TEMEL BESLENME İLKELERİ - Deneme Sınavı - 16

Doğru yanıt A'dır.

Doğru yanıt B'dir.

Doğru yanıt E'dir. Fransız bilim adamı A.L. Lavoisier vücutta solunum sırasında bir oksidatif yanmanın oluştuğunu, aynı bir mumun yanması olayındaki gibi solunum sırasında da oksijene ihtiyaç duyulduğunu ve her iki olayın sonucu olarak ortamda karbondioksit ile birlikte suyun oluştuğunu belirtmiştir.  Lavoisier, denekleri etraflarına buz yığarak küçük kutulara kapatmış ve deneğin tükettiği oksijeni ölçmüştür.

Doğru yanıt D'dir.

Doğru yanıt B'dir.

Doğru yanıt C'dir. Şişmanlık öncesi (Pre-obez) 25.00 - 29.99 aralığıdır.

Besinlerin içeriğinde karbonhidrat, protein, yağlar gibi makro besin ögeleri; vitaminler ve mineraller gibi mikro besin ögeleri bulunur. Ortalama değerlere göre insanlarda temel enerji kaynağını %50 karbonhidrat, %25 protein ve %25 yağ oluşturur doğru cevap D seçeneğidir.

Besinlerin enerji değeri, bileşiminde yer alan ögelerin çeşit ve miktarlarına göre farklılık gösterir. Besinlerin içeriğinde karbonhidrat, protein, yağlar gibi makro besin ögeleri; vitaminler ve mineraller gibi mikro besin ögeleri bulunur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Besleyici yoğunluğu, besinin besleyici bileşen içeriğinin verdiği enerjiye oranıdır. Meyveler, sebzeler, tam tahıllar, yağsız et ve süt ürünlerinin besleyici yoğunluğu yüksektir. Herhangi bir besleyici özelliği olmayan ancak enerji içeren besin kaynakları boş enerji olarak nitelendirilir. Şeker, alkol ve çok fazla işlem görmüş besinler buna örnek verilebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Enerji yoğunluğu ise besinle alınan enerjinin besinin ağırlığına oranıdır. Meyve ve sebzeler ağırlıklarına göre oldukça az enerji verirler. Dolayısıyla enerji yoğunlukları düşüktür. Enerji yoğunluğunu artıran en önemli besin ögesi yağlardır. Bir besinin yağ içeriği birim ağırlık başına ne kadar yüksekse enerji değeri de o kadar yüksek olur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tam istirahat halinde organların çalışması için harcanan enerji miktarına bazal metabolizma hızı (BMR) denir ve tiroid bezinin fazla çalışması bazal metabolizma hızını artırır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Seçeneklerdeki faaliyetler incelendiğinde erkeklerde uyku sırasında 62-63 kcal, tenis oynama sırasında 351-375 kcal, koşma-yüzme sırasında 455-490 kcal, bisiklete binme sırasında 227-245 kcal ve işleri sırasında 162-175 kcal enerji harcanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Gebelikte bebeğin gelişmesi ve annenin artan vücut ağırlığına bağlı olarak enerji gereksinimi gebelik boyunca giderek artar. Özellikle gebeliğin sonuna doğru bazal metabolizmada %20 gibi bir artış gözlenir. Emzirme döneminde ise annenin normale göre 450-600 kcal kadar ek enerji ihtiyacı ortaya çıkar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Hazır ambalajlı besinlerin etiketlerinde yer alan Günlük Karşılama Miktarı (GKM) dengeli bir beslenme için alınması gereken enerji miktarı ve önemli besin ögelerinin miktarı hakkında tüketiciye bilgi verir.Besinlerle günlük olarak alınması gereken enerji ve besin ögesi düzeyleri cinsiyet, yaş, fiziksel aktivite ve diğer faktörlere göre değişiklik göstermekle birlikte GKM bilgilerinin tümü sağlıklı bir kiloya ve aktivite düzeyine sahip ortalama bir yetişkin için geçerli olan önerilere dayanmaktadır. GKM besin etiketlerinde 2000 kcal/gün üzerinden hesaplanmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Birinci derece şişmanların beden kitle indeksi 30.00-34.99, ikinci derece şişmanların 35.00-39.99, üçüncü derece şişmanların ise 40.00 üzeridir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kalorimetrede yakıldığında yağ, karbonhidrat ve proteinlerin verdikleri enerjiler sırasıyla 5,65 kcal/g, 4,15 kcal/g ve 5,65 kcal/g'dır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Metabolizmanın amacı; 

1. Enerji yönünden zengin organik bileşikleri enerjisi düşük ürünlere doğru yıkarak enerjiyi serbest bırakmak, 

2. Enerji yönünden zengin depo maddelerinin sentezini yapmak, 

3. Organizmaya dışarıdan giren veya metabolizma olayları sırasında oluşan zehirli maddeleri zehirsiz hale dönüştürmektir. 

Karbonhidrat, protein ve yağların sindirimi sonucunda vücut dört farklı besin ögesi elde etmiş olur. Bunlar karbonhidratlardan glukoz, proteinlerden aminoasitler, yağlardan gliserol ve yağ asitleridir. 

Besinlerin enerji içeriğinin hesaplanması üç basamakta gerçekleştirilir: 

1. Besin içinde enerji kaynağı olabilecek ögelerin (protein, yağ, karbonhidrat, alkol, poliol, organik asitler ve diğerleri) miktarının çeşitli analitik metotlarla belirlenmesi. 

2. Miktarı belirlenen bileşenlerin uygun enerji dönüşüm faktörleri kullanılarak metabolize edilebilir enerjiye dönüştürülmesi. 

3. Her bir bileşenin içerdiği enerji miktarlarının toplanarak besinin toplam enerji değerinin hesaplanması. 

Alkol, enerji değerine sahip olmasına rağmen besin olarak kabul edilmez. Alkol sindirim sırasında değişime uğramaz ve bozulmadan doğrudan karaciğere ulaşır. Burada enzimlerle asetaldehite dönüşür. Asetaldehitin karaciğer hasarının önemli bir kısmından sorumlu potansiyel toksik bir madde olduğu düşünülmektedir.