TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-II

İnme, sıklıkla iki nedenle meydana gelir: 1. Boyun veya beyin bölgesindeki kan damarlarında meydana gelen tıkanıklık sonucu oluşur. 2. Beynin farklı bölgelerine olan kanamalar sonucu gelişir. Her iki tip iskemik ve hemorajik olarak isimlendirilmektedir. İskemik SVO’lar total inme vakalarının %87’sini oluşturmaktadır. Hemorajik inme beyni besleyen damarlardaki yırtıklara bağlı olarak beyin içine kanamanın gerçekleştiği durumlarda görülür. Ciddi ölüm riski vardır. Doğru seçenek A'dır.

Değiştirilebilir risk faktörleri: Yaş, cinsiyet, ırk, genetik özellikler

Değiştirilebilir risk faktörleri: Hipertansiyon, Diyabetus mellitus, Kardiyak hastalıklar, Obezite, beslenme, yüksek kolestrol, kontraseptif kullanımı, sigara, alkol

Doğru seçenek B'dir.

İnme vücudun bir yarısını ciddi derecede etkilemektedir. Zihinsel fonksiyonlar, duyusal fonksiyonlar, nöromüsküler ve hareketle ilişkili fonksiyonlar, yutma ve konuşma ciddi derecede etkilenebilmektedir. İnme öncesinde birçok yetişkin vücudun verdiği olumsuz işaretleri fark edemeyebilir. Bütün bu durumlar akut inmenin rehabilitasyonunu ciddi derecede etkileyebilmektedir. Doğru seçenek D'dir.

İnmenin erken dönem belirtileri (uyarıcı belirtiler) şu şekilde sınıflanabilir:

Yüz, kollar ve bacaklarda (özellikle, vücudun bir yarısını etkileyen) ani zayıflık veya uyuşma

Ani bilinç değişiklikleri (konfüzyon)

Ani gelişen konuşma güçlükleri veya konuşmada bulanıklık

Görme kaybı veya görmede bulanıklık

Aniden gelişen yürüme güçlüğü, denge vekoordinasyon kaybı

Sebebi bilinmeyen şiddetli baş ağrısı

Doğru seçenek E'dir.

TBY, en ağır engelli gruplarından birini oluş- turmaktadır ve rehabilitasyonu oldukça zor ve uzun sürmektedir. Bu nedenle tedavisinden çok önlenmesine yönelik yaklaşımlar ön plandadır. Sürücü eğitimi, kemer kullanımının yaygınlaştırıl- ması, otomobil standartlarının geliştirilmesi, trafik denetimlerinin sıklaştırılması ve etkinliğinin arttırılması, kaldırım ve üst geçit kullanımı konusunda gerekli çalışma ve eğitimlerin yapılması TBY sıklığını ciddi derecede azaltmaktadır. TBY geçirmiş bir hastada yaralanma sonrası erken dönemde hayati tehlike söz konusu olabilir. Doğru seçenek B'dir.

Hastaya bakım hizmeti, rehabilitasyon evde veya hastanede sunulmalıdır.

Yaralanma sonrası iyileşme sürecini etkileyebi- len faktörler;

• İlk yaralanmanın şiddeti iyileşme olup olmayacağı hakkında bilgi verebilmektedir. Her ne kadar yaralanma şiddetini ölçebilecek bir yöntem olmasa da benzer yaralanmalı hastalarda meydana gelen gelişmeler referans olarak kabul edilmektedir

Kısmi yaralanmalarda iyileşme şansı tamyaralanmalardan daha iyidir. Fakat yine de kısmi yaralanmalarda iyileşme garantisi kesin değildir.

• Yaralanma sonrası ilk günler ve ilk hafta içerisinde iyileşme gösteren hastalarda fonksiyonel kazanımlar çok daha fazladır. Zamanla iyileşme göstermeyen veya çok az iyileşme gösteren hastalarda, fonksiyonel kazanımlar oldukça azdır veya hiç olmaz.

• Rehabilitasyon süreci her ne kadar iyileşmeyihızlandırmak için yapılsa da iyileşme derecesi- ni belirlemede önemli bir kriter değildir. Uy- gulanan rehabilitasyonun amacı, gelişebilecek ikincil sorunların önlenmesi, var olan beceri ve fonksiyonların devam ettirilmesi ve gelişti- rilmesi, hastanın kendine bakım aktivitelerini arttırmak ve bağımsızlığını kazandırmak, mobilite becerilerini kazandırmak ve geliştirmek, hasta ve yakınlarının eğitimini sağlamaktır. Temel amaç, hastanın fonksiyonları geri kazanılana kadar (iyileşme olana kadar) hastanın iyilik hâlinin sürdürülmesi ve korunmasıdır.

Doğru seçenek D'dir.

Omurilik Yaralanmalı Hastalarda Gelişebilecek Problemler:

Vital (yaşamsal) kapasitede azalma

Osteoporoz

Ortostatik hipotansiyon

Otonomik disrefleksi

Kas sertleşmesi (Spastisite)

Heterotopik ossifikasyon

Seksüel fonksiyon bozukluklar

Deri lezyonları, bası yaraları ve dekübit ülserleri

Doğru seçenek C'dir.

Ortostatik hipotansiyon: Karın kas aktivitesinin azalması ve alt ekstremitelerdeki venöz dönüş yetersizliği kan basıncının azalmasıyla sonuçlana- caktır (hipotansiyon- düşük tansiyon). Bu durum, yatan bir hasta aniden ayağa kaldırıldığında veya hızlı gerçekleştirilen pozisyon değişimlerinde ortaya çıkar. Bulantı, baş dönmesi ve kendinden geçme (bayılma) gözlenebilir. Bu durumda hasta hemen sandalyeye oturtulmalı ve ayakları yükseltilmelidir. Ortostatik hipotansiyon, hastanın aşamalı ayağa kaldırılması (önce yatak içinde, sonra yatak kenarında ve en son yatak dışında mobilitesi), bandajlamalar (bacakların bandajlanması) veya doktor tarafından önerilen ilaç kullanımı ile önlenebilir. Doğru seçenek A'dır.

Serebrovasküler olay (SVO), halk dilinde inme veya felç olarak adlandırılan klinik tablodur. Tıp dilinde ise hemipleji olarak bilinir. Doğru cevap D'dir.

Değiştirilemez Risk Faktörleri 
Yaş 
Cinsiyet 
Irk 
Genetik özellik şeklinde sıralanır. Beslenme değiştirilebilir faktörler içinde yer alır. Doğru cevap B'dir.

Beyin yaralanmalı hastalarda beynin etkilenen bölümüne göre farklı sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu sorunlar, motor bozukluklar (hareket ve postür bozuklukları), kas tonus problemleri (kas sertlikleri, kas zayıflıkları), bilişsel bozukluklar, davranış problemleri (sinirlilik, depresif, agresif ruh hâli), kişilik değişiklikleri, karakter bozuklukları, konuşma bozuklukları, duyu kayıpları, havaleler, iletişim problemleri şeklinde olabilmektedir. Doğru cevap C'dir.

OMURİLİK (SPİNAL KORD) YARALANMALARI Omurilik yaralanmaları, tedavi ve rehabilitasyonu uzun süren yaralanma tiplerindendir. Omurilik, beyinden çıkar ve bele kadar uzanır ve omur denilen kemik çıkıntıları tarafından korunur. Doğru cevap E'dir.

Santral Kord Sendromu Boyun bölgesindeki yaralanmalar sonucunda görülür. Kollarda ve ellerde belirgin güç kaybı vardır.
Bacak hareketleri daha az etkilenir. Yaralanmanın altında duyu kayıpları gözlenir. Mesane kontrolünde de kayıplar yaşanabilir. Doğru cevap C'dir.

Artritis, eklem enflamasyonu olup vücut içerisinde konnektif doku ve eklemlerde ağrı ve şişlikle karakterize bir çeşit değişikliği tanımlamak için kullanılan terimdir. Doğru cevap D'dir.

Obezite ve aşırı kilo eklem kireçlenmesinin önemli nedenlerinden olduğu için kilo kontrolü oldukça önemlidir. Doğru cevap B'dir.

Parmaklardaki şekil bozukluğunu düzeltmek ve stabilize etmek için halka yüzükler kullanılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Gut hastalığı, eklemlerde ani gelişen ağrı, kızarıklık, şişlik ve hassasiyetle karakterize bir eklem hastalığıdır. Doğru cevap A'dır.

Kalça kırıkları ciddi yaralanmalardır ve bazen kırık sonrası yaşanan komplikasyonlar yaşamı tehdit edici olabilmektedir. En çok 65 yaş ve üstü bireylerde görülmekle birlikte, 80 yaşın üzerinde görülme sıklığı oldukça yüksektir. Doğru cevap B'dir.