TEMEL BAKIM VE REHABİLİTASYON-II

Vücut Fonksiyonları ile ilgili sorunlar;
Sosyal
Mental
Nöromüsküler ve hareketle ilişkili fonksiyonlar
Kardiyovasküler, hematolojik, immünolojik ve solunumla ilişkili sorunlar
Ses ve konuşma problemleri
Sindirim, metabolik ve endokrin problemler
Genitoüriner ve üreme fonksiyonları ile ilişkili sorunlar
Deri ve ilişkili yapılarda yaşanan sorunlar

Vücut Yapıları ile ilgili sorunlar;
Beyin, santral sinir sistemi yapıları, omurilik, periferal ve otonomik sinir sistemleri
Göz, kulak
Konuşma ve ses organları
Kalp, akciğerler, kan hücreleri ve bağışıklık sistemi
Sindirim ve metabolik organlar
Genitoüriner ve üreme sistemleri
Kemikler, eklemler ve kaslar
Deri ve derinin duyusal reseptörleri ve yumuşak doku

Şiddetli etkilenimli engelli bireylerde, sürekli ve ısrarlı bir şekilde aynı postürde durmak bir süre sonra şekil bozukluklarına neden olabilmektedir. Aynı pozisyonun ısrarlı devam ettirilmesi yumuşak dokunun kısalmasına neden olmaktadır. Kontraktür gelişiminde yumuşak doku kısalığı vardır.  Uzun süre aynı pozisyonda kalmaya bağlı yumuşak
doku adaptasyonları (uyumu) bir süre sonra yumuşak doku kontraktürü ile sonuçlanmaktadır.

İlgili sağlık personelinin kötü postür gelişimini önleyebilecek uygulamalar hakkında bilgi sahibi olması, hastayla ilgilenen bakımvereni bilgilendirmesi ve eğitmesi gerekmektedir.

Osteoporoz, hareketsiz yaşam tarzının en önemli komplikasyonlarındandır. Ayağa kalkma ve yürüme problemi olan hastalarda (özellikle, felçli ve çok yaşlı hastalarda) kemik mineral yoğunluğunda ciddi bir azalma meydana gelmekte ve bu da kemiklerin kırılganlığını ciddi derecede arttırmaktadır.

Kemik-mineral yoğunluğunda
yaşanan azalma kırığın en önemli nedenlerindendir.

Aspirasyon, ciddi akciğer enfeksiyonlarına neden
olan önemli bir sorundur. Besinlerden kaçan parçalar akciğerlere ulaşmakta ve enfeksiyona neden olabilmektedir. Kuvvetli öksürme yeteneği olmayan hastalarda, bu durum çok sıkıntılı olabilmektedir.

Heterotopik ossifikasyon, yumuşak dokudaki kemikleşmelerdir. Sıklıkla, X-Ray görüntülemelerinde tespit
edilirler. Travmatik patolojileri takip eden 1-4 ay içerisinde gelişir. Bağırsak semptomlarındaki artış  Kabızlığı olan hastalarda sıklıkla karşılaşılan durumlardan biridir.

Yüzüstü yatma pozisyonunda, hastanın belinin altından bel
boşluğunu desteklemesi için ince bir yastık veya çarşaf geçirilmelidir. diğerleri sırt üstü pozisyonda uygulanmalıdır.

Hasta pozisyonlanmasında dikkat edilmesi gereken önemli parametre, her hastanın farklı ihtiyaçlarının olabileceği ve pozisyonlamaların hasta ve ihtiyaçları doğrultusunda düzenlenmesi gerektiğidir.

Ses ve konuşma bozuklukları postür ve hareket bozukluluklarına yol açmaz.Diğer seçeneklerdeki ifadelerin her biri postür ve hareket bozukluklarına yol açarken ikincil komplikasyonlara da neden olurlar.

Görme sorunları fiziksel engelli bireylerde görülen vücut fonksiyonları ile ilgili görülen sorunlardan birisi değildir. Bu sorunlar başlıca sosyal sorunlar, mental, nöromüsküler ve hareketle ilişkili fonksiyonlar, kardiyovasküler, hematolojik, immünolojik ve solunumla ilişkili sorunlar, ses ve konuşma problemleri, sindirim, metabolik ve endokrin problemler, genitoüriner ve üreme fonksiyonları ile ilişkili sorunlar, deri ve ilişkili yapılarda yaşanan sorunlardır.

Yanlış pozisyonlamalar, postür ve hareket bozukluğunun sonucu değil sebebidir. Sürekli yanlış pozisyonda duran vücut yapıları o pozisyona zamanla alışarak yapısal farklılıklarla birlikte postür ve hareket bozukluklarına neden olmaktadır. Postür ve hareket bozukluğu olan engelli bireylerde sıklıkla karşılaşılacak problemler şunlardır;

Kontraktür ve deformiteler (şekil bozuklukları, yumuşak doku problemleri)
Yumuşak doku hasarları
Osteoporoz
Üriner ve respiratuar (solunum) sistem enfeksiyonları

Ağrı ve rahatsızlık hissi
Heterotopik ossifikasyon

Skolyoz; omurganın, gövde segmentleri arasında rotasyona uğradığında gelişir. Kötü pozisyona örnek olarak üst esktremitelerde abduksiyon ve ekstansiyon değil adduksiyon ve fleksiyon verilebilir.Omurgada gelişen skolyoz deformitesi ilerleyen dönemlerde kalça çıkığına değil solunum problemlerine yol açarken, kalça çevresindeki kasların sürekli gergin veya spastik olması klaça çıkığına yol açar. Ayrıca hastada gelişebilecek şekil bozukluklarını (deformite) önlemek veya azaltabilmek amacıyla, protezler değil ortezleme ve splintleme kullanılmaktadır.

Bası yarası oluşumuna zemin hazırlayan faktörler; Hareket etme güçlükleri, kötü beslenme, dolaşım problemleri, vücut sıvıları, duyusal kayıplar, kabızlık, vücut sıcaklığı, kontraktür ve deformitedir.

Yükün eşit bir şekilde dağıtılması için oturma desteğinin önerilmesi doğrudur. Aşırı dar kıyafetler vücut havalanmasını azaltarak vücut ısısını artıracağından, eski ve yıpranmış kıyafetler deride iz bırakacağından tavsiye edilmez. Aynı şekilde oturma pozisyonunun korunması değil sık sık değiştirilmesi ve hastanın rahat ettiği pozisyonda değil doğru postürde oturmasının sağlanması, bası yarası oluşmaması için önemlidir.

Bası yarasını önlemek için her 30 dk veya 45 dk'da bir bir pozisyon değişimi yapılarak ağırlık aktarılan bölgenin değiştirilmesi gereklidir.Şiddetli kasılmaları olan hastalarda osteoporoz riski diğer gruplara göre oldukça düşük değil yüksektir. Şiddetli engeli olan hastalarda artmış değil azalmış akciğer fonksiyonları görülür.Şiddetli fiziksel engeli olan bir hasta mümkün olduğu kadar yatar pozisyonda değil oturur pozisyonda beslenmesi gerekmektedir.Baş kontrolü olmayan veya sürekli başını geriye doğru atan bir hastada yutma sorunları görüldüğü için aspirasyon riski yüksektir.

Kabızlık olan hastada sıklıkla görülen durumlar şu şekildedir:

• Nörolojik bulgularda artış. Örneğin, spazm veya tremor (titreme) hareketlerinde artış
• Baş ağrısı ve mide ağrısı
• Genel olarak, iyi hissetmeme durumunda artış
• Beslenme konusunda isteksizlik
• Bağırsak semptomlarında artış

Heterotopik ossifikasyon, yumuşak dokudaki kemikleşmelerdir. Özellikle büyük eklemler, omuzlar, dirsekler, kalça ve diz çevrelerinde görülür. Diğer seçenekler konu ile ilgisizdir.

Yatalak hastalarda, hastanın sağlık durumu uygun olduğunda (tıbbi durumu stabil ve yaşamsal fonksiyonları uygunsa) bile hasta baş aşağı yatırılmamalıdır. Baş uygun yastıklarla desteklenmeli, bir tarafa kayması önlenmelidir.

Yumuşak doku adaptasyonu, ısrarlı kötü postürün en erken gelişen sorunlarından birisidir ve bu durumda, hastanın eklem hareketi sırasında gerginlik hissedilir, fakat henüz eklem hareket kısıtlılığı gelişmemiştir. Doğru cevap A'dır.