkelerindedir.

Teknolojiye bağlı yaşamın bir tarafında çocuklar, diğer tarafında da telefonlarından başını kaldıramayan büyükler, anne-babalar bulunmaktadır. Öyle ki, bu ebeveynler, gerek arabada, gerek parkta ve gerekse evde cep telefonlarını çok yoğun kullanırken, küçük çocuklarını ihmal etmekte, bazen de onları potansiyel kazalardan ve tehlikelerden koruyamamaktadır. Çevremizde, anne veya babalarının başka birine mesaj atarken, e-postalarını veya sosyal ağlardaki paylaşımları kontrol ederken göz ardı etmesi sonucu küçük ev kazalarına veya dışarıda hafif yaralanmalara maruz kalan çocuklar görmek artık yüksek ihtimal dâhilindedir. Cep telefonları çocukları diğerleriyle gerçek sosyal etkileşimden uzaklaştırmaktadır.

Amerika’da Nielsen Company’nin yaptığı bir araştırma, kullanıcıların neden tablet bilgisayarları, diğer taşınabilir teknolojilere göre daha sıklıkla kullandığını ortaya koymuştur. Bu sebepler arasında hafiflik en son sırada gelmektedir.

Wi-Fi; “Wireles Fidelity” kelimelerinin kısaltmasıdır ve kablosuz bağlılık veya kablosuz bağlantı anlamına gelmektedir. GPS (Global Positioning System); küresel Konumlama Sistemi anlamına gelen GPS, düzenli olarak kodlanmış bilgi yollayan bir uydu ağıdır ve uydularla arasındaki mesafeyi ölçerek Dünya üzerindeki kesin yeri tespit etmeyi mümkün kılar. 3G; GSM şebekesi üzerinden yüksek hızda İnternet erişimine izin veren 3G teknolojisi, cep telefonları üzerinden en az ADSL hızında internet bağlantısı sağlayan bir mobil hızlı İnternet teknolojisidir. GPRS (General Packet Radio Service); mevcut 2G cep telefonu şebekesi üzerinden veri iletimi sağlayan teknolojinin adıdır. WAP (Wireless Application Protocol, WAP); kablosuz Uygulama Protokolü, kablosuz iletişim kullanan uygulamalar için kurulmuş uluslararası bir standarttır.

Ekran araçları olarak da tanımlanabilen Widget’ler, görsel programlamada, bir kütüphanedeki grafik bileşenlere verilen isimdir. Bulut sistem, kullanıcıların verilerine ve programlarına dünyanın herhangi bir yerinden, herhangi bir bilgisayarla erişmesine olanak sağlayan bir teknolojidir. MMS, Multimedia Messaging Service’in baş harflerinden oluşan ve Türkçe “Çokluortam Mesajlaşma Hizmeti” anlamına gelmektedir. Bluetooth, 1994 yılında cep telefonları ve diğer taşınabilir teknolojileri kablosuz olarak birbirine bağlamak ve aralarında iletişim kurmak için geliştirilmiştir. IrDa; iki dijital ürün arasında, kızılötesi ışınlarla iletilen sinyaller ile sağlanan veri bağlantısıdır.

Bluetooth, bilgisayar sistemi, çevre birimleri ve diğer araçların birbirleri ile kablo bağlantısı olmadan görüş doğrultusu dışında bile olsalar haberleşmelerine olanak sağlar. Bluetooth teknolojisi ile ses ve veri iletimi yapılabilmektedir. 24 mbps’ye kadar veri aktarabilen Bluetooth destekli cihazlar, 10 ila 100 metre arasında mesafelerde etkili olmaktadır. Özellikle araba kullanırken telefona hiç dokunmadan konuşma olanağı Bluetooth ürünlerinin en önemli özelliği olarak söylenebilir.

Taşınabilir teknolojilerin kablodan kurtulup yeni­den şarj edilebilen bataryaları hem üstünlük hem de sınırlılık olabilir. Çünkü bataryalar sürekli­ kullanım hâlinde çok fazla dayanmamaktadır.

Cep telefonlarının en yeni nesli olan akıllı telefonlar pek çok teknolojiyi aynı anda tek bir araç üzerinde birleştirmiştir. Şimdilerde; fotoğraf makinesi, video kamera, sesli ve görüntülü ortam oynatıcılar, taşınabilir oyun araçları, İnternet erişme araçları, artırılmış gerçeklik uygulamaları ve buna benzer daha pek çok uygulama veya araç avucunuzun ­içindeki bu tek bir cihazda aynı anda bulunabilmektedir.

Uzun süre teknoloji kullanmak zorunda kalındığında yapılabilecekler şunlardır: Ekrandaki yazı tipi boyutunu arttırmak, cihazı yüzden 35-40 cm. uzak bir mesafede tutmak, bir kaç dakika aralıklarla ekrandan farklı bir noktaya bakmak, göz kırpmadan uzun süre kalmamak.

İngilizce “no-moble-phone phobia” yani “cep telefonu yokluğu fobisi” olarak adlandırılan nomofobi, teknolojinin hayatımızdaki yeri ve öneminin artmasıyla birlikte çağımızın yeni hastalıklarından biri olarak gösterilmektedir.

Cep telefonlarının çocuklara yönelik belli başlı olumsuz etkilerinin içerisinde işitme kaybı belirtilmemiştir. Bunun yanı sıra sıralanan olumsuz etkilerin birçoğu üzerinde uzmanlar tarafından henüz belli bir yönde uzlaşmanın olduğunu söylemek mümkün değildir.

Notebook sistemlerinde taşınabilir olmalarından dolayı; Li-on, NiMH ya da Nicad gibi şarj edilebilen piller kullanılır. P­iller­in özelliklerine ve sistemin kullanımına göre şarj süresi­ değişebilmektedir. Ancak bu sürenin, örneğin akıllı telefonlarda olduğu g­ib­i b­ir güne yakın veya bazen biraz daha fazla olduğunu söylemek mümkün değildir. Ortalama b­ir dizüstü bilgisayar sistemi­, farklı birçok özelliğe ve donanıma sahip olsa da, masaüstü bilgisayarlarla karşılaştırıldığında, bazı sınırlılıklara sahiptir. Dizüstü sistemlerini ­işlemciler­ her ne kadar gelişmişse de masaüstü sistemlerle arasında belirli­ sınırlılıkları bulunmaktadır.

Dokunmatik ekran ünitesi, diğer sistem ve devre bileşenlerle şarj edilebilir bir bataryayı tek bir ünite olarak sunan en küçük ve taşınabilir kişisel bilgisayar türüne tablet bilgisayar denir.

Her ne kadar gi­y­ileb­il­ir teknolojiler kullanıcıların kolaylıkla üzerine giydiği­ veya taktığı ve aynı seklide çıkarabildiği­ nesnelerle ­ilişkilendirilse de bu teknolojilerin vücuda yerleştirilen (­implant) türler­ de hayatımızda yer almaya başlamıştır. Örneğin, mikroçipler veya akıllı dövmeler, günümüzde bu anlamda kullanıcıların tercihler­ arasında yer almaya başlayan teknolojiler olarak gösterilmektedir.

Taşınabilir teknolojilerden olan cep telefonunun kullandığımız hizmetleri şu şekilde sıralanabilir: SMS/MMS, e-posta, video görüşme, mobil uygulamalar, widget, IrDa, bluetooth, bulut sistemiMobil IP, GSM, GPRS, EDGE, 3G, Wi-Fi, WAP, GPRS.

Kablo bağlantısını ortadan kaldıran kısa mesafe radyo frekansı (RF) teknolojisine bluetooth, iki dijital ürün arasında, kızılötesi ısınlarla iletilen sinyallerle sağlanan veri bağlantısına infrared denir.

Taşınabilir teknolojiler denildiğinde, aslında çoğu zaman cebe sığabilecek ve ele alındığında farklı birçok uygulamayı gerçekleştirmesi beklenen küçük bilgisayar sistemleri kastedilmektedir.

Taşınabilir teknolojiler bazen yazarak veya konuşarak paylaşma aracı, bazen İnternet’e erişim aracı, bazen fotoğraf makinesi, bazen günlük etkinlikleri düzenleme aracı, bazen de e-postaların okunabileceği bir araç olarak kullanılabilmektedir.

Taşınabilir teknolojiler denince akla pek çok ürün gelebilir. Ancak bu bölümde, çevremizde daha sık gördüğümüz, duyduğumuz veya kullanıyor olduğumuz teknolojiler ele alınmaktadır. Bunlar sırasıyla; akıllı cep telefonları, dizüstü bilgisayarlar, tablet PC’ler ve son zamanlarda yaygınlaşan giyilebilir teknolojilerdir.